Fort IV, znany również jako Chrzanów, stanowi istotny element pierścienia zewnętrznego Twierdzy Warszawa. Został zbudowany w latach osiemdziesiątych XIX wieku, co czyni go jednym z kluczowych obiektów obronnych tego okresu.
W obrębie twierdzy, Fort IV sąsiaduje z innymi fortami, a fort III „Blizne” znajduje się bezpośrednio przed nim w kolejności, natomiast kolejnym jest fort V „Włochy”.
Historia
Fort IV, który był czwartym w kolejności obiektem twierdzy warszawskiej, został zbudowany w latach 1883-1890 z myślą o zabezpieczeniu szosy prowadzącej w kierunku Poznania oraz strategicznej linii kolejowej. Jest to przykład klasycznego dzieła fortecznego, mającego pięcioboczną formę i dwa czoła, które stykają się pod kątem zbliżonym do 180°. Dookoła fortu znajduje się jeden wał oraz sucha fosa, co wzmacnia jego obronność.
Fort wyposażony był w ceglane koszary, a dla obrony fosy, zaprojektowano czołową kaponierę oraz dwie barkowe półkaponiery. W przypadku ostrzału między polami, a także dla wzmocnienia pozycji obronnej, w szyi fortu umieszczono dużą kaponierę chronioną ziemnym rawelinem. Obiekt ten ma około 400 metrów szerokości oraz 200 metrów głębokości, nie licząc wspomnianej kaponierzy szyjowej.
Po roku 1909, w ramach procesu likwidacji twierdzy, rozpoczęto zniszczenie niektórych umocnień fortu. W 1939 roku stanowił on ważny punkt obronny w trakcie walk prowadzonych przez 360 pułk piechoty. Po zakończeniu II wojny światowej, miejsce to przekształcono na przetwórnię mięsną oraz magazyn techniczny PSS Społem, który funkcjonował do 1994 roku, a później fort przeszedł w ręce wojska.
Obecnie fort jest opuszczony. Warto zauważyć, że przed 1939 rokiem zburzona została połowa budynku koszarowego, a jego resztki mogły zostać zniszczone w trakcie II wojny światowej. Na obszarze szyi fortu, w miejscu niegdysiejszej infrastruktury wojskowej, zbudowano osiedle mieszkaniowe znane jako Fort Chrzanów, które znajduje się przy ulicy Kopalnianej.
Fort IV został wpisany do rejestru zabytków jako Fort IV Chrzanów, ul. Kopalniana 3, z lat 1883-90 oraz wzmianką o działaniu w roku 1909. Ponadto przyznano mu decyzję nr 576/2006 z dnia 29.03.2006, a jego numer rejestru to A-739.
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Fort M Twierdzy Warszawa | Fort V Twierdzy Warszawa | Fort III Twierdzy Warszawa | Fort IIA Twierdzy Warszawa | Fort I Twierdzy Warszawa | Fort Legionów Cytadeli Warszawskiej | Fort Śliwickiego Cytadeli Warszawskiej | Fort VI Twierdzy Warszawa | Fort Wawer | Fort XIII Twierdzy Warszawa | Cytadela Warszawska | Fort Szcza Twierdzy Warszawa | Fort Sokolnickiego Cytadeli Warszawskiej | Barbakan w Warszawie | Fort Radiowo | Fort XII Twierdzy Warszawa | Fort VIIA Twierdzy Warszawa | Fort Traugutta Cytadeli Warszawskiej | Fort II Twierdzy Warszawa | Baszta Rycerska w WarszawieOceń: Fort IV Twierdzy Warszawa