Fort II Twierdzy Warszawa

Twierdze

Fort II, znany również jako „Wawrzyszew”, to jeden z kluczowych elementów Twierdzy Warszawa, który został zbudowany w latach 80. XIX wieku. Strategiczne położenie tego fortu czyni go interesującym punktem w historii militarnej stolicy Polski.

W kontekście układu fortów, fort II jest usytuowany pomiędzy fortem I „Bielany” oraz fortem IIA „Babice”. Z tego powodu warto zwrócić uwagę na jego znaczenie w systemie obronnym Warszawy. Więcej informacji na temat fortu I można uzyskać pod tym linkiem: fort I „Bielany”, zaś o fortach wysuniętych przed linią fortu II, szczegóły znajdziemy pod tym adresem: fort IIA „Babice”.

Opis

Fort został wzniesiony w celu zapewnienia skutecznej obrony obszaru, w którym tereny leśne Puszczy Kampinoskiej łączyły się z brzegiem Wisły. Dzięki korzystnemu ukształtowaniu terenu, konstrukcja fortu przybrała formę nieregularną, co było dość nietypowe wówczas w rosyjskiej architekturze obronnej na ziemiach polskich.

Rozmiar fortu był imponujący; jego szerokość u podstawy wynosiła około 400 metrów, a głębokość – około 250 metrów. Obiekt otoczony był mokrą fosą, a wzniesienia z wałów pełniły rolę defensywną, szczególnie w części czołowej i po prawej stronie. Po lewej stronie, w celu wzmocnienia obrony, wybudowano również półkaponierę.

Fort dysponował dwoma wałami, które zabezpieczały go zarówno przed atakami artylerii, jak i piechoty. Miejscem głównej logistyki były ceglane koszary, które osiągały długość około 130 metrów i miały nadbudówki na obu końcach. Szyję fortu osłaniała duża kaponiera, otoczona unikalnym dziełem ziemnym o formie małego bastionu. W szyi fortu, poza rowami, ulokowano niewielki schron amunicyjny.

Podczas modernizacji umocnienia zmieniono konfigurację terenu fortu. Po roku 1909, w kontekście jego likwidacji, fort przeszedł proces rozbrojenia i częściowej destrukcji. W okresie II wojny światowej miejsce to służyło jako magazyn dla wojsk niemieckich. W dniach 13–14 czerwca 1943 roku, oddział bojowy Milicji Ludowej RPPS przeprowadził atak, który doprowadził do zniszczenia części zgromadzonych tam materiałów.

Obecnie teren fortu dzieli się na różne strefy. W szyi fortu działają warsztaty i magazyny, a część czołowa została przekształcona w ośrodek wypoczynkowy. Dodatkowo fosa fortu, która zachowała czystość, traktowana jest jako jeden z najczystszych zbiorników wodnych w tej części Warszawy.

Umocnienie usytuowane jest na północ od dzisiejszego lotniska na Bemowie, a do fortu prowadzi ulica Kalinowej Łąki, będąca odnogą ulicy Księżycowej. W 1993 roku fort został wpisany do rejestru zabytków, co potwierdza jego wartość historyczną i kulturową.

Przypisy

  1. Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 grudnia 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [online]. nid.pl. s. 2. [dostęp 18.05.2020 r.].
  2. Ważniejsze daty z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej, [w:] PPS wspomnienia z lat 1918-1939, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza“ Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch“, 1987.

Oceń: Fort II Twierdzy Warszawa

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:21