Aleksander Rajchman (matematyk)

---

Życiorys

Aleksander Rajchman był przedstawicielem rodziny kupieckiej o żydowskich korzeniach. Jego ojcem był dziennikarz Aleksander, a matką Melania z Hirszfeldów. Miał rodzeństwo – siostrę Helenę Radlińską i brata Ludwika. W latach 1908–1912 kształcił się na Uniwersytecie Paryskim oraz w Collège de France, zdobywając wiedzę z zakresu matematyki, literatury i prawa. Rok akademicki 1912/1913 spędził na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie pod okiem profesora Stanisława Zaremby kontynuował studia matematyczne.

Od 1914 do 1915 roku Rajchman uczył matematyki w prywatnej szkole średniej w Warszawie. W roku akademickim 1917/1918 prowadził wykłady z zakresu szeregów trygonometrycznych na Wydziale Przyrodniczo-Matematycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1919 roku uzyskał doktorat na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, prezentując pracę pt. O szeregach trygonometrycznych sumowalnych metodą Poissona, co uczyniło go pierwszym doktorantem z matematyki na UW po zakończeniu I wojny światowej. Uroczysta promocja miała miejsce 10 listopada 1921 roku.

Po ukończeniu studiów, 1 października 1919 roku Rajchman rozpoczął pracę jako asystent w Seminarium Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1 października 1922 roku zaczął spełniać rolę starszego asystenta. Już w 1922 roku kształcił studentów na Wolnej Wszechnicy Polskiej. 16 października 1925 roku awansował do stanowiska etatowego docenta, a następnie 29 października 1926 roku objął posadę profesora w Katedrze Geometrii. W 1925 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Warszawskim oraz z dniem 12 lipca 1926 roku został docentem matematyki, gdzie prowadził szereg wykładów, między innymi na temat geometrii analitycznej i analizy matematycznej.

W 1935 roku przeszedł na emeryturę na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1937 roku został profesorem nadzwyczajnym WWP, prowadząc wykłady w łódzkim oddziale tej uczelni w latach 1932–1936. Rok akademicki 1929/1930 spędził na stypendium w Paryżu, gdzie ponownie uczęszczał na wykłady w Collège de France. W czerwcu 1930 roku uczestniczył w Pierwszym Wszechzwiązkowym Zjeździe Matematyków w Charkowie.

Rajchman kształcił wielu wybitnych uczniów, w tym Antonia Zygmunda oraz Stanisława Saksa. W latach 1930-1935 redagował dział z zadaniami w czasopiśmie Mathesis Polska oraz współpracował z takimi periodykami jak Miesięcznik Literacki i Oblicze Dnia. Od 1938 do 1939 roku pełnił funkcję delegata w Radzie Polskiego Towarzystwa Statystycznego od Sekcji Statystyki Matematycznej.

W kwietniu 1940 roku Rajchman został aresztowany przez Gestapo, a następnie osadzony w więzieniu przy alei Szucha, a od 4 maja 1940 roku przebywał w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, gdzie nadano mu numer obozowy 24098. Do dziś nie są znane szczegóły dotyczące przyczyn jego śmierci w obozie.

W swojej pracy naukowej specjalizował się w teorii szeregów trygonometrycznych, w szczególności szeregach Fouriera, badaniach funkcji zmiennej rzeczywistej oraz statystyce matematycznej. Wspierał także wdrażanie rachunku prawdopodobieństwa w badaniach statystycznych.

---

Oceń: Aleksander Rajchman (matematyk)

---