August Potocki (1806–1867)

August był najstarszym synem Aleksandra Stanisława Potockiego z Wilanowa oraz Anny z Tyszkiewiczów. Wraz z jego młodszym bratem Maurycym Eustachym Potockim (1812-1879) brał aktywny udział w powstaniu listopadowym. Po jego klęsce, obydwaj bracia opuścili Królestwo i udali się do swoich posiadłości w Galicji. August był na emigracji aż do końca lat 30. XIX wieku, a w tym czasie stał się z woli ojca właścicielem dóbr wilanowskich.

Po powrocie do kraju, August Potocki odzyskał uwagę cara po pobycie na dworze petersburskim oraz ożenku z frejliną cesarzowej – Aleksandrą Potocką w 1840 roku. Jego nazwisko zostało skreślone z listy osób, których majątki były zagrożone konfiskatą. W połowie lat 40. XIX wieku powrócił wraz z żoną do Warszawy, a po śmierci ojca w 1845 roku stał się pełnoprawnym właścicielem dóbr Wilanów oraz innych majątków, takich jak Nieporęt, Kleszew, Osieck, Chrosna, Całowanie i Opatów, a także obszernych dóbr wniesionych przez jego żonę, wśród których znajdowały się dobra Teplik.

Wilanów, który stał się centrum jego rozwoju, był miejscem, gdzie współpracował z architektem Henrykiem Marconim. Marconi, jeszcze na zlecenie jego ojca – Aleksandra, zrealizował budowę pałacu w Wilanowie oraz mauzoleum Stanisława i Aleksandry Potockich. W wyniku współpracy z Augustem powstały także budynki, takie jak szpital pw. św. Aleksandra, który upamiętnia jego ojca, oraz kościół parafialny pw. św. Anny, honorujący matkę fundatora. Kościół ten został ukończony po gruntownej przebudowie wcześniejszej świątyni już po śmierci Augusta Potockiego, który zmarł w 1867 roku po długotrwałej chorobie.

August Potocki nie pozostawił po sobie testamentu ani potomków, co wymusiło skomplikowane podziały jego dóbr pomiędzy pozostałych spadkobierców. Jego żona Aleksandra otrzymała dobra Wilanów, obarczone długami, które pozostały w jej rękach aż do jej śmierci w 1892 roku. Potocki był również odznaczony francuskim Orderem Legii Honorowej oraz papieskim Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego I klasy.