Zuzanna Elżbieta Topolińska to wybitna postać w polskiej lingwistyce i dająca inspirację slawistyka. Urodziła się 21 stycznia 1931 roku w stolicy Polski – Warszawie, w rodzinie o silnych tradycjach intelektualnych. Jej ojciec, historyk, pełnił przed wkroczeniem II wojny światowej rolę dyrektora programowego w Polskim Radiu.
Po ukończeniu szkoły średniej w 1948 roku, Zuzanna zdała maturę w renomowanym Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Kielcach. Zdecydowała się kontynuować naukę w obszarze polonistyki na Uniwersytecie Łódzkim, planując jednocześnie studiowanie reżyserii w Wyższej Szkole Teatralnej. Zgodnie z wymogami, ukończenie studiów filologicznych było konieczne, aby móc podjąć się tej wcześniejszej aspiracji.
Podczas swojej edukacji miała zaszczyt uczyć się od znakomitych wykładowców, w tym Zdzisława Stiebera, Tadeusza Kotarbińskiego oraz Stefanii Skwarczyńskiej. Studia zakończyła w 1952 roku, a następnie rozpoczęła pracę w Państwowym Instytucie Wydawniczym, gdzie zaczęła swoją karierę naukową.
Dzięki współpracy ze Zdzisławem Stieberem, Zuzanna dołączyła do Pracowni Dialektologicznej Polskiej Akademii Nauk, która wkrótce zmieniła się w Instytut Slawistyki PAN. W 1959 roku uzyskała tytuł doktora na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie jej promotorem był Zdzisław Stieber. Habilitację obroniła w 1964 roku, również na tej samej uczelni.
W kolejnych latach Zuzanna Topolińska otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego w 1974 roku, a w 1978 roku – profesora zwyczajnego. W swojej karierze pełniła również funkcję profesora wizytującego na University of Chicago w 1967 roku oraz na UCLA w 1988 roku.
Od 1975 roku była profesorem w Instytucie Języka Polskiego PAN, a od 1983 roku, jej działalność naukowa była doceniana przez członkostwo w Towarzystwie Naukowym Warszawskim. W 1991 roku przystąpiła do PAU oraz do Macedońskiej Akademii Nauk i Sztuk. Jej badania obejmowały szereg istotnych zagadnień w dziedzinie fonologii, iloczasu oraz składni, reflektując różnorodne aspekty dialektologii polskiej i słowiańskiej.
Do jej najważniejszych prac zaliczają się m.in.: "Stosunki iloczasowe polsko-pomorskie" (1964), "Kashubian" (1980), "Remarque on the Slavic Nounphrase" (1984, wspólnie z Bożidarem Widoeskim), "Język, człowiek, przestrzeń" (1999) oraz "Języki słowiańskie w perspektywie ekolingwistycznej" (2003, wspólnie z Władysławem Lubasiem i Ivanem Ohnheiserem). Uczestniczyła także w tworzeniu słownika polsko-macedońskiego i macedońsko-polskiego (wspólnie z Božidarem Widoeskim i Włodzimierzem Pianką).
W Instytucie Języka Polskiego PAN, Zuzanna kierowała zespołem, który przyczynił się do wydania "Zespołowej Gramatyki języka polskiego" w dwóch tomach (1983). Przez ostatnie lata mieszka w Macedonii, w Skopju, gdzie aktywnie działała w Macedońskiej Akademii Nauk i Umiejętności oraz na Uniwersytecie im. Cyryla i Metodego. Uznana za eksperta w swojej dziedzinie, uzyskała obywatelstwo macedońskie i jest członkinią Macedońskiej Akademii Nauk (MANU).
Odznaczenia
Zuanna Topolińska jest osobą, która otrzymała wiele prestiżowych odznaczeń w uznaniu za swoje osiągnięcia i wkład w różne dziedziny. Poniżej przedstawiamy szczegółowe wyróżnienia, które zostały jej przyznane:
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, 2024,
- Order Jugosłowiańskiej Flagi ze Złotym Wieńcem – Jugosławia, 1990,
- Medal Zasługi Republiki Macedonii Północnej – Macedonia Północna, 2024.
Wyróżnienia
W tej sekcji przedstawiamy wyróżnienia przyznane Zuzannie Topolińskiej, które stanowią ważny element jej kariery akademickiej i osiągnięć w dziedzinie nauki.
- doktor honoris causa Uniwersytetu Świętych Cyryla i Metodego w Skopju (1997),
- doktor honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (2016).
Przypisy
- Претседателот Пендаровски одликуваше шестмина македонисти со Медал за заслуги za Република Северна Македонија [online], pretsedatel.mk, 30.01.2024 r. [dostęp 02.02.2024 r.]
- Акад. Зузана Тополињска (Zuzanna Topolińska). manu.edu.mk. [dostęp 02.02.2024 r.]
- M.P. z 2024 r. poz. 425
- a b Acad. Zuzanna Topolińska. [w:] Macedonian Academy of Sciences and Art [on-line]. [dostęp 22.11.2019 r.] (ang.).
- a b c Z PRZESZŁOŚCI POLONISTYCZNEGO JĘZYKOZNAWSTWA W UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM. „ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA LINGU1STICA”. 38, 1999 r. brak numeru strony
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Trzęsowski | Edmund Jerzy Jankowski | Katarzyna Sójka-Zielińska | Kazimierz Wyszomirski | Edward Jan Habich | Jerzy Smolicz (socjolog) | Bronisław Baczko | Stanisław Gebethner | Grzegorz Myśliwski | Krzysztof Radosław Mazurski | Władysław Dudrewicz | Maria Lipska | Stanisław Przystański | Hanna Jędrzejewska | Józef Rurawski | Andrzej Gronczewski | Maria Lefeld-Sosnowska | Marzenna Nowakowska | Zofia Stefanowska-Treugutt | Aniela PiesiewiczOceń: Zuzanna Topolińska