Wojciech Stpiczyński to postać, której życie i działalność kształtowały polski krajobraz polityczny w okresie międzywojennym.
Urodził się 23 kwietnia 1896 roku w Warszawie, a swoją karierę zakończył 26 sierpnia 1936 roku w Paryżu, gdzie zmarł. Jego zaangażowanie w politykę i działalność dziennikarską uczyniły go kluczową figurą w Polsce tamtych lat.
Był on jednym z najbardziej zagorzałych zwolenników Józefa Piłsudskiego, co przyczyniło się do jego aktywności w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej. Jako poseł na Sejm IV kadencji oraz porucznik piechoty Wojska Polskiego, odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego parlamentaryzmu i militariów tamtej epoki. Dodatkowo, w okresie II Rzeczypospolitej był członkiem loży wolnomularskiej „Prawda” w Warszawie, co świadczy o jego wszechstronnych zainteresowaniach i wpływach.
Życiorys
Wojciech Stpiczyński był synem Edmunda, który trudnił się pracą w kolejnictwie oraz Stanisławy z rodziny Skoworońskich. Ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie w 1913 roku, biorąc aktywny udział w drużynie skautowej im. Romualda Traugutta, którą prowadził Stefan Pomarański. Już w młodym wieku, począwszy od 1911 roku, przynależał do Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, a od 1915 roku angażował się w Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie stał na czele ruchu akademickiego dążącego do niepodległości.
Podczas I wojny światowej, w dniu 24 lipca 1917 roku, został aresztowany przez Niemców z powodu podejrzeń o planowanie zamachu na generała Beselera. Przebywał w Twierdzy Modlin do 1918 roku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku, odgrywał istotną rolę w czasie wybuchu wojny polsko-ukraińskiej wraz z płk. Kazimierzem Sawickim, współorganizując Legię Akademicką. W czasie obrony Lwowa wykazał się niezwykłą odwagą, odnosząc rany pod Gródkiem Jagiellońskim.
W styczniu 1920 roku, Polskie Organizacje Wojskowe powołały Stpiczyńskiego do zorganizowania tzw. III powstania śląskiego, gdzie reprezentował polski rząd przy dowództwie tegoż powstania. 16 lutego 1921 roku uzyskał zatwierdzenie na stopień porucznika w piechocie, przynależąc do grona oficerów, którzy wcześniej służyli w Legionach Polskich. W 1934 roku, jako porucznik ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 roku, zajmował 1138. lokatę na liście oficerów pospolitego ruszenia piechoty, wpisując się w system ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Warszawie. Wówczas posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I i był bardzo dobrze przygotowany do ewentualnego wykorzystania podczas działań wojennych.
Stpiczyński stał się znanym ideologiem Piłsudczyków, a pod koniec 1921 roku założył tygodnik „Głos”, który w 1923 roku przekształcił na „Głos Prawdy”, a w 1926 roku na dziennik, którego redaktorem naczelnym pozostał do 1929 roku. Podczas zamachu majowego w 1926 roku zajął stronę Józefa Piłsudskiego, organizując kwaterę prasową i realizując powierzone zadania, w tym prowadząc pierwsze wywiady prasowe z Marszałkiem. W latach 1931–1932 był prezesem Związku Strzeleckiego, a także autorem terminu „sanacja”. Od listopada 1932 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego „Kuriera Porannego”.
Po zgonie Piłsudskiego w 1935 roku, Wojciech Stpiczyński został bliskim doradcą jego następcy, marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, a w tym samym roku uzyskał mandat posła na Sejm IV kadencji. Niestety, jego życie zostało przerwane przez chorobę – zmarł na gruźlicę 26 sierpnia 1936 roku w Paryżu. Jego doczesne szczątki znalazły spoczynek 1 września 1936 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze A 20, w prawym półkole, grób 11.
Publikacje
Wojciech Stpiczyński, znany ze swoich licznych publikacji, wprowadził istotny wkład w polską literaturę oraz myśl społeczną. Jego prace obejmują różnorodne tematy, które odzwierciedlają aktualne problemy i zjawiska społeczne tamtych czasów.
