I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie

---

Historia

W 1987 roku, według Łukasza Ługowskiego, w Zespole Oświaty Niezależnej rozpoczęto dyskusje dotyczące formy demokratycznej, niezależnej szkoły. Zespół negocjacyjny ds. edukacji, działający w ramach „Solidarności”, uzyskał od władz zapewnienie o możliwości tworzenia autorskich klas.

Szkoła została założona z inicjatywy Krystyny Starczewskiej, a „Bednarska” stała się pierwszą instytucją społeczną, która powstała po II wojnie światowej, jako efekt ustaleń Okrągłego Stołu dotyczących edukacji. Powstała zaledwie kilka miesięcy po zakończeniu obrad, w 1989 roku. W 1988 roku, Maria Krzysztof Byrski, dziekan Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego, wsparł grupę rodziców oraz nauczycieli w ich dążeniu do stworzenia niezależnej szkoły, udostępniając salę na spotkania.

Podczas tych spotkań planowano program dydaktyczny oraz wychowawczy nowej demokratycznej placówki. Założycielami szkoły byli: Irena Dzierzgowska, Antoni Hoffman, Nina Hoffman, Marzena Okońska, Włodzimierz Paszyński, a także Jan Wróbel. Dnia 1 września 1989 roku, szkołę otwierał m.in. prof. Bronisław Geremek. Na początku naukę rozpoczęły cztery klasy, a zajęcia odbywały się w świetlicach domów akademickich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego na Ursynowie, w akademikach o nazwach takich jak Adara, Cezar, Dendryt oraz Feniks, w którym uczyła się klasa Hilton.

Po rozwiązaniu PZPR, szkoła przeniosła się do budynku łazienek Teodozji Majewskiej na ul. Bednarskiej 2/4, który został przejęty przez Uniwersytet Warszawski po likwidacji szkoły partyjnej. Przeprowadzka odbyła się w lutym 1990 roku. Do 2013 roku szkoła wynajmowała sale gimnastyczne oraz baseny w Warszawie, aby realizować zajęcia z wychowania fizycznego.

Od 2012 roku placówka ma swoją siedzibę przy ul. Zawiszy 13 na warszawskiej Woli. Organem prowadzącym szkołę jest Towarzystwo Przyjaciół I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego, które zostało zarejestrowane 6 kwietnia 1989. Ta instytucja zyskała status szkoły publicznej.

Pierwszą dyrektorką szkoły, do roku szkolnego 2002/2003, była Krystyna Starczewska, a od 2004 roku stanowisko to objął Jan Wróbel, który następnie został zastąpiony przez Wandę Łuczak. W logo szkoły umieszczono pierwsze litery nazw domów akademickich, w których szkoła na początku działała. W placówce funkcjonował system płatności wewnętrznych zwany bednary, który pozwalał na wynagradzanie uczniów za ich pracę na rzecz szkoły.

Część kadry pedagogicznej to absolwenci szkoły, a społeczność absolwencka aktywnie angażuje się w życie placówki poprzez uczestnictwo w demokracji szkolnej, a także poprzez organizację wyjazdów oraz innych działań społecznych.

Patron

Od 2000 roku szkoła oraz zespołu szkół posiadają swojego patrona, którym jest Jam Saheb Digvijay Sinhji. Tematyka związana z tym wyjątkowym patronem pojawiła się w placówce już w roku szkolnym 1998/1999, gdy orientalistka Maria Krzysztof Byrski podczas spotkania z uczniami przybliżyła postać tego wspaniałego Maharadży, określanego mianem Dobrego. W czerwcu 1999 roku odbyło się referendum, w którym społeczność szkolna głosowała nad nadaniem imienia Dobrego Maharadży szkole. Uroczystość poświęcenia imienia miała miejsce 20 czerwca 2000 roku.

Postawa patrona miała istotny wpływ na decyzje dotyczące przyjmowania do szkoły dzieci uchodźcze, które potrzebowały wsparcia i zrozumienia podczas swojego procesu edukacyjnego w Polsce. W ten sposób, wartości reprezentowane przez Maharadżę stały się inspiracją dla wielu decyzji w naszej szkole.

