Andrzej Targowski

---

Wykształcenie

Andrzej Targowski jest absolwentem VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie, które ukończył w 1954 roku. W dalszym etapie edukacji, w 1962 roku, zdobył dyplom na Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym, w Oddziale Inżynieryjno-Ekonomicznym. W trakcie studiów obronił pracę magisterską, podczas której publicznie zaprezentował temat dotyczący kompleksowego zastosowania maszyn liczących w zakładach Radarowych T1.

W swojej pracy magisterskiej Targowski skupił się na komputerowym sformułowaniu listy części i podzespołów, znanym jako Bill of Material Processor – BOMP, w kontekście wyrobów o wysokiej złożoności, takich jak systemy radarowe montowane na pojazdach. Po ukończeniu studiów, rozpoczął praktyki zawodowe w renomowanych firmach, takich jak Bull, gdzie pracował w Paryżu w latach 1962 i 1964. Czas spędził również w firmach NCR, ICT/ICL oraz IBM, gdzie zdobywał doświadczenie w Londynie w 1966 roku.

W latach 1966–1971 Andrzej Targowski uczestniczył w dalszych praktykach w centrach IBM w Wiedniu, La Hulpe, Paryżu oraz Londynie, co znacząco wpłynęło na rozwój jego kariery zawodowej. W 1969 roku, na Politechnice Warszawskiej, obronił pracę doktorską pt. „Warunki optymalizacji systemu przetwarzania danych w układzie przedsiębiorstwo-centrum”. Jego edukacja nie zakończyła się na tym, gdyż w 1975 roku Targowski przeszedł szereg szkoleń w amerykańskich centrach edukacyjnych IBM dla menedżerów, które miały miejsce w Nowym Jorku, White Plains oraz Hemstead/Poughkeepsie.

Kariera zawodowa

Andrzej Targowski, jako student, przyczynił się do powstania pierwszej narodowej strategii rozwoju systemów komputerowych w Polsce, znanej jako KERM 400, w roku 1961. W 1962 roku, zakładając pierwszą Pracownię Analizy Systemów w Instytucie Organizacji Przemysłu Maszynowego (Orgmasz), zrealizował projekty zgodnie z uchwałą KERM 400. Jego wysiłki zaowocowały powstaniem pierwszych polskich komputerowych systemów wspierających zarządzanie przedsiębiorstwami, takich jak fabryka radarów Rawar w 1961, Zakłady Radiowe im. Marcina Kasprzaka w Warszawie w 1962 oraz Fabryka Samochodów Ciężarowych w Starachowicach w 1966 roku (ICL 1301).

W 1966 roku zorganizował sprowadzenie do Polski maszyny IBM 1400, co stanowiło pierwszy taki kontrakt z IBM w czasach żelaznej kurtyny. Między 1965 a 1971 rokiem, jako pierwszy pracownik oraz dyrektor generalny warszawskiej firmy ZETO-Zowar, odegrał kluczową rolę w zakładaniu sieci 50 komputerowych centrów ZETO w Polsce, które wkrótce zatrudniały około 5000 specjalistów z dziedziny informatyki. W ZETO-Zowar inicjował i nadzorował projektowanie pierwszego w kraju Pakietu Obliczeń Produkcyjnych (1966), znanego dzisiaj jako ERP, obejmującego systemy takie jak BOMP, MRP I oraz MRP II, które wspierały zintegrowane zarządzanie produkcją w FSO oraz w Zakładach im. M. Nowotki, początkowo na komputerze IBM 1440, a następnie na IBM 360/50.

Jako wolontariusz w Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT), prowadził także prace nad drugim narodowym Programem Rozwoju Informatyki na lata 1971–1975. Jego wypowiedź na plenarnym posiedzeniu Komitetu Nauki i Techniki 23 kwietnia 1970 roku miała kluczowe znaczenie, kiedy to zaprezentował założenia programu, jako koreferat, obok prezentacji przeprowadzonej przez ówczesnego Pełnomocnika Rządu ds. ETO, prof. inż. Stanisława Kielana. Przedstawiony program zastąpił wcześniejsze inicjatywy dotyczące Elektronicznej Techniki Obliczeniowej (ETO) oraz spopularyzował termin informatyka, bazujący na francuskim „l’informatique”, w Polsce.