- Pomorski Głos Prawdy (1927),
- Polska, która idzie (1929),
- Głos prawdy: miraże pacyfizmu i duch epoki, groźne skrzywienia psychiki polskiej, u źródeł niedostatku, refleksy wewnętrznych zmagań w tragedji Piłsudskiego (1930),
- Młodzieży – ciebie bałamucą (1930),
- Krwawy, pracowity cud roku 1920.
Ordery i odznaczenia
W czasach, gdy niezwykłe osobowości zasłużyły się dla narodu, ich osiągnięcia często są uhonorowywane licznymi odznaczeniami i medalami. Wśród nich wyróżnia się Wojciech Stpiczyński, który został uhonorowany następującymi tytułami:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany pośmiertnie, 31 sierpnia 1936),
- Krzyż Niepodległości (otrzymany 22 grudnia 1931),
- Krzyż Walecznych (przyznany dwukrotnie w roku 1921),
- Złoty Wawrzyn Akademicki (przyznany 5 listopada 1935),
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
- Order Korony Rumunii III Klasy.
Te znaczące odznaczenia nie tylko świadczą o odwadze i poświęceniu, ale także o wkładzie, jaki Wojciech Stpiczyński uczynił dla Polski oraz jej mieszkańców.
Przypisy
- a b c JacekJ. Pietrzak JacekJ., Wojciech Wacław Stpiczyński, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny [dostęp 15.04.2024 r.]
- Szczep 1 WDH „Czarna Jedynka”. Historia. czarnajedynka.pl. [dostęp 15.04.2024 r.]
- WojciechW. Stpiczyński WojciechW., Polska, która idzie [online], polona.pl [dostęp 15.04.2020 r.]
- WojciechW. Stpiczyński WojciechW., Głos prawdy [online], polona.pl [dostęp 15.04.2020 r.]
- WojciechW. Stpiczyński WojciechW., Młodzieży – ciebie bałamucą [online], polona.pl [dostęp 15.04.2020 r.]
- WojciechW. Stpiczyński WojciechW., Krwawy, pracowity cud 1920 roku [online], polona.pl [dostęp 15.04.2020 r.]
- Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1913. wne.uw.edu.pl. [dostęp 12.03.2021 r.]
- Kwatera: A 20, Rząd: prawe półkole, Grób: 11. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 12.03.2021 r.]
- M.P. z 1936 r. nr 201, poz. 365 „za zasługi położone w walce o Niepodległość oraz w pracy dla Państwa”.
- M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitną twórczość krytyczno-literacką, naukową i publicystyczną w dziedzinie literatury pięknej”.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 8 z 26.02.1921 r., s. 316.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 43 z 27.12.1921 r., s. 1755.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 259, 831, tu podano, że urodził się w 1893 roku.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 259, 831.
- Jacek Pietrzak: Radykalny Piłsudczyk. Warszawa: 2001, s. 165. ISBN 83-86951-88-5.
- Zgon ś.p. redaktora Wojciecha Stpiczyńskiego. „Gazeta Lwowska”, Nr 195 z 27.08.1936 r.
- Pogrzeb ś.p. red. Wojciecha Stpiczyńskiego. „Gazeta Lwowska”, Nr 201 z 03.09.1936 r.
- Piętnastolecie L. O. P.P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 288.
- StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 701–702.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Janusz Świtkowski | Hanna Gucwińska | Adam Hodysz | Michał Laszczkowski | Jan Olszewski | Piotr Paszkowski (urzędnik) | Jadwiga Kurzawińska | Maurycy Frydman | Marian Jaworski (polityk) | Joanna Fabisiak | Stanisław Twardo | Piotr Stolarek | Stanisław Nowodworski | Stanisław Cieślak (polityk) | Karol Bąkowski | Henryk Woroniecki | Mirosława Kątna | Irena Domańska | Karol Małcużyński | Maciej BandoOceń: Wojciech Stpiczyński