Charakterystyka szkoły

Demokracja

W „Bednarskiej” wprowadzono system demokratyczny, który oparty jest na klasycznym podziale władzy. W skład tego systemu wchodzi Sejm sprawujący funkcję ustawodawczą, Sąd Szkolny odpowiedzialny za wymiar sprawiedliwości oraz Rada Szkoły, która zajmuje się realizacją decyzji. W każdej z wymienionych instytucji, powoływanych co roku za pomocą powszechnych wyborów, zasiadają uczniowie, nauczyciele, rodzice oraz absolwenci, pełniący rolę obywateli Rzeczypospolitej Szkolnej. Warto zaznaczyć, że pierwsze demokratyczne wybory miały miejsce w 1990 roku, a efektem tych działań była uchwała Konstytucji Rzeczypospolitej Szkolnej, co sprawiło, że szkoła została drugą w Europie, która posiadała własny akt konstytucyjny.

W 2018 roku szkole nadano nowy ustrój – demokrację bezpośrednią, a najwyższym organem stał się Wiec Szkolny. Ta forma działania pozwala na wprowadzanie decyzji, nawet w sprzeczności z wolą dyrekcji, pod warunkiem, że są one zgodne z konstytucją zespołu szkół. Sąd Szkolny kontynuuje swoją działalność, wpływając na życie instytucji.

Wartości i ich realizacja

Wartości, które są fundamentem funkcjonowania szkoły, w dużej mierze kształtowane są przez jej twórczynię, Krystynę Starczewską, a także przez idee bliskie Januszowi Korczakowi. Szkoła kładzie szczególny nacisk na indywidualne podejście do każdego ucznia oraz na tolerancję. Istotnym celem jest rozwój zainteresowań zamiast jedynie dążenie do najwyższych ocen.

Ciekawostką jest, że w niemal każdej klasie znajdują się uczniowie z zagranicy, a zwłaszcza dzieci uchodźców oraz młodzież z doświadczeniem migracyjnym. Od 2010 roku działa Program Sprężyna, który wspiera te dzieci w ich edukacyjnej drodze. Mimo obowiązku uiszczania czesnego, szkoła zapewnia bezpłatne miejsca dla potrzebujących, w tym dla osób z niepełnosprawnościami.

Reagując na atak Rosji na Ukrainę w 2022 roku, szkoła zorganizowała pomoc dla ukraińskich obywateli, a w semestrze letnim 2021/2022 w budynku szkoły działała szkoła nr 66 z Mariupola. „Bednarska” stała się uznawanym ośrodkiem promującym edukację wolnościową, co znajduje odzwierciedlenie w jej aktywności, jak uczestnictwo w Tęczowym Piątku i projekcie Erasmus+ ALL INC!. W latach 2018-2022 znalazła się w górnej części rankingu szkół przyjaznych uczniom LGBTQ+. Tradycja szkoły pozwala maturzystom tańczyć poloneza w dowolnych parach, co miało miejsce podczas studniówki 2019 w ramach akcji Polonez Równości zorganizowanej we współpracy z Ben & Jerry’s, Miłość Nie Wyklucza oraz Paradą Równości.

Oprócz tego, szkoła realizuje odpowiednie projekty związane z herstorią oraz Wikipedią. Działa także odrębny organ sądowniczy ORPU, złożony z przedstawicieli uczniów i nauczycieli. Organ ten zajmuje się naruszeniami praw uczniowskich, a w skład zespołu wchodzi także trzech pracowników z przygotowaniem psychologicznym.

W szkole wspierane są różnorodne inicjatywy. Przykładem jest czasopismo „Udław się!”, które wydawane było w latach 2016-2019. W tym samym okresie organizowane były także Fakultety 2.0, a także Bednarski Podcast. Rodzice mają możliwość angażowania się w działalność spółdzielni.

Każdego roku, 11 listopada, odbywa się Piknik Niepodległościowy.