W ramach opracowanego programu wykonał projekt Uchwały KERM nr 33/1971, co doprowadziło do powstania Krajowego Biura Informatyki w 1971 roku oraz Państwowej Rady Informatyki w 1972. Jego prace doprowadziły również do przekształcenia sieci ZETO w Zjednoczenie Informatyki. W 1971 roku opublikował książkę „Informatyka klucz do dobrobytu” (PIW), która stała się bestsellerem i w znaczący sposób przyczyniła się do popularyzacji tego terminu w kraju.

W wyniku zmian w administracji państwowej, Targowski objął kierownictwo nad projektowaniem ogólnopolskiego systemu ewidencji ludności, Magister/PESEL (1972–1974), oraz rozwijał system WEKTOR do ewidencji ważnych inwestycji państwowych. Pełniąc rolę zastępcy dyrektora generalnego Krajowego Biura Informatyki (1971–1974), pracował nad koncepcją Infostrady oraz Krajowego Systemu Informatycznego (KSI), jednak plany te zostały wstrzymane przez władze polityczne, uznane za zbyt ryzykowne dla ustroju PRL.

W wyniku tych wydarzeń, Targowski doświadczył wielu trudności związanych z zatrudnieniem oraz publikowaniem artykułów. W 1977 roku został usunięty z redakcji pisma „Informatyka”, a jego publikacje były blokowane. Dodatkowo, w Instytucie Maszyn Budowlanych w Kobyłce poproszono go o zaprzestanie przychodzenia do pracy. W odpowiedzi na te szykany, postanowił ubiegać się o wyjazd za granicę za pośrednictwem firmy Polservice.

W styczniu 1980 roku wyjechał do Meksyku, a w sierpniu tego samego roku dotarł do USA, gdzie otrzymał azyl polityczny. W Stanach Zjednoczonych, początkowo pracował w Hamilton College (1974–1975) oraz Western Michigan University (1980–1982), a także w Hofstra University (1982–1983) i Eastern Kentucky University (1984). Najdłużej jednak, od 1985 roku, pełnił funkcję profesora komputerowych systemów informacyjnych na Western Michigan University w Kalamazoo, gdzie pozostał do dziś.

Po jego wyjeździe za granicę, w „Życiu Warszawy” opublikowano negatywną recenzję jego książki „Informatyka: modele systemów i rozwoju”, oskarżając ją o brak rzetelności oraz niewiedzy. W obronie Targowskiego, redaktor Stefan Bratkowski odpowiedział, publikując artykuł „Męstwo spóźnionych na barykady”, w którym stanął w obronie jego osiągnięć. Ponadto, niemożność dołączenia do nowo utworzonego Polskiego Towarzystwa Informatycznego zablokowała jego drogę do wniesienia oskarżenia przeciwko autorom negatywnego artykułu w „Życiu Warszawy”.

Dorobek naukowy

Andrzej Targowski, wybitny naukowiec, w roku 1962 w swojej pracy magisterskiej zaprezentował innowacyjną konstrukcję i algorytmy zastosowane w warszawskiej fabryce radarów T1, gdzie znacząco usprawnił zarządzanie materiałami dzięki zastąpieniu tradycyjnych metod przez nowoczesne rozwiązania informatyczne z wykorzystaniem Bill of Material Processor – BoMP. W 1965 roku, wspólnie z grupą kolegów, powołał do życia czasopismo „Maszyny Matematyczne”, które w 1971 roku zmieniło nazwę na „Informatyka”. To miejsce stało się platformą do publikacji jego 31 artykułów naukowych.

