Karol Brzozowski

---

Życie i twórczość

Karol Brzozowski przyszedł na świat w 1821 roku w Warszawie. Znalazł się w rodzinie, gdzie jego ojciec był oficerem wojsk napoleońskich, co niewątpliwie wpłynęło na jego formację. Początkowe etapy edukacji odbył w warszawskich szkołach pijarskich, by ukończyć gimnazjum w Sejnach, a następnie szkołę agronomiczną w Marymoncie.

Brzozowski osiedlił się w księstwie poznańskim, gdzie w 1848 roku wziął aktywny udział w walkach podczas powstania wielkopolskiego. Jego losy prowadziły go przez Drezno oraz Szwajcarię aż do Paryża, tam też poznał wielkiego poetę Adama Mickiewicza. Po wybuchu wojny krymskiej, Królestwo Polskie reprezentował jako wysłannik emigracji w Stambule. W tym czasie podróżował po Azji, utrzymując się z polowań.

W 1855 roku po raz drugi trafił do Stambułu, gdzie spotkał Mickiewicza jeszcze raz. Ostatecznie osiedlił się w Latakii, gdzie ożenił się z Eulalią Bellier i doczekał się sześciorga dzieci: trzech synów (Stanisław, Wincenty, Hubert) oraz trzech córek (Maria, Berta, Jadwiga).

W okresie powstania styczniowego, Brzozowski uczestniczył w wyprawach płk. Zygmunta Miłkowskiego, walcząc w bitwie pod Kostangalią, gdzie odznaczył się, lecz został ranny w biodro. Po klęsce powstania związał swoje życie zawodowe z Imperium Osmańskim, początkując przy porządkowaniu lasów w Bułgarii, a później łącząc swoje siły z Midhat paszą, w reformach tureckich oraz przy zakładaniu linii telegraficznych.

W 1868 roku, podczas pracy w Feredżacie pod Bagdadem, uzyskał zaszczyt założenia wzorcowych gospodarstw rolnych i zainicjowania budowy irygacji oraz sadu, co przeszło do historii jako przykład nowoczesnych przedsięwzięć. Dwa lata później prowadził badania w górach Zagros koło As-Sulajmaniji, na podstawie których stworzył pierwszą topograficzną mapę tych terenów w skali 1:750 000. Odkrycia archeologiczne, jakie poczynił, były nadzwyczajne.

Wyniki swoich badań opublikował w artykule pt. Itinéraire de Suleimanieh a Amadieh w „Bulletin de la Société de Géographie” w 1892 roku. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej (1877–1878) odegrał istotną rolę, kiedy to Demokraci lwowscy wyznaczyli go na swego przedstawiciela w Konstantynopolu, dzięki zaufaniu, jakim cieszył się wśród tureckich władz. Po zakończeniu konfliktu pełnił funkcję wicekonsula hiszpańskiego w Syrii.

Po trzydziestu latach spędzonych na Bliskim Wschodzie, w 1884 roku osiedlił się we Lwowie. Tam spędził resztę swojego życia, pracując w C.K. Wydziale Krajowym. Zmarł, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, gdzie został pochowany 8 listopada.

Do jego najważniejszych dzieł należą: Wzdłuż Eufratu („Wędrowiec”, 1885), Wspomnienia z Turcji („Tygodnik Ilustrowany”, 1886), W Kurdystanie („Tygodnik Ilustrowany”, 1907), a także Noc strzelców Anatolu i Malek. Pozostawił po sobie bogate notatki, które dotyczą tematów topograficznych, geologicznych oraz przyrodniczych. Ponadto, Brzozowski był autorem wierszowanych przekładów tekstów biblijnych, w tym Księgi Hioba oraz Pieśni nad Pieśniami. Warto zaznaczyć, że był także ojcem poetów Stanisława i Wincentego Korab-Brzozowskich.

---

Oceń: Karol Brzozowski

---