Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie


Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, znana powszechnie jako GPW, jest kluczowym elementem polskiego rynku finansowego. Jest to publiczna spółka akcyjna, której działalność koncentruje się na umożliwieniu obrotu różnorodnymi papierami wartościowymi, takimi jak akcje, obligacje oraz prawa poboru. Poza tym, giełda wspiera obrót instrumentami finansowymi, które nie są klasyfikowane jako papiery wartościowe, takie jak opcje oraz kontrakty terminowe.

Wszystkie działania na GPW są starannie regulowane przez regulamin giełdy oraz obowiązujące przepisy prawne. Kluczową rolę w tym zakresie odgrywa Komisja Nadzoru Finansowego, która nadzoruje przebieg obrotu giełdowego. Istotne znaczenie mają również ustawy dotyczące:

  • obrotu instrumentami finansowymi,
  • publicznej oferty i warunków wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu,
  • nadzoru nad rynkiem kapitałowym,
  • nadzoru nad rynkiem finansowym.

GPW pełni rolę centralnego elementu rynku wtórnego i, obok Głównego Rynku, zarządza również innymi segmentami rynku, takimi jak NewConnect dla małych spółek, GlobalConnect, rynek obligacji Catalyst oraz rynek energii poee. Obrót na rynku wtórnym dokonywany jest za pośrednictwem licencjonowanych członków giełdy.

Najważniejsze indeksy giełdowe, które obrazują sytuację na rynku głównym, to WIG, WIG20, MWIG40 oraz SWIG80. Na dzień 3 września 2024 roku, na warszawskiej giełdzie notowane były akcje 792 spółek. Z tej liczby, 410 znajdowało się na Rynku Głównym, 357 na rynku NewConnect, a 25 na rynku GlobalConnect. Łączna kapitalizacja wszystkich notowanych spółek przekraczała 1,57 bln złotych, gdzie 795 mld złotych stanowiły spółki krajowe, a 778,6 mld złotych spółki zagraniczne. Kapitalizacja spółek notowanych na Rynku Głównym wynosiła 1,56 bln złotych, podczas gdy na NewConnect osiągnęła 11,39 mld zł.

Struktura

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest instytucją o fundamentalnym znaczeniu w polskiej gospodarce. Utworzona jako spółka akcyjna przez Skarb Państwa, jest zarządzana przez trzy główne organy: Walne zgromadzenie, Radę nadzorczą, która znana jest jako Rada Giełdy oraz Zarząd, określany mianem Zarządu Giełdy.

Rola Zarządu jest kluczowa – nie tylko sprawuje on kontrolę nad działalnością maklerów i członków giełdy, ale również decyduje o zasadach wprowadzania papierów wartościowych do obrotu czy kwalifikowaniu ich do obrotu giełdowego. W skład Zarządu wchodzi cztery osoby, któremu przewodniczy prezes wyłoniony z opcji walnego zgromadzenia.

Prezesi giełdy

Lista prezesów, którzy kierowali giełdą na przestrzeni lat, jest następująca:

Rada Nadzorcza

Skład Rady Nadzorczej obejmuje:

  • Iwona Sroka – prezes Rady Giełdy,
  • Paweł Homiński – wiceprezes Rady Giełdy,
  • Piotr Prażmo – członek Rady Giełdy,
  • Waldemar Markiewicz – członek Rady Giełdy,
  • Wiesław Rozłucki – członek Rady Giełdy,
  • Małgorzata Rusewicz – członek Rady Giełdy,
  • Katarzyna Szwarc – członek Rady Giełdy.

Zarząd

W skład Zarządu Giełdy wchodzą:

  • Tomasz Bardziłowski – prezes zarządu,
  • Sławomir Panasiuk – wiceprezes zarządu,
  • Monika Gorgoń – członek zarządu,
  • Michał Kobza – członek zarządu,
  • Marcin Rulnicki – członek zarządu.

