Ulica Ludwika Narbutta w Warszawie

Ulice i place

Ulica Ludwika Narbutta to charakterystyczna ulica zlokalizowana w Warszawie, konkretnie w dzielnicy Mokotów. Jest to obszar, który przyciąga uwagę nie tylko mieszkańców, ale także turystów, ze względu na swoje unikalne cechy.

Warto zwrócić uwagę na otoczenie tej ulicy, które łączy w sobie elementy nowoczesności oraz tradycji. Ulica Narbutta to idealne miejsce na spacery, gdzie historia spotyka się z nowoczesnym życiem codziennym.

Opis

Ulica Ludwika Narbutta powstała w miejscu dawnej drogi narolnej, która łączyła wieś Mokotów oraz najbliższe tereny. W czasie istnienia Królestwa Kongresowego, ulica ta prowadziła od traktu Puławskiego do cegielni, w pobliżu której znajdowały się naturalne glinianki.

W 1897 roku rozległy teren pomiędzy ulicami: Rakowiecką, Puławską, św. Andrzeja Boboli, Ligocką i Melsztyńską przeszedł w ręce Georga (Jerzego) von Narbuta. Zlecił on rozparcelowanie tej przestrzeni w latach 1897-1898, co zaowocowało powstaniem nowego osiedla. Ulica Narbutta, także znana jako Narbutowska, stała się kluczową arterią projektowanego przez Narbuta miasteczka Mokotów, a w planach przewidziano na jej osi prostokątny rynek. Długa pierzeja północna i południowa rynku otrzymały nazwę ulicy Gołaszewskiej, zaś krótsze, wschodnia i zachodnia, stały się częścią ulicy Narbuta.

W 1916 roku ulica, razem z całą gminą Mokotów, została włączona do Warszawy. W tym samym roku zdecydowano o nadaniu jej nowej nazwy – na cześć polskiego ziemianina oraz powstańca styczniowego Ludwika Narbutta. Istotna zmiana nazwiska weszła w życie dopiero w 1928 roku, ponieważ dotychczas ulice w miasteczku Mokotów miały status ulic prywatnych.

W latach 1924–1925 zrealizowano na rogu ulic Narbutta i Wiśniowej zespół biurowo-produkcyjny Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego. 1 lutego 1925 roku przedsiębiorstwo uruchomiło pierwszą w Polsce stację radiową w budynku numer 29. W okresie międzywojennym przy ulicy wybudowano liczne wille oraz domy należące do spółdzielni mieszkaniowych. Między 1928 a 1931 rokiem stworzono osiedle znane jako „Szare Domy”, które było dziełem Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Urzędników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

W latach dwudziestych XX wieku zrealizowano także dwa istotne projekty szkolne. Jednym z nich był monumentalny gmach I Miejskiej Szkoły Rękodzielniczej Żeńskiej, powstały około 1925 roku na rogu ulic Narbutta i Kazimierzowskiej. Drugim ważnym obiektem był budynek publicznych szkół powszechnych nr 85 i 191, zbudowany w latach 1925–1927 pod numerem 14. Mienie pomiędzy ulicą Kazimierzowską a aleją Niepodległości zostało zagospodarowane przez nowe obiekty mieszkalne oraz skwer (obecnie skwer Antoniego Słonimskiego), który powstał w miejscu projektowanego rynku miasteczka Mokotów.

W latach 1933–1934 przy ul. św. A. Boboli 14 (późniejszy adres to Narbutta 86) wybudowano gmach dydaktyczny oraz halę warsztatową Państwowej Wyższej Szkoły Inżynierskiej im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda (dzisiaj znaną jako Gmach Stary Technologiczny Politechniki Warszawskiej). W 1938 roku na pobliskiej działce rozpoczęto realizację gmachu Liceum Lotniczo-Samochodowego (numer 84), jednak wybuch II wojny światowej uniemożliwił zakończenie projektu.

