Zygmunt Wóycicki

---

Działalność

Zygmunt Wóycicki rozpoczął swoją edukację w zakresie botaniki na Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu studiów, w roku 1906, podjął pracę w polskiej pracowni botanicznej, która współpracowała z Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W okresie od 1907 do 1908 roku, Wóycicki uczył biologii w żeńskiej szkole prowadzonej przez Jadwigę Kowalczykównę oraz Jadwigę Jawurkównę, znaną z działalności w Szkole na Wiejskiej.

Był również jednym z założycieli Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, gdzie uczył w latach 1905–1906. Od roku 1910 prowadził wykłady z botaniki. W 1913 roku otrzymał tytuł profesora na Uniwersytecie Lwowskim. W późniejszych latach pracował w Radzie Komisji Odbudowy Kraju oraz Racjonalnego Budownictwa Tymczasowej Rady Stanu. Po tym, jak Rosjanie wycofali się z Warszawy, a miasto zostało zajęte przez Niemców, Wóycicki powrócił do reaktywowanego Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1916 do 1939 był profesorem anatomii i cytologii.

Pełnił także funkcję reprezentanta Wydziału w senacie akademickim w latach 1915–1917. Po uzyskaniu tytułu profesora zwyczajnego botaniki, objął posadę dziekana Wydziału Filozoficznego w roku akademickim 1919/1920. Wóycicki kierował również Ogrodami Botanicznymi UW w latach 1916–1919 oraz zainicjował działalność Warszawskiego Towarzystwa Botanicznego, który miał szczególne znaczenie dla rozwoju nauk przyrodniczych w Polsce. W latach 1922–1925 zajmował funkcję przewodniczącego tego towarzystwa.

Cytat: „Oddział Warszawski PTB powstał 22 listopada 1922 roku, a pierwszym Przewodniczącym został Zygmunt Wójcicki (profesor U.W.). Pierwsze posiedzenie referatowe Oddziału miało miejsce kilka dni później w Sali zakładowej Uniwersytetu Warszawskiego na I piętrze gmachu, gdzie odbywały się dalsze spotkania, aż do roku 1966 (z przerwą w okresie II wojny światowej). Zaproponowany przez Prof. Wójcickiego zwyczaj spotykania się w ostatnie czwartki każdego miesiąca, jest w miarę możliwości podtrzymywany do dnia dzisiejszego.”

W dniu 11 listopada 1937 roku, Zygmunt Wóycicki został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, co podkreśla jego wkład w rozwój nauki i działalność na rzecz ochrony przyrody w Polsce.

Tematyka prac naukowych

Wyniki pierwszych badań naukowych, które dotyczyły rozmnażania organizmów roślinnych, Zygmunt Wóycicki publikował na łamach „Wszechświata” od 1899 roku. Również w późniejszych latach interesował się tematyką zapładniania oraz rozwoju roślin. Prowadził badania nad procesami zapłodnienia u różnych gatunków, takich jak Larix, Chara foetida, Basidiobolus ranarum, Yucca recurva oraz Tropaeolum. W roku 1917 badał mitochondria malwowatych, gdzie stwierdził, że są one protoplastydami, z których powstają leukoplasty.

Zygmunt Wóycicki miał także znaczący wkład w badania nad zbiorowiskami roślinności, które są charakterystyczne dla różnych obszarów Polski. Jego prace badawcze oraz publikacje ich wyników były wspierane przez Kasę im. Józefa Mianowskiego.

Publikacje

W zakresie publikacji naukowych oraz popularnonaukowych, które otrzymały wsparcie finansowe od Kasy, szczególnie wyróżniają się następujące opracowania:

• opracowania publikowane w „Poradniku dla samouków”, redagowanym przez S. Michalskiego oraz A. Heflicha,
• wielotomowa publikacja zatytułowana „Obrazy roślinności Królestwa Polskiego”, która ukazywała się w zeszytach w latach 1912−1939, w 1923 roku zmieniona na „Krajobrazy roślinne Polski” (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydział III Nauk Matematycznych i Przyrodniczych, wyd. Societas Scientiarum Varsoviensis, 1912).

Wszystkie inne prace Zygmunta Wóycickiego obejmują m.in.:

• „Rozwój pylników i pyłku u mieszańca bezpłodnego Nicotiana atropurpurea Hort. X Nicotiana silvestris Speg. et Comes”, 1921 (18 stron),
• „Roślinność pasma Wzgórz Kazimierskich”, 1917 (24 strony),
• „Flora der Hügelkette von Kazimierz”, 1917 (24 strony),
• „Roślinność Ojcowa”, 1913 (26 stron),
• „Flora der Galmeigebiete von Bolesław und Olkusz”, 1913 (34 strony),
• „Flora von Częstochowa und Olsztyn”, 1914 (32 strony),
• „Roślinność Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej”, 1912 (36 stron),
• „Flora der Niederung von Ciechocinek”, 1912 (32 strony),
• „Vegetationsbilder aus dem Miodobory-Hügelzuge in Podolien” (współautor: Władysław Szafer), 1917,
• „O heteromorfiach słupkowia Robinia Pseudacacia” (Über die Heteromorphie des Gynäceums bei Robinia Pseudacacia L.); dotycząca struktury heteromorfii i zrostów autoplastycznych, a także słupkowia trójowocolistnego (Die Struktur der Heteromorphien und Autoplastischen Verwachsungen. Dreiblättrige Gynäceen), Archiwum Nauk Biologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wyd. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 1939 (67 stron).

Życie prywatne

Zygmunt Wóycicki był członkiem znanej rodziny o bogatej tradycji. Jego ojcem był Tadeusz Wóycicki, herbu Rawicz, urodzony w 1845 roku, a matką Jadwiga z Zakrzewskich herbu Wyssogota, która przeżyła długie lata aż do 1932 roku. Zygmunt był wnukiem Kazimierza Władysława Wóycickiego, osoby wyróżniającej się w dziedzinie literatury, publikacji oraz historii Warszawy.

Rodzina Wóycickich była dobrze znana w kręgach intelektualnych. Zygmunt miał również brata, Kazimierza Wóycickiego (1876–1938), który zasłynął jako historyk literatury oraz pedagog i którego osiągnięcia również można odkryć pod tym linkiem: Kazimierza Wóycickiego (1876–1938). Dodatkowo, Zygmunt był dumnym ojcem Stanisława, urodzonego w 1897 roku, który odniósł sukcesy jako agrobiolog, a także Kazimierza, który przyszedł na świat w 1898 roku i zajmował się hydrologią, co można poznać lepiej pod adresem Kazimierza (ur. 1898).

---

Oceń: Zygmunt Wóycicki

---