Byli członkowie Rady Nadzorczej GPW

Rada Nadzorcza wyspecjalizowana jest także w działaniach przeszłych, do których należą:

  • Grzegorz Domański – przewodniczący Rady Giełdy,
  • Leszek Pawłowicz – prezes Rady Giełdy,
  • Dominik Kaczmarski – prezes Rady Giełdy,
  • Izabela Flakiewicz – wiceprezes Rady Giełdy,
  • Michał Bałabanow – sekretarz Rady Giełdy,
  • Janusz Krawczyk – członek Rady Giełdy,
  • Eva Sudol – członek Rady Giełdy,
  • Adam Szyszka – członek Rady Giełdy,
  • Maria Dobrowolska – członek Rady Giełdy,
  • Tomasz Zganiacz – członek Rady Giełdy,
  • Mateusz Rodzynkiewicz – członek Rady Giełdy,
  • Maria Sierpińska – członek Rady Giełdy,
  • Sebastian Skuza – członek Rady Giełdy,
  • Dariusz Kacprzyk – członek Rady Giełdy,
  • Piotr Piłat – członek Rady Giełdy,
  • Jacek Lewandowski – członek Rady Giełdy,
  • Marek Słomski – członek Rady Giełdy,
  • Wiesław Rozłucki – Prezes Rady Giełdy,
  • Waldemar Markiewicz – członek Rady Giełdy,
  • Filip Paszke – członek Rady Giełdy,
  • Leszek Skiba – członek Rady Giełdy.

Byli członkowie Zarządu GPW

W przeszłości w skład Zarządu wchodziły następujące osoby:

  • Wiesław Rozłucki – Prezes Zarządu Giełdy,
  • Włodzimierz Magiera – Wiceprezes Zarządu Giełdy,
  • Piotr Szeliga – Wiceprezes Zarządu Giełdy,
  • Mirosław Szczepański – Wiceprezes Zarządu Giełdy,
  • Karol Półtorak – Wiceprezes Zarządu Giełdy,
  • Grzegorz Zawada – Wiceprezes Zarządu Giełdy,
  • Paweł Tamborski – Prezes Zarządu Giełdy,
  • Marek Wierzbowski – Wiceprezes Rady Giełdy.

Grupa kapitałowa GPW

Spółki zależne

W skład grupy kapitałowej GPW wchodzą różnorodne spółki, które odgrywają istotną rolę w systemie finansowym. Oto niektóre z nich:

Spółki stowarzyszone

Wśród spółek stowarzyszonych, które współpracują z giełdą, znajdują się:

Harmonogram sesji

Harmonogram notowań ciągłych na GPW

Harmonogram notowań ciągłych na Giełdzie Papierów Wartościowych przynosi szczegółowy opis poszczególnych etapów dnia giełdowego. Oto kluczowe informacje:

  • 8:30–9:00 – okres przed otwarciem, podczas którego przyjmowane są zlecenia na otwarcie,
  • 9:00 – moment otwarcia, gdzie ustalany jest kurs na otwarciu,
  • 9:00–16:50 – czas trwania notowań ciągłych,
  • 16:50–17:00 – faza przed zamknięciem, kiedy znów można składać zlecenia na zamknięcie,
  • 17:00 – zakończenie sesji, w którym określany jest kurs na zamknięciu,
  • 17:00–17:05 – krótki okres dogrywki.

Harmonogram notowań ciągłych dla kontraktów terminowych na GPW

W odniesieniu do kontraktów terminowych harmonogram notowań wygląda następująco:

  • 8:30 – 8:45 – przed otwarciem, gdzie zbierane są zlecenia na początek notowań,
  • 8:45 – otwarcie, które było momentem ustalania kursu na otwarciu,
  • 8:45 – 16:50 – godziny prowadzenia notowań ciągłych,
  • 16:50 – 17:00 – faza przyjmowania zleceń przed zamknięciem,
  • 17:00 – zamknięcie z ustaleniem kursu na końcu sesji,
  • 17:00 – 17:05 – czas przeznaczony na ewentualną dogrywkę.

Harmonogram notowań jednolitych na GPW

Dla notowań jednolitych harmonogram został skomponowany w następujący sposób:

  • 8:30–11:00 – czas na przyjmowanie zleceń przed otwarciem,
  • 11:00 – otwarcie, gdzie realizowane jest ustalanie kursu jednolitego,
  • 11:00–11:30 – przeznaczone na dogrywkę,
  • 11:30–15:00 – czas na zbieranie zleceń przed następnym otwarciem,
  • 15:00 – moment ponownego otwarcia z określeniem kursu jednolitego,
  • 15:00–15:30 – przeznaczony na dogrywkę,
  • 15:30–17:05 – czas przed otwarciem następnej sesji, gdzie przyjmowane są zlecenia.

