Karol Martel, urodzony 16 września 1916 roku w Warszawie, pozostaje jedną z kluczowych postaci w polskiej myśli filozoficznej XX wieku. Zmarł 15 grudnia 2000 roku, kończąc długą karierę intelektualną, która w znacznym stopniu wpłynęła na rozwój filozofii w Polsce.
Jako filozof marksistowski, Martel pełnił funkcję kierownika katedry filozofii i socjologii w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Warszawie. W jego pracy badawczej szczególną uwagę przyciągały zagadnienia dotyczące fenomenologii Edmunda Husserla, której był zarówno badaczem, jak i znawcą, przyczyniając się tym samym do jej rozwoju w polskim kontekście filozoficznym.
Życiorys
Karol Martel, znany również pod nazwiskiem Karol Finkelraut, był postacią o niezwykle bogatym życiorysie. Urodził się jako syn Abrama, co miało swój wpływ na jego późniejsze zaangażowanie w działalność polityczną i społeczną.
W latach 1934–1938 związał się z Komunistycznym Związkiem Młodzieży Polski oraz Związkiem Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. Niezwykle aktywny, w okresie od 1941 do 1945 był członkiem Komsomołu, co miało kluczowe znaczenie dla jego późniejszej kariery politycznej. W 1945 roku przyjął członkostwo w Polskiej Partii Robotniczej, co otworzyło mu drzwi do większych możliwości w partyjnej hierarchii.
Pod koniec lat czterdziestych, dokładnie w 1945 roku, objął stanowisko kierownika działu „Trybuny Robotniczej” w Katowicach, a od 1948 do 1949 pełnił funkcję redaktora naczelnego tego pisma. Odznaczał się nie tylko zaangażowaniem w działalność redakcyjną, ale również w 1948 roku był delegatem na zjazd zjednoczeniowy PPR i PPS, co świadczy o jego znaczącej pozycji w partii.
W tym samym roku, związał się z nowo powstałym Polskim Związkiem Partii Robotniczej (PZPR). Jego kariera w PZPR obejmowała szereg ważnych stanowisk. W latach 1949–1950 piastował funkcję zastępcy kierownika Wydziału Propagandy Masowej Komitetu Centralnego PZPR. Następne lata spędził w instytucjach związanych z kształceniem kadr, obejmując pracę w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych (IKKN), Instytucie Nauk Społecznych (INS) oraz Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. Już w 1951 roku został zastępcą kierownika Katedry Materializmu w IKKN, co dalej potwierdza jego znaczącą rolę w kształtowaniu politycznej myśli tej epoki.
Najważniejsze prace
Do najważniejszych dzieł Karola Martela, które mają znaczący wpływ na myśl filozoficzną, należy zaliczyć:
- Marksistowski materializm a filozoficzna koncepcja człowieka społecznego, wyd. Książka i Wiedza, 1958, 1960 – 2 wyd.,
- Ideologia a nauka: stenogramy wykładów wygłoszonych na krajowym seminarium z wybranych zagadnień filozoficznych, wyd. Książka i Wiedza, 1960,
- Podstawowe zagadnienia marksistowskiej teorii poznania: wykłady w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w latach 1958–1959, wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961, 1963 – 2 wyd., 1965 – 3 wyd.,
- Lenin, wyd. Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1965,
- U podstaw fenomenologii Husserla, wyd. Książka i Wiedza, 1967.
Ordery i odznaczenia
Karol Martel, jako wybitny filozof, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w rozwój myśli filozoficznej oraz działalność na rzecz społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego wyróżnień:
- srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 18 stycznia 1946,
- medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 24 stycznia 1955.
Przypisy
- Martel Karol data śmierci 15.12.2000 r. » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl [dostęp 15.04.2024 r.]
- Mirosław Szumiło. Działalność redakcji „Trybuny Ludu” w 1955 roku w świetle raportu ambasadora sowieckiego w Warszawie. „Res Historica”. Nr 36, s. 306, 2013 r. [dostęp 15.04.2024 r.]
- Łukasz Bertram Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i ich socjalizacja polityczna do roku 1956, wyd. naukowe Scholar, Warszawa 2022 r., s. 649.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 24.01.1955 r. nr 0/221.
- M.P. z 1946 r. nr 31, poz. 59 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomienia uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach województwa Śląskiego”.
- a b c d e Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 02.11.2015 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zygmunt Wóycicki | Shmuel Krakowski | Karol Maurycy Lelewel | Maria Cyranowicz | Piotr Kadlčik | Ludwik Zajdler | Kazimierz Rzążewski | Witold Filipowicz | Andrzej Bogdan Jędraszko | Kazimierz Fajans | Leon Fortunat Pękosławski | Paweł Wieczorkiewicz | Małgorzata Tryuk | Felicja Felhorska | Grzegorz Rozenberg | Stefan Jaczewski | Barbara Felicka | Florentyna Włoszkowa | Katarzyna Karolak | Jan SznablOceń: Karol Martel (filozof)