Ludwik Zajdler

---

Życiorys

Okres II Rzeczypospolitej

Po zakończeniu edukacji w 1925 roku w Gimnazjum Męskim Kazimierza Kulwiecia w Warszawie, Ludwik Zajdler podjął studia astronomiczne na Uniwersytecie Warszawskim, które trwały do ok. 1930 roku. Po odbyciu służby wojskowej w 45. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Równem, znalazł zatrudnienie jako asystent w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie pracował aż do wybuchu wojny. W tym czasie koncentrował się na organizacji oraz rozbudowie służby czasu, a także jej utrzymaniu.

Warto zaznaczyć, że z tego okresu pochodzi jego praca naukowa zatytułowana „Chód zegara Shortt Głównego Urzędu Miar”. W 1938 roku rozpoczął również pracę w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa jako konstruktor w dziale przyrządów pokładowych, a później pełnił funkcję kierownika działu nawigacji. Równocześnie był współautorem podręcznika pt. „Nawigacja lotnicza”, dedykowanego dla oficerów lotnictwa.

Okres II wojny światowej

Po wybuchu wojny, Ludwik Zajdler, jak wielu innych, został ewakuowany za Bug, ponieważ w Instytucie miał przydział mobilizacyjny jako podporucznik rezerwy. W trakcie kampanii wrześniowej, od 1939 roku, podjął pracę jako asystent w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Lwowskiego, będąc na etacie Akademii Nauk ZSRR. Jego prace dotyczyły przygotowań do obserwacji całkowitego zaćmienia słońca, które miało być widoczne w Ałma-Acie we wrześniu 1941 roku. Niestety, plany te zostały zniweczone przez wybuch wojny niemiecko-radzieckiej.

Pod koniec 1941 roku wrócił do stolicy, gdzie podjął stanowisko matematyka w Towarzystwie Ubezpieczeń „Przyszłość”. Pracując tam do wybuchu powstania warszawskiego, po jego upadku został wysiedlony do Częstochowy. W Częstochowie pełnił funkcję kierownika Miejskiego Obserwatorium Astronomicznego oraz kierownika stacji meteorologicznej Państwowego Instytutu Hydrologiczno-Meteorologicznego.

Okres powojenny

Pod koniec 1945 roku Zajdler wrócił do Warszawy. Jego pierwsze kroki skierował do Głównego Urzędu Statystycznego, aczkolwiek cały czas utrzymywał kontakt z Głównym Urzędem Miar (GUM). W połowie 1947 roku rozpoczął oficjalnie pracę w GUM jako współpracownik naukowy i pozostał tam przez przeszło 20 lat do momentu przejścia na emeryturę w 1970 roku.

W trakcie swojej kariery w GUM drogą konsultacji powołał pracownię pomiarów czasu, która dzisiaj funkcjonuje jako Samodzielne Laboratorium Czasu i Częstotliwości. Zorganizował służbę czasu oraz odpowiednio wyposażył laboratoria w nowoczesne w ówczesnych czasach przyrządy pomiarowe, takie jak wzorce czasu i chronometry cylindryczne. Dzięki jego zaangażowaniu, od 1952 roku sygnał czasu nadawany jest z GUM, w przeszłości sygnał ten pochodził z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Ludwik Zajdler był aktywnym entuzjastą astronomii i od 1927 roku członkiem Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, a w latach 1964–1979 był członkiem Zarządu Głównego. Dodatkowo, w latach 1979–1983 zasiadał w Głównej Radzie Naukowej PTMA, a w latach 1966–1976 pełnił funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego PTMA. W latach 1965-1982 był redaktorem naczelnym czasopisma astronomicznego „Urania”.

Ludwik Zajdler został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie w alei 36, grób 24.

Książki i artykuły

Oto przegląd osiągnięć literackich Ludwika Zajdlera, który zajmował się różnorodnymi tematami, łącząc w swoich pracach astronomię oraz czas.

• M. Bielicki, S. Domańska, W. Opalski, L. Zajdler, Efemeryda komety Daniel’a (1909 IV), [w:] „Uranja” 1929, nr 5/6, s. 70-72,
• Wyznaczanie dokładnego czasu za pomocą lunety południowej, [w:] „Uranja” 1932, nr 3, s. 43-47,
• Dzieje zegara, 1956, 1977, 1980,
• Atlantyda, 1963, 1967, 1972, 1981, tłumaczona na język rosyjski, czeski i słowacki,
• 50 lat naszego Towarzystwa, [w:] „Urania” 1972, nr 2, s. 34-45,
• 50 lat sygnału czasu w Polskim Radiu, [w:] „Urania” 1978, nr 10, s. 301-307,
• Na marginesie sześćdziesięciolecia „Uranii”, [w:] „Urania” 1979, nr 10, s. 305-309,
• Spójrzmy w niebo, [w:] „Urania” 1985, nr 7/8, s. 197-201,
• Ziemska rachuba czasu, [w:] „Urania” 1985, nr 7/8, s. 201-206,
• Kometa Halleya i katastrofa Atlantydy, [w:] „Urania” 1985, nr 7/8, s. 207-211,
• Planety, Gwiazdy, Wszechświat (współautor: Tadeusz Zbigniew Dworak, KAW 1989 ISBN 83-03-02491-4).

Powyższe publikacje ilustrują bogaty dorobek Zajdlera, który przez dekady przyczynił się do rozwoju wiedzy o astronomii oraz historii mierzenia czasu.

Order, odznaczenia i wyróżnienia

W dorobku Ludwika Zajdlera znajduje się wiele wyróżnień oraz odznaczeń, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach i wkładzie w kulturę i naukę. Poniżej przedstawiam szczegółowy wykaz tych honorów:

• medal 10-lecia Polski Ludowej, 1955,
• złoty Krzyż Zasługi, 1970,
• tytuł Zasłużonego Działacza Kultury, 1971,
• złota Odznaka Honorowa PTMA, 1971,
• medal Kopernikowski, 1973,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1975,
• tytuł Honorowego Członka PTMA, 1985.

---

Oceń: Ludwik Zajdler

---