Dodatkowo, w polskim piśmiennictwie naukowym, Targowski jest autorem oraz współautorem wielu ponad trzydziestu artykułów, stanowczo promujących produkcję oraz zastosowanie komputerów w polskiej gospodarce. Jego praca doktorska, obroniona na Politechnice Warszawskiej w 1969 roku, nosi tytuł „Warunki optymalizacji systemu przetwarzania danych w układzie przedsiębiorstwo-centrum” i wprowadza koncepcje dotyczące hierarchicznych systemów informatycznych. Rezultaty tej inwestycji w wiedzę miały kluczowe znaczenie przy rozwijaniu Krajowego Systemu Informatycznego, którego początki sięgają 1972 roku.

W obliczu braku polskich tłumaczeń zagranicznych prac na temat organizacji informatyki w przedsiębiorstwach, Targowski postanowił wypełnić tę lukę, publikując szereg książek:

• Automatyzacja przetwarzania danych – systemy, techniki, metody, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1970,
• Organizacja ośrodków obliczeniowych, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1971,
• Informatyka: klucz do dobrobytu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971 – dzieło to po raz pierwszy w historii definiuje koncepcję informatyki w Polsce,
• Organizacja procesu przetwarzania danych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971,
• Informatyka: modele systemów i rozwoju, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1980 – publikacja ta jest pierwszą naukową książką, która naukowo zdefiniowała informatykę w Polsce oraz zaprezentowała jej historiczny rozwój.

Na emigracji, Targowski zaangażował się w różnorodne badania koncentrując się na zagadnieniach związanych z strategią oraz architekturą zintegrowanych systemów przedsiębiorstw, drabiną semantyczną, futurologią, modelowaniem zjawisk historycznych, teorią cywilizacji, kognitywistyką oraz teorią mądrości. W Stanach Zjednoczonych, opracowując swoje koncepcje związane z Infostradą w Polsce, przyczynił się do realizacji jednego z pierwszych amerykańskich cyfrowych miast w projekcie teleCITY of Kalamazoo, który powstał w 1996 roku.

Ogromny dorobek Andrzeja Targowskiego obejmuje 38 książek (w języku polskim i angielskim), a także 11 rozdziałów w książkach zbiorowych po angielsku. Ponadto, opracował on niemal 180 artykułów naukowych oraz zawodowych, poświęconych zarówno polskim, jak i angielskim odbiorcom.

Organizacje

Andrzej Targowski pełnił role w wielu znaczących organizacjach, przyczyniając się do ich rozwoju oraz promując różnorodne inicjatywy naukowe i społeczne. Poniżej przedstawione są jego najważniejsze działalności w zakresie organizacji:

• IRMA, Stowarzyszenie Zarządzania Zasobami Informacyjnymi – sprawował funkcję prezesa Rady Doradczej w latach 1995–2003,
• ISCSC, Międzynarodowe Towarzystwo dla Porównawczych Badań nad Cywilizacjami – zasiadał jako prezes przez dwie kadencje w latach 2007–2013,
• Światowa Rada Badań nad Polonią – został prezesem w latach 2001–2007,
• Colleagues International – pełnił funkcję prezesa w latach 1999–2001,
• Rada Inżynierów Polskich w Ameryce Północnej – był założycielem w roku 2003, a także dyrektorem do 2011 oraz wiceprezesem od 2011 roku, a dyrekcja została wznowiona w 2013,
• Polonia Technica w Nowym Jorku – zyskał status członka honorowego,
• Polski Związek Tenisowy – pełnił rolę prezesa w latach 1971–1972,
• Północnoamerykańskie Studium ds. Polskich – przewodniczył Komitetowi Planowania i Biblioteki Studium od 1982 do 2002,
• Polski Instytut Naukowy w Ameryce – był aktywnym członkiem,
• Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie w Londynie – także członek tej organizacji,
• Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce – miał status członka,
• Akademia Inżynierska w Polsce – został członkiem zagranicznym w 2004 roku,
• American Polish Advisory Council, Washington, D.C. – członek-inicjator i współzałożyciel od 2013,
• Dialog and Universalism – wchodził w skład redakcyjnej Rady Doradczej jako wiceprzewodniczący,
• Honorowy Prezes Stowarzyszenia Dzieci Powstania 1944,
• Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie – również aktywny członek.