Spółki notowane na GPW

Temat, który poruszamy, odnosi się do kategorii spółek, które są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Instrumenty finansowe notowane na giełdzie

Na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych dostępna jest szeroka gama instrumentów finansowych, które inwestorzy mogą wykorzystać w swoich strategiach inwestycyjnych. Poniżej przedstawiamy różne kategorie tych instrumentów:

  • kasowe,
  • akcje,
  • prawa do akcji,
  • prawa poboru,
  • prawa pierwszeństwa,
  • obligacje,
  • certyfikaty inwestycyjne,
  • produkty strukturyzowane,
  • ETF-y,
  • warranty opcyjne.

Dodatkowo, w kategorii instrumentów pochodnych wyróżniamy:

  • kontrakty terminowe (na akcje, indeksy giełdowe, obligacje skarbowe i kurs walutowy),
  • opcje (na akcje oraz indeksy giełdowe),
  • jednostki indeksowe.

Ważniejsze wydarzenia

W historii warszawskiej giełdy można znaleźć wiele ważnych wydarzeń, które miały kluczowy wpływ na jej rozwój oraz kształtowanie rynku finansowego w Polsce.

Na początku, 12 maja 1817 r. zainicjowano Giełdę Kupiecką, co nastąpiło po decyzji wydanej przez namiestnika Królestwa Polskiego, generała Józefa Zajączka, dotyczącej „zaprowadzenia giełdy w Warszawie”. W październiku 1826 r. na giełdzie zadebiutowały pierwsze publiczne papiery wartościowe, którymi były listy zastawne Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

Ważnym momentem był koniec listopada 1830 r. Kiedy giełda zdecydowała się na roczną przerwę z powodu powstania listopadowego. W kwietniu 1840 r. na giełdzie zaczęły się pojawiać pierwsze akcje Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Natomiast w styczniu 1873 r. Giełda Kupiecka przyjęła nową nazwę – Giełda Warszawska, w wyniku czego giełda pieniężna została oddzielona od giełdy towarowej.

Dalsze zmiany przyniosła I wojna światowa, kiedy to 4 sierpnia 1914 r. giełda została zamknięta. Po wojnie, 2 stycznia 1921 r., giełda została reaktywowana jako Giełda Pieniężna w Warszawie. Niestety, 1 września 1939 r. handel na warszawskim rynku został wstrzymany.

Postanowienia lata 1991 r. przyniosły istotne zmiany, kiedy to Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, co stworzyło ramy dla rynku kapitałowego w Polsce. Dwa miesiące później, 12 kwietnia 1991 r., podpisano akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, a już 16 kwietnia 1991 r. miała miejsce pierwsza sesja giełdowa, na której notowano akcje pięciu spółek: Tonsilu, Próchnika, Krosna, Śląskiej Fabryki Kabli oraz Exbudu. Obserwowano wtedy 112 zleceń oraz zmianę właścicieli w przypadku 270 akcji.

W nadchodzących latach giełda rozwijała się dynamicznie, po raz pierwszy wprowadzono rynek równoległy 22 kwietnia 1993 r. Od 3 października 1994 r. notowania na giełdzie odbywały się pięć dni w tygodniu, a 10 października tego samego roku Giełda Papierów Wartościowych formalnie przystąpiła do Światowej Federacji Giełd.

Od tamtego momentu wydarzenia nieprzerwanie następowały, wprowadzono indeks rynku równoległego WIRR, a także trwałe pełne notowania akcji pierwszych spółek, co miało miejsce 15 lipca 1997 r. Wkrótce, 21 sierpnia 1997 r. uchwalono nową ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a 16 stycznia 1998 r. uruchomiono rynek instrumentów pochodnych, co znacznie wzbogaciło ofertę giełdy.