W tym samym roku ulica została wyasfaltowana. W czasie powstania warszawskiego wschodni odcinek ulicy stał się strefą intensywnych walk. W momencie „W”, 1 sierpnia 1944 roku, trzy kompanie batalionu „Bałtyk” z Pułku „Baszta” zaatakowały gmach Szkoły Rękodzielniczej, gdzie przebywał batalion SS liczący około 300-400 żołnierzy. Przewaga liczebna wroga sprawiła, że polska ofensywa zakończyła się niepowodzeniem. Kolejna próba zdobycia budynku odbyła się w nocy z 13 na 14 sierpnia 1944 roku, lecz także nie przyniosła oczekiwanego sukcesu. Bohaterskie walki powstańców trwały aż do 14 sierpnia 1944 roku, w obronie reduty utworzonej w dwóch oficynach budynku pod numerem 27a (nazywanej drugim Alkazar).

Podczas II wojny światowej około 50% zabudowy ulicy uległo zniszczeniu. Po zakończeniu działań wojennych, w końcowej części ulicy wzniesiono dwa nowe obiekty, należące do Politechniki Warszawskiej: Gmach Nowy Technologiczny oraz Gmach Mechaniki Precyzyjnej, obecnie znany jako Gmach Mechatroniki. W latach 1948-1950 uczelnia ukończyła również budowę dawnego gmachu Liceum Lotniczo-Samochodowego, obecnie Gmachu Samochodów i Maszyn Roboczych. W 1949 roku oddano do użytku nowo wzniesiony budynek kina Stolica, które dziś znamy jako kino Iluzjon.

Ważniejsze obiekty

Ulica Ludwika Narbutta w Warszawie jest miejscem, które kryje w sobie wiele interesujących obiektów, które warto poznać.

Wśród najbardziej istotnych można wymienić:

  • Szkoła Podstawowa nr 85 im. Benito Juareza,
  • Kamienica Mieczysława Broniewskiego,
  • Willa Pawła Mackiewicza,
  • Kino Iluzjon,
  • LXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Tytusa Chałubińskiego,
  • Kamienica Horochów,
  • Osiedle „Szare Domy”,
  • Politechnika Warszawska (Gmach Samochodów i Maszyn Roboczych, Gmach Nowy Technologiczny, Gmach Stary Technologiczny i Gmach Mechatroniki).

Przypisy

  1. Joanna Giżejewska. Szkoły-pałace? Warszawskie publiczne szkoły powszechne wybudowane w latach 1924−1930. „Krajobraz Warszawski”, s. 9, wrzesień 2016 r.
  2. Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 126. ISBN 978-83-61253-51-8.
  3. Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 124. ISBN 978-83-61253-51-8.
  4. Jarosław Zieliński: Nazewnictwo okresu małej i wielkiej inkorporacji [w:] Śladami nazw miejskich Warszawy. Z prac Zespołu Nazewnictwa Miejskiego Warszawy. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2012, s. 48. ISBN 978-83-62189-21-2.
  5. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 169. ISBN 83-88372-34-3.
  6. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 167. ISBN 83-88372-34-3.
  7. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 51. ISBN 83-88372-34-3.
  8. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 50−51. ISBN 83-88372-34-3.
  9. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 132.
  10. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 133.
  11. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 342. ISBN 83-86619-97X.
  12. Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, s. 354. ISBN 83-11-07078-4.
  13. Anna Agata Wagner: Architektura Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001, s. 264−265. ISBN 83-7207-220-5.
  14. Anna Agata Wagner: Architektura Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001, s. 253. ISBN 83-7207-220-5.
  15. Anna Agata Wagner: Architektura Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001, s. 252, 257, 261, 267. ISBN 83-7207-220-5.
  16. Stanislaw Ciepłowski (red.): Słownik patronów ulic Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 173. ISBN 83-7181-291-4.
  17. Dobrosław Kobielski: Między wojnami. Kartki z historii [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 166. ISBN 83-03-01684-9.
  18. Jerzy S. Majewski: Narbutta 29, czyli krótka historia pierwszego radia. [w:] Gazeta Stołeczna [on-line]. warszawa.wyborcza.pl, 25.06.2010 r.
  19. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 534. ISBN 83-01-08836-2.
  20. Stanisław Herbst: Mokotów od połowy XVII w. do 1939 r. [w: Dzieje Mokotowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 51.
  21. Stanisław Herbst: Mokotów od połowy XVII w. do 1939 r. [w: Dzieje Mokotowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 53.

Oceń: Ulica Ludwika Narbutta w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.89 Liczba ocen:21