Leon Hieronim Radziwiłł, znany z herbu Trąby, to postać o znaczącym wpływie w historii Polski i Rosji. Urodził się 10 marca 1808 roku w Warszawie, a swoją karierę zakończył 8 listopada 1885 roku w Paryżu.
Był on nie tylko księciem, ale także jedenastym ordynatem na Klecku, co podkreśla jego wysoką pozycję w hierarchii społecznej ówczesnych czasów. Warto zaznaczyć, że pełnił również rolę fligeladiutanta carski, co świadczy o zaufaniu, jakim darzył go ówczesny władca. Dodatkowo był generałem rosyjskim, co demonstruje jego wojskowe osiągnięcia i umiejętności dowódcze.
Życiorys
Leon Hieronim Radziwiłł urodził się 10 marca 1808 roku w Warszawie. Był synem Ludwika Mikołaja Radziwiłła herbu Trąby, który żył w latach 1773–1830 oraz Marianny Wodzińskiej (1778–1823). Jego dziadkiem był Michał Hieronim, natomiast stryjami byli Antoni Henryk, namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego, oraz Michał Gedeon, jedno z ważnych postaci powstania listopadowego.
Otrzymał edukację w domu, a jego nauczycielem był francuski rojalista, emigrant Jean de Nève. W 1825 roku, z rąk Wielkiego Księcia Konstantyna, został przyjęty do Grodzieńskiego Pułku Huzarów, gdzie rozpoczął swoją wojskową karierę jako junkier, a później awansował na korneta. W czasie nocy listopadowej stanął po stronie caratu, wycofując się z Królestwa Polskiego z oddziałami lojalnymi Konstantemu.
Podczas powstania listopadowego, walcząc jako oficer po stronie rosyjskiej, osiągnął stopień porucznika. W bitwie o Olszynkę Grochowską wielokrotnie atakował kawalerię pod dowództwem Chłopickiego, natomiast w bitwie pod Ostrołęką działał pod komendą generała Iwana Szachowskiego. Wyróżnił się męstwem jako adiutant generała Karla von Strandmanna w czasie szturmu Warszawy, co przyniosło mu Order Świętego Włodzimierza IV klasy.
25 czerwca 1832 roku, porucznik Leon Radziwiłł został mianowany fligeladiutantem carskim, a 6 grudnia tego samego roku awansował na sztabsrotmistrza i wyjechał do Moskwy, gdzie służył u boku Mikołaja I. W 1838 roku towarzyszył cesarzowi podczas jego wizyty w Warszawie, a w latach 1841 i 1842 towarzyszył mu w podróżach po Rosji.
W 1843 roku, w ramach misji dyplomatycznej, udał się do Berlina, a rok później reprezentował Mikołaja I w Hesji-Kassel na zaślubinach Fryderyka Wilhelma, syna Wilhelma Heskiego, z córką cara, Aleksandrą Nikołajewną. Jego praca dyplomatyczna została doceniona, gdyż awansował na pułkownika.
W 1848 roku, pod dowództwem Iwana Paskiewicza, brał udział w tłumieniu powstania węgierskiego w Siedmiogrodzie. W sierpniu tego samego roku był posłany do Stambułu z telegramem od cara do sułtana, domagającym się wydania polskich uczestników powstania, takich jak Bema, Dembińskiego, Wysockiego i Zamoyskiego. Za swoje zasługi został mianowany generałem majorem i powołany do Świty Jego Cesarskiej Mości 7 sierpnia 1849, a ponadto odznaczony austriackim Orderem Żelaznej Korony.
W czasie wojny krymskiej Radziwiłł dowodził 2 Rezerwową Dywizją Ułanów w 1854 roku, po czym w maju 1855 r. objął dowództwo awangardy pod Sakiem. 22 września 1855 roku awansowano go do stopnia generała porucznika i mianowano dowódcą Dywizji Ułanów, a kilka tygodni później został generałem adiutantem oraz dowódcą 6 Dywizji Lekkiej Kawalerii. 26 listopada 1856 r. odznaczono go Orderem św. Jerzego IV klasy.
W 1869 roku, mając 61 lat, otrzymał awans na generała kawalerii. Sprzedawszy swoje dobra ordynackie oraz alodialne Antoniemu Albrechtowi Radziwiłłowi w latach 1872–75, mieszkał głównie w Paryżu. Leon Hieronim Radziwiłł od 12 lutego 1833 roku był żonaty z Zofią Urusow, która była ulubienicą Mikołaja I, co dawało mu pewne przywileje i pozwoliło uwolnić się od długów. Małżeństwo nie miało potomstwa, a pod koniec lat 50. rozstał się z żoną w atmosferze skandalu.
Nieślubną córką Leona Radziwiłła była Léontine Grisi, urodzona w 1853 roku, powstała z krótkiego romansu z primabaleriną Carlottą Grisi. Zmarł 27 grudnia 1884 roku w Paryżu i został pochowany w rodzinnym grobowcu Radziwiłłów w Nieświeżu.
Historyk Siergiej Szeremietiew (1844–1918) charakteryzował go jako osobę pełną dowcipu i znaną z wybryków, określając go jako „najczystszy typ polski, dobry przyjaciel, śpiewak-dyletant, baletoman i bon vivant”. W historiografii polskiej Radziwiłł uchodzi za jednego z najbardziej prorosyjskich przedstawicieli swojego rodu.
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Maria Ludwika Krasińska | Anna Orzelska | Kazimierz Czartoryski (1674–1741) | Leszek Romocki | Stefan Tyszkiewicz | Aleksander August Zamoyski | Barbara Woroniecka | Jan Tomasz Andrychowicz | Maria Kunegunda Wettyn | Tadeusz Thullie | Feliks Korwin-Szymanowski | Jakub Gerlicz | Michał Hieronim Starzeński | August Aleksander Czartoryski | Izabella Poniatowska | August Potocki (1806–1867) | Aleksander Jerzy Vorbek Lettow | Alojzy Konstanty Drucki Lubecki | Maurycy Eustachy Potocki | Aleksander Karol WazaOceń: Leon Hieronim Radziwiłł