Odznaczenia i nagrody

Andrzej Targowski, jako wybitna postać w dziedzinie nauki oraz technologii, został uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami, które potwierdzają jego znaczący wkład w rozwój technologii w Polsce.

• nagroda przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki za wdrożenie informatycznego pakietu obliczeń produkcyjnych w FSO, FSC w Starachowicach i w ZM Nowotki w 1972 roku,
• złoty medal za zasługi dla obronności kraju w 1998 roku,
• krzyż kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w 2000 roku,
• medal 60-lecia Polonia Technika, przyznany w Nowym Jorku w 2001 roku,
• medal 70-lecia Polonia Technika, przyznany w Nowym Jorku w 2011 roku,
• medal Feliksa Kucharzewskiego, otrzymany od NOT w Warszawie w 2011 roku,
• medal Jana Heweliusza, przyznany przez Politechnikę Gdańską w 2011 roku.

Tenis

Andrzej Targowski był aktywnym tenisistą, który odniósł wiele sukcesów. Pełnił również funkcję prezesa Polskiego Związku Tenisowego w latach 1971–1972. W trakcie swojej kariery sportowej zdobył wiele tytułów, w tym:

• mistrz Warszawy juniorów,
• międzynarodowy mistrz Polski w deblu (Sopot, 1979),
• mistrzostwa USA seniorów w deblu (Arizona, 2003) – piąte miejsce,
• wicemistrz seniorów stanu Michigan w deblu (2011).

Publikacje

Andrzej Targowski jest autorem wielu znaczących publikacji, które obejmują szeroki zakres tematów związanych z informatyką, politologią oraz filozofią. Oto przegląd jego książek dotyczących informatyki:

• Automatyzacja przetwarzania danych, Warszawa, PWE, 1970,
• Informatyka: klucz do dobrobytu, PIW, 1971 – uznawana za pierwszą książkę na temat informatyki w Polsce,
• Organizacja ośrodków obliczeniowych, Warszawa, PWŁ, 1971,
• Organizacja procesów przetwarzania danych, Warszawa, PWE, 1975,
• Informatyka: modele systemów i rozwoju, Warszawa: PWE, 1980 – wprowadza pierwsze rozwinięte definicje informatyki w Polsce,
• The Architecture and Planning of Enterprise-wide Information Management Systems, Map of the Enterprise, Idea Group Publishing & Harrisburg, 1990, ISBN 1-878289-02-0,
• Strategia i architektura systemów informatycznych przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej, Warszawa, Nowe Wydawnictwo Polskie, 1992, ISBN 83-85135-51-0,
• GII: Global Information Infrastructure, Information Science Publishing, Harrisburg 1996, ISBN 1-59904-349-1,
• Enterprise Information Infrastructure, New York, Simon & Schuster, 1999, ISBN 0-536-62687-1,
• Informatyka bez złudzeń – wspomnienia, Wydawnictwo Adam Marszalek, Toruń 2001, ISBN 83-7174-795-0 – dostępna w całości w Bibliotece Cyfrowej Politechniki Warszawskiej,
• Electronic Enterprise, Strategy and Architecture, Harrisburg, PA, London, IRM Press, 2003, ISBN 1-931777-77-2,
• Information Technology and Societal Development, Hershey, PA and New York, Information Science Reference, 2009, ISBN 1-60566-005-1,
• Cognitive Informatics and Wisdom Development, Hershey, PA and New York, Information Science Reference (w publikacji), 2011, ISBN 978-1-60960-168-3,
• A. Targowski, T. Rienzo, Enterprise Information Infrastructure, Kalamazoo, Paradox Associates, 2002, ISBN 0-9722483-0-7,
• A. Targowski, T. Rienzo, Enterprise Information Infrastructure, Kalamazoo, Paradox Associates, 2004, ISBN 0-9722483-1-5,
• A. Targowski, M. Tarn, Enterprise Systems Education in the 21st Century, Harrisburg, Information Science Publishing, 2006, ISBN 1-59904-349-1,
• A. Targowski, Historia, Teraźniejszość, Przyszłość Informatyki (History, Present, Future of Informatics), Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2013, ISBN 978-83-7283-535-2,
• A. Targowski, The History, Present State and Future of Information Technology, Santa Rosa, California: Informing Science Press, 2016, ISBN 978-1-68110-002-9,
• A. Targowski, Informing and Civilization, Santa Rosa, California: Informing Science Press, 2016, ISBN 978-1-68110-006-7,
• A. Targowski, Informatyka strategiczna w dobie powszechnej cyfryzacji w XXI w., Kraków, Polska Akademia Umiejętności, 2023, ISBN 978-83-7676-343-9.