Zajęcia

Zajęcia w „Bednarskiej” odbywają się zarówno w formie regularnych lekcji, jak i aktywności pozaszkolnych. Kładzie się ogromny nacisk na pracę w małych grupach oraz na indywidualne podejście do ucznia, co znajduje odzwierciedlenie w indywidualnych planach. W ramach czteroletniego liceum realizowane są różnorodne moduły, obejmujące przedmioty interdyscyplinarne. Niezwykle popularne są też wyjazdy do Puszczy Knyszyńskiej, cieszące się dużym zainteresowaniem studentów.

Każdy z uczniów ma obowiązek angażować się społecznie w ramach przedmiotu Inicjatywa społeczna. Ciekawą inicjatywą jest Ekipa św. Mikołaja, która co roku wspiera dzieci z potrzebujących rodzin we współpracy m.in. z Urzędem m.st. Warszawy dzielnicy Wola.

Uczniowie mają możliwość rozszerzania takich przedmiotów jak łacina, Kultura 2.0, historia sztuki oraz plastyka. W zakresie języków obcych oferowane są zajęcia na poziomie podstawowym oraz rozszerzonym z języków takich jak niemiecki, hiszpański, francuski i włoski. Każdy uczy się również języka angielskiego na poziomie rozszerzonym, a częścią tego programu są wyjazdy za granicę.

W szkole odbywają się także zajęcia teatralne oraz działają różnorodne koła zainteresowań. W ramach szkoły funkcjonuje Liga Debatancka, a uczniowie mają do dyspozycji ogrod i salę gimnastyczną, ściankę wspinaczkową oraz siłownię.

Warto również dodać, że w szkole prowadzone są międzynarodowe projekty takie jak Shalom Polin, Erasmus+ czy ESN. Szkoła nawiązuje współpracę z ambasadą Indii w Polsce, jak również z ambasadą Polski w Indiach oraz rodziną Dobrego Maharadży i jego wychowankami. Uczniowie biorą udział w projektach w ramach olimpiady Zwolnieni z Teorii.

Nazewnictwo klas i roczników

Jednym z charakterystycznych elementów szkoły jest sposób nadawania nazw klasom. Pierwsze z nich inspirowane były akademikami, gdzie odbywały się zajęcia, np. Adara, Cezar, Dendryt, Hilton. W trakcie pierwszego roku nauki każda klasa ma możliwość wybrania własnej nazwy, która często odnosi się do aktualnych wydarzeń lub historii szkoły. Przykładem jest klasa z 1998/1999 roku, która nosiła nazwę Pierestroyka oraz klasa z roku 2003/2004 nazwana Lub czasopisma, a inspiracją do tego była Afera Rywina.

Nazwy dotyczą nie tylko klas, lecz także roczników. Pierwotniaki to nazwa dla pierwszego rocznika, który ukończył szkołę. Rocznik Everything is the SEJM odnosi się do zmiany w systemie demokratycznym, natomiast rocznik, który rozpoczął naukę w roku szkolnym 2017/2018, nazwano 500+ w nawiązaniu do wprowadzania programu Rodzina 500 plus.

Absolwentki i absolwenci

W gronie wyróżniających się absolwentów I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie znalazły się niezwykle utalentowane osoby, które odniosły sukcesy w różnych dziedzinach. Ich osiągnięcia świadczą o bogactwie edukacyjnym oraz inspirującym wpływie szkoły na rozwój młodych ludzi.

• Maria Bikont – znana śpiewaczka, instrumentalistka oraz antropolożka kultury,
• Paula Bruszewska – współzałożycielka oraz prezeska fundacji Zwolnieni z Teorii,
• Marcin Bruszewski – współzałożyciel i wiceprezes fundacji Zwolnieni z Teorii,
• Adam Burakowski,
• Anna Czartoryska-Niemczycka,
• Helena Anna Jędrzejczak – socjolożka i historyczka idei,
• Jan Kapela,
• Małgorzata Nowosad – prezeska Fundacji Kobiety w Chirurgii.

Każda z tych postaci wnosi ważny wkład w rozwój społeczeństwa, przyczyniając się do licznych innowacji oraz działań na rzecz społeczności lokalnych i krajowych.

---

Oceń: I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie

---