Osadnik Czerniakowski

---

Położenie i charakterystyka

Osadnik Czerniakowski to sztucznie stworzony zbiornik wodny, usytuowany na lewym brzegu Wisły, w obrębie warszawskiej dzielnicy Śródmieście, a dokładniej w rejonie MSI Ujazdów. W otoczeniu zbiornika znajdują się ulice: Czerniakowska, Stanisława Mikkego oraz Wał Zawadowski. Osadnik leży na terenie Stacji Pomp Rzecznych, która znajduje się przy ulicy Czerniakowskiej 124.

Powierzchnia tego zbiornika wynosi 17,8 ha, a jego kształt przywodzi na myśl trapez. W zależności od poziomu wody w Wiśle, pojemność osadnika zmienia się w zakresie od 850 000 do 1 275 000 m³. Do zbiornika woda dostaje się zarówno przez Wisłę, jak i przez wody gruntowe. Dno osadnika pozostaje na poziomie poziomym, a woda rzeka jest doprowadzana za pośrednictwem komór ssawnych, zatok oraz przepustów, które mają średnicę 1 metra.

Odpływ wody kierowany jest w stronę Filtrów, za pomocą odpowiedniego systemu pomp. Skarpa akwenu ma nachylenie 1:2, przy czym górna krawędź skarpy znajduje się na wysokości 5,5 m powyżej poziomu Wisły (npW), a dno zbiornika leży 2,25 m pod tym poziomem. Wysokość wody w zbiorniku waha się od 1 m do 2,75 m, co daje maksymalną głębokość wynoszącą 5 m. Skarpy są dodatkowo zabezpieczone poprzez obłożenie ich betonem.

Zgodnie z danymi zawartymi w numerycznym modelu terenu dostępnym na Geoportalu, lustro wody w osadniku znajduje się na poziomie 79,4 m n.p.m. Identyfikator MPHP osadnika to 96935.

Historia

Osadnik stanowi integralną część systemu dostarczania wody do Warszawy, który został zaprojektowany przez Williama Lindleya i sukcesywnie rozwijany w następnych latach. W 1924 roku podjęto decyzję o budowie dwóch odkrytych osadników na terenie Stacji Pomp Rzecznych, ze względu na opóźnienia w budowie osadników krytych, co wpływało na rozwój Zespołu Stacji Filtrów.

Celem tych osadników było wstępne oczyszczanie wody po jej pobraniu z Wisły, zanim poddano ją dalszym procesom filtracji. Razem osadniki odkryte miały tworzyć jeden duży zbiornik wodny, zdolny zabezpieczyć potrzeby mieszkańców stolicy przez okres od 8 do 10 dni. Ostatecznie jednak powstał tylko jeden taki obiekt. Prace budowlane trwały od 1924 do 1928 roku, a w latach 1931–1933 osadnik został dodatkowo pogłębiony średnio o 1 m.

W trakcie budowy użyto dwóch parowych czerparek chwytakowych umieszczonych na gąsienicach, z pojemnością kosza wynoszącą 2,25 m³ każda. Wykopany grunt został wykorzystany m.in. do zakrycia Jeziora Baranowieckiego, usypania części Łachy Siekierkowskiej, podniesienia ulicy Czerniakowskiej oraz do usypania drogi w kierunku Siekierek i ulicy Bartyckiej. Dodatkowo podczas konstrukcji wzniesiono wały przeciwpowodziowe o długości 3020 m. Koszt budowy osadnika wyniósł 5 714 779,10 zł.

W latach 1933–1934 stworzono bezpośrednie połączenie z rzeką w formie wrót śluzowych, co umożliwiło wpuszczanie pogłębiarek do zbiornika w celu czyszczenia lub dalszego pogłębiania. Wykonawcą tych prac było przedsiębiorstwo K. Rudzki i S-ka.

W wyniku niskich stanów wody w Wiśle, w latach 60. XX wieku na wale zbudowano system pompowni, który czerpał wodę z rzeki do osadnika, gdyż wcześniej woda naturalnie przelewała się przez brzeg. Dla utrzymania czystości osadnika oraz koszenia roślinności wodnej wprowadzono statek wielofunkcyjny „Amur”, który został zakupiony w 2017 roku przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji.

W obecnych czasach, osadnik pełni funkcję rezerwuaru wody pitnej, co jest niezbędne w sytuacji niskich stanów rzeki.

Przyroda

Osadnik znajduje się na terenie, który objęty jest szczególną ochroną w ramach programu Natura 2000. Został on wpisany do obszaru „Dolina Środkowej Wisły” (kod obszaru: PLB140004).

Jest to istotne miejsce dla ptaków wodnych, pełniąc funkcję ich zimowiska, wśród których szczególnie wyróżniają się mewy.

---

Oceń: Osadnik Czerniakowski

---