W zakresie tematów politologicznych, cywilizacyjnych oraz filozoficznych, Targowski również pozostawił znaczący dorobek:

• Red Fasicm, Lawrenceville, VA: Brunshwick Publishing Co., 1982, ISBN 0-931494-23-0,
• Chwilowy koniec historii, Warszawa, Nowe Polskie Wydawnictwo, 1991, ISBN 83-85135-30-8,
• Dogonić czas, Warszawa, Bellona, 1993, ISBN 83-11-08245-6,
• Obrona Polski, dziś i jutro, Warszawa, Bellona, 1993, ISBN 83-11-08280-4 – w roli redaktora,
• Wizja Polski, Warszawa, 1995, 1997, ISBN 83-86245-30-1, 2000 ISBN 83-86245-87-5 – jako współredaktor,
• Losy Polski i Świata, Warszawa, Bellona, 2000, ISBN 83-11-09094-7 – jako współredaktor,
• Obserwacje z USA, Warszawa, Cinderella Books, 2003, ISBN 978-83-7339-030-0,
• Spojrzenie z USA na Polskę, świat i nie tylko (cz. 1), Warszawa, Biblioteka Nowego Kuriera, 2009, ISBN 978-83-929067-0-4,
• Spojrzenie z USA na Polskę, świat i nie tylko (cz. 2), Warszawa, Biblioteka Nowego Kuriera, 2009, ISBN 978-83-929067-4-2,
• Wisdom, Kalamazoo, MI: Civilization Press, 2012, ISBN 978-0-9835126-6-0,
• Harnessing the Power of Wisdom, New York, Nova Science Publishers, 2013, ISBN 978-1-62618-890-7,
• A. Targowski, Marek J. Celinski, Eds. Spirituality and Civilization Sustainability in the 21st Century, Nova Science Publishers, 2013, ISBN 978-1-62618-587-6,
• Targowski, A. (2014). Global Civilization in the 21st Century, Nova Science Publishers,
• Targowski, A. & B. Han. Eds. (2014). Chinese Civilization in the 21st Century, Nova Science Publishers, ISBN 978-1-63321-960-1,
• Targowski, A. (2015). Virtual Civilization in the 21st Century, Nova Science Publishers,
• Targowski, A. (2015). The Limits of Civilization, Nova Science Publishers,
• Isaac, T. & A. Targowski, A. (2015). African Civilization in the 21st Century, Nova Science Publishers,
• Targowski, A. (2015). Western Civilization in the 21st Century. Nova Science Publishers, ISBN 978-1-63482-302-9,
• Targowski, A. (2023). Informatyka w służbie ludobójstwa. Warszawa: Wyd. Capital, ISBN 978-8-36760-719-3.

---

Oceń: Andrzej Targowski

---