Stanisław Twardo

---

Życiorys

Stanisław Twardo przyszedł na świat w rodzinie rzemieślniczej, w której jego ojcem był Władysław (zm. 1935), a matką Rozalia z Babeckich (zm. 1919). W Warszawie uczęszczał do szkoły powszechnej oraz średniej, gdzie zdobywał wiedzę, która miała zaprocentować w przyszłości. Od 1896 roku aktywnie brał udział w tajnej organizacji młodzieżowej, która dążyła do niepodległości. W 1900 roku rozpoczął naukę na Politechnice