Kolejne lata to okres intensywnego wzrostu i zmiany na warszawskim rynku. 26 marca 1999 r. zaczęto publikować subindeksy sektorowe, a 17 listopada 2000 r. uruchomione zostały innowacyjne systemy giełdowe Warset. W roku 2001 do obiegu wprowadzono kontrakty terminowe na akcje trzech pierwszych spółek: TPSA, Elektrimu oraz PKN Orlen.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie tak różnorodna w wydarzenia, jak i w ofertę, od lat odgrywa kluczową rolę w polskim systemie finansowym, przyczyniając się do rozwoju gospodarki krajowej.

Symbolika logo spółki jest niezwykle interesująca. Składa się ono z trzech prostych, geometrzycznie zdefiniowanych liter „GPW”, które zostały ze sobą połączone w taki sposób, że przypominają one wykres giełdowy.

Wpływ rynków światowych na GPW w Warszawie

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, podobnie jak inne giełdy na całym świecie, nie funkcjonuje w izolacji. Kluczowym elementem, który ma wpływ na jej wyniki, jest sytuacja na rynkach międzynarodowych, która w istotny sposób oddziałuje na siebie nawzajem.

Warszawskie indeksy giełdowe w dużej mierze reagują na notowania na zagranicznych giełdach. Przede wszystkim, znaczną rolę odgrywa amerykańska giełda papierów wartościowych w Nowym Jorku (NYSE), której zmiany mogą wpływać na inwestycje i nastroje na GPW. Również giełdy w Europie Zachodniej, zwłaszcza niemiecka giełda (FWB) oraz wcześniej giełda w Wielkiej Brytanii (LSE), mają istotny wpływ na warszawski rynek.

Warto również zaznaczyć, że kondycja globalnej gospodarki oraz istotne wydarzenia o charakterze gospodarczym, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu sytuacji na GPW. Przykładem mogą być decyzje centralnych banków, które wpływają na stopy procentowe, a tym samym na dostępność kapitału dla inwestorów.

Przypisy

  1. Dostarczenie zgody Komisji Nadzoru Finansowego na dokonanie zmian w składzie Zarządu Giełdy [online], GPW, 29.03.2024 r.
  2. GlobalConnect - Statystyki. [dostęp 04.09.2024 r.]
  3. Michał Kobza i Marcin Rulnicki mają zgody KNF na objęcie funkcji członków zarządu GPW. inwestycje.pl. [dostęp 31.08.2024 r.]
  4. Sławomir Panasiuk Wiceprezesem Zarządu GPW. gpw.pl. [dostęp 16.06.2024 r.]
  5. Główny Rynek GPW – Władze spółki. .pl. [dostęp 29.07.2024 r.]
  6. Władze spółki [online], GPW (pol.).
  7. Główny Rynek GPW – Władze spółki. gpw.pl. [dostęp 18.02.2024 r.]
  8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 1161).
  9. Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 135).
  10. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1983).
  11. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 646).
  12. a b Rynek Główny - Statystyki. [dostęp 04.09.2024 r.]
  13. a b NewConnect - Statystyki. [dostęp 04.09.2024 r.]
  14. Jak inwestować na giełdzie? + Opinie Forum 2020. www.poradniki.zgora.pl. [dostęp 08.07.2020 r.]
  15. Hubert Kozieł: 200 lat temu powstała pierwsza giełda papierów wartościowych w Warszawie. [dostęp 12.05.2017 r.]
  16. Adam Maciejewski nowym prezesem GPW. Bankier24. [dostęp 17.01.2013 r.]
  17. Zgoda KNF na objęcie przez Małgorzatę Zaleską stanowiska prezesa GPW. [dostęp 15.02.2016 r.]
  18. Futures: Rynek żegna się ze starymi pochodnymi [dostęp 12.07.2014 r.]
  19. Główny Rynek GPW – Zmiana kroku notowania. www.gpw.pl. [dostęp 01.03.2019 r.]
  20. Raport za 2019. [dostęp 16.09.2020 r.]
  21. GPW, GPW kupuje Armeńską Giełdę Papierów Wartościowych [online], 29.06.2022 r.
  22. Zamknięta 4.08.1914 r.
  23. Jako Giełda Pieniężna w Warszawie.
  24. Jako Giełda Kupiecka, od stycznia 1873 Giełda Warszawska.

Oceń: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Średnia ocena:4.97 Liczba ocen:9