Bronisława Dłuska

Medycyna i zdrowie

Bronisława Dłuska to postać, która na trwałe wpisała się w historię Polski, zarówno w dziedzinie medycyny, jak i w ruchach społecznych.

Urodziła się 28 marca 1865 roku w Warszawie, gdzie później również zmarła 15 kwietnia 1939 roku.

Była pierwszą polską ginekolog, co czyni ją pionierką w tej dziedzinie medycyny. Jej znaczenie sięga znacznie poza ramy kariery lekarskiej, jako że była aktywną d działaczką społeczną, angażującą się w ruchy niepodległościowe oraz kobiece.

Życie i działalność

Bronisława Dłuska urodziła się w rodzinie nauczycielskiej, której korzenie sięgają szlacheckiego rodu Skłodowskich h. Dołęga. Jej dziadek, Józef Skłodowski, był uznawanym pedagogiem z Lublina, a jej ojciec, Władysław Skłodowski, piastował stanowisko nauczyciela matematyki i fizyki, a także dyrektora warszawskich gimnazjów męskich. W dodatku, prowadził stancję dla uczniów w swoim domu. Bronisława miała matkę, Bronisławę z Boguskich, która zarządzała pensją dla dziewcząt w Warszawie, jednakże zmarła na gruźlicę w 1878 roku. Dwa różne podejścia do życia charakteryzowały rodziców Bronisławy – ojciec był ateistą natomiast matka religijną katoliczką. W rodzinie były także jej młodsze siostry, Helena Skłodowska-Szalay oraz Maria Skłodowska-Curie, a także starszy brat Józef Skłodowski.

Po ukończeniu wstępnej edukacji w Polsce, w 1885 roku, Bronisława udała się do Paryża wraz z Marią Rakowską, aby studiować medycynę. W tym czasie jej siostra Maria pozostała w kraju, pracując dorywczo jako korepetytorka, by wspierać finansowo Bronisławę. W okolicach 1890 roku Bronisława poślubiła Kazimierza Dłuskiego, aktywnego działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, i zaprosiła Marię do wspólnego mieszkania w Paryżu. Jej mąż, Dłuski, także studiował w Paryżu, kończąc nauki polityczne oraz medycynę.

Dom Dłuskich w Paryżu stał się miejscem spotkań dla polskich emigrantów politycznych. Wśród ich gości znajdowali się między innymi Edward Abramowski, Stanisław Mendelson, Feliks Perl, Jan Lorentowicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Stanisław Wojciechowski, Witold Jodko-Narkiewicz oraz Ignacy Mościcki. W 1892 roku na świat przyszła ich córka, Helena, która zyskała sławę jako taterniczka.

Po powrocie do Polski w 1902 roku, Dłuscy założyli w Zakopanem sanatorium, które miało na celu leczenie chorób płuc, w tym gruźlicy. Sanatorium przekształciło się z czasem w Sanatorium Wojskowe w Zakopanem, a obecnie funkcjonuje jako ośrodek wypoczynkowy Rewita w Kościelisku. Wykończenie tego miejsca finansowo wspierała jej siostra, Maria Skłodowska-Curie, po otrzymaniu Nagrody Nobla. W czasach rewolucji 1905–1907 sanatorium Dłuskich przyjmowało nieodpłatnie chorych i rannych członków PPS, a podczas I wojny światowej opiekowało się żołnierzami Legionów Polskich.

W latach 1914–1918 Bronisława była aktywną członkinią zakopiańskiego koła Ligi Kobiet Galicji i Śląska, gdzie pomagała zakładać i prowadzić ochronek dla dzieci legionistów w Zakopanem oraz Rabce. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Dłuska działała w Lidze Kobiet Polskich w latach 1918–1928. W drugiej połowie lat 20. XX wieku Dłuscy otworzyli prewentorium przeciwgruźlicze w podwarszawskim Aninie, na obecnej ulicy Michała Kajki. Nabyli również majątek na przedłużeniu dzisiejszej Al. Wilanowskiej, który w 1922 roku przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim przy PPS.

Po przewrocie majowym Bronisława związała się z sanacją i w 1927 roku została członkinią prezydium Demokratycznego Komitetu Wyborczego Kobiet Polskich (DKWKP) pod przewodnictwem Zofii Moraczewskiej. W latach 1928–1935 była aktywistką Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, a także pełniła funkcję skarbnika Zarządu Głównego ZPOK. Po śmierci męża oraz zamknięciu prewentorium w Aninie w 1930 roku, zaangażowała się w budowę Instytutu Radowego, nadzorując proces budowy. Na czas pracy w Instytucie, zamieszkała w Warszawie przy ul. Wawelskiej.

Początkowo, po zainaugurowaniu działalności Instytutu w 1932 roku, dyrektorem został dr Franciszek Łukaszczyk, a Bronisława weszła w skład Towarzystwa Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie, którego celem było wsparcie finansowe Instytutu. Pełniła w nim funkcję skarbnika aż do swojej śmierci.

Bronisława Dłuska została pochowana w rodzinnym grobowcu Skłodowskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 164-3-20,21).

Ordery i odznaczenia

Bronisława Dłuska została uhonorowana wieloma odznaczeniami, które świadczą o jej zasługach i wkładzie w niepodległość Polski. Poniżej znajduje się szczegółowa lista przyznanych jej orderów i medalów:

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1937 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w dwóch terminach: po raz pierwszy 6 marca 1930 roku oraz po raz drugi 10 listopada 1933 roku,
  • Medal Niepodległości, przyznany 27 czerwca 1938 roku.

Oceń: Bronisława Dłuska

★★★★★
Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:17