Alojzy Konstanty Drucki Lubecki


Alojzy Konstanty Drucki Lubecki to postać, która zapisała się w historii Polski jako patriota i uczestnik istotnych wydarzeń narodowych. Urodził się w 1801 roku w Warszawie, a swoje życie zakończył 7 października 1864 roku w Dunedin na Nowej Zelandii.

Jako uczestnik powstania listopadowego, Drucki Lubecki dał przykład odwagi oraz determinacji w dążeniu do wolności. Po upadku tego zrywu narodowego stał się emigrantem politycznym, który szukał nowych możliwości za granicą.

Warto zaznaczyć, iż był on także pierwszym polskim osadnikiem w Australii, co czyni go ważną postacią w historii polskiej społeczności na tym kontynencie.

Wczesne życie

Alojzy Konstanty Drucki-Lubecki był przedstawicielem rodu Druckich-Lubeckich, którego historia sięga znacznych majątków i szlacheckiego pochodzenia. Jego dziadek Jan związał się z polską szlachcianką, a rodzina ta zyskała znaczące posiadłości na Wołyniu oraz w wschodnich obszarach Polski.

Warto zaznaczyć, że Alojzy Konstanty był kuzynem Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego, znanego polskiego polityka oraz ministra skarbu Królestwa Polskiego w latach 1821–1830. Franciszek Ksawery nawiązał bliską relację z rosyjskim carem Aleksandrem I i jako zwolennik politycznej ugody z Rosją, opowiedział się przeciwko powstaniu listopadowemu, które miało miejsce w 1830 roku.

W przeciwieństwie do swojego kuzyna, Alojzy Konstanty Drucki Lubecki stawał w obronie idei nacjonalizmu antyrosyjskiego. Jako oficer w polskim wojsku aktywnie uczestniczył w zrywie niepodległościowym, który rozpoczął się w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, niestety kończąc się porażką 21 października 1831 roku.

Emigracja

Po zakończeniu zrywu narodowego, które miało miejsce po upadku powstania, znacząco ograniczona została autonomie Królestwa Polskiego, co przyczyniło się do wzrostu represji. Posiadłości księcia Alojzego Konstantego zostały skonfiskowane, co zmusiło go do opuszczenia kraju. Jego podróż rozpoczęła się od Drezna, a następnie dotarł do Francji oraz Anglii. Wciągnął się w ruch emigracyjny o charakterze patriotyczno-politycznym, znanym jako Wielka Emigracja.

W 1836 roku, w Londynie, zawarł związek małżeński z Laurą Duffus, pochodzącą z Sydenham, która miała korzenie w starym szkockim rodzie. Jej ojciec, Thomas Duffus, był plantatorem w Indiach Zachodnich, a Laura była siostrą anglikańskiego duchownego, Johna Duffusa, który później pełnił rolę głowy St Luke’s Anglican Church w Liverpool – najstarszym kościele anglikańskim w Australii. W 1838 roku Lubeccy zdecydowali się na emigrację do Australii razem z bratem Laury oraz jego żoną i pięciorgiem dzieci. Rejs odbył się na pokładzie statku „Eden” pod dowództwem kapitana George’a Noble’a i 17 października 1838 roku dotarli do Sydney, stolicy stanu Nowa Południowa Walia. Na nowym kontynencie przyjął nazwisko Alois Konstantine Lubecki.

W 1840 roku sprowadził do Australii swojego szwagra, hrabiego Lucjana Platera, który poślubił siostrę Laury, Charlott Price Duffus. Hrabia był również politycznym emigrantem, podobnie jak jego brat Ferdynand. Lubecki zmagał się z trudnościami w znalezieniu pracy, co skłoniło jego żonę do założenia prywatnej szkoły dla dziewcząt 1 października 1840 roku. Wkrótce ich działalność edukacyjna zyskała wsparcie ze strony sióstr Laury: Charlotty Plater oraz Susan, żony londyńskiego artysty Williama Griffitha, który również postanowił osiedlić się w Australii. Wczesnym styczniem 1841 roku Lubeccy przenieśli szkołę do Parramatty, a konkretniej do Cough Cottage przy Aird Street. Roczna opłata wynosiła czterdzieści gwinei, a kurs obejmował naukę języka angielskiego, historii, geografii, pisania oraz arytmetyki. Dodatkowe zajęcia, takie jak gra na fortepianie, śpiew, rysunek czy język francuski, wiązały się z dodatkowymi opłatami.

31 stycznia 1841 roku urodził się ich syn, któremu nadano imię Alois na cześć ojca. Szkoła początkowo prosperowała, a Lubecki wspierał żonę w prowadzeniu interesu, jednak pod koniec 1841 roku kolonię dotknął kryzys gospodarczy, co doprowadziło do katastrofalnego spadku ich dochodów. W marcu 1842 roku Lubeccy stanęli w obliczu niewypłacalności, co miało tragiczne skutki w postaci załamania nerwowego u Alojzego. Dzięki wsparciu żony i dwóch hrabiów Plater, Lubecki szybko wrócił do zdrowia.

Następnie rodzina przeniosła się do Sydney, gdzie na świat przyszły jeszcze dwie córki: Laura oraz Susan. Około roku 1858, Lubeccy osiedli się w stanie Wiktoria, zamieszkując przedmieścia Melbourne, w Heidelbergu. Alojzy zatrudnił się tam jako cukiernik, natomiast jego żona kontynuowała pracę nauczycielki. Ich syn, znany jako Alois Duffus Lubecki, dołączył 1 stycznia 1862 roku do wiktoriańskiej służby cywilnej, rozpoczynając pracę w biurze telegraficznym jako stażysta.

Przeprowadzka do Nowej Zelandii

4 października 1863 roku, po 25 latach spędzonych w Australii, książę Lubecki wraz z żoną i córką wyruszyli z Melbourne w podróż statkiem „City of Hobart” do Port Chalmers, w Nowej Zelandii. Ostatecznie osiedli się w Dunedin, gdzie później dołączył do nich ich syn, Alojzy Duffus Lubecki.

Rodzina zamieszkała w rezydencji, która znajdowała się na rogu Regent Road i Queen Street. Nazywali ją Eden Bank House, co mogło wskazywać na biblijną konotację lub odwoływać się do nazwy statku, którym przybyli z Europy. Nazwa „Bank” raczej odnosiła się do stromej pochyłości terenu, na którym wznosiła się ich posiadłość. Na bramie rezydencji umieszczono napis „Kłodno”, nawiązujący do miejsca bitwy, w której książę zwyciężył nad armią carską podczas powstania listopadowego. W eleganckiej rezydencji z kamienia, Madame Lubecki prowadziła między 1863 a 1864 rokiem szkołę dla dziewcząt.

Niestety, prawie rok po przybyciu do Port Chalmers, 7 października 1864 roku, książę Alois Lubecki zmarł w wieku 63 lat. Jego grób jest zniszczony, ale nadal można go zobaczyć na Southern Cemetery w Dunedin. Tam spoczywa także jego syn, Jerzy Konstanty Lubecki, który zmarł w wieku 18 lat w Greymouth w 1865 roku. Po śmierci męża, Laura przeprowadziła się do Gough Cottage, znajdującego się na rogu George i Union Streets.

W 1865 roku, syn Aloisa, Alois Duffus Lubecki, objął stanowisko kierownika telegrafu w Dunedin, gdzie przepracował ponad trzydzieści lat. Odegrał kluczową rolę w organizacji pierwszego połączenia telefonicznego w Nowej Zelandii, które miało miejsce 2 lutego 1878 roku i łączyło Dunedin z Milton. W 1896 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał z matką w Nelson, gdzie przebywała od 1894 roku. Żona księcia Lubeckiego, Laura, zmarła 22 stycznia 1901 roku, a Alois w 1926 roku.

Na łamach dziennika The Argus, wydawanego w Melbourne, 6 kwietnia 1877 roku opublikowano informację o ślubie, który miał miejsce 21 marca w All Saints Church w Dunedin. Dotyczył on Laury Josephine, starszej córki Konstantina Aloisa Lubeckiego i Franka Gellibrand’a Pogson’a z Barewood Station w Otago.

Przypisy

  1. The Princes Lubecki of Poland. Otago Taphophile. [dostęp 12.06.2018 r.]
  2. Ernestyna Skurjat – Kozek: Brief history of Polisj settlement in New South Wales. Puls Polonii. [dostęp 12.06.2018 r.]
  3. The Descendants of Thomas Duffus born 1778. Airgale. [dostęp 12.06.2018 r.]
  4. a b c d Lech Paszkowski: Prince Lubecki. Australian National University Press. [dostęp 11.06.2018 r.]
  5. Lubecki-Drucki Franciszek Ksawery, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 11.06.2018 r.]
  6. William Griffith. National Portrait Gallery. [dostęp 11.06.2018 r.]
  7. Eden Bank House. Built in Dunedin. [dostęp 10.06.2018 r.]
  8. Princess Laura Lubecki. Nelson City Council. [dostęp 10.06.2018 r.]
  9. The Argus – 6 Apr 1877 – Family Notices. National Library of Australia. [dostęp 10.06.2018 r.]
  10. Historic Cemeteries ↓, s. 3.
  11. Historic Cemeteries ↓, s. 2.
  12. Paszkowski 1962 ↓, s. 126.
  13. Paszkowski 1962 ↓, s. 125.

Oceń: Alojzy Konstanty Drucki Lubecki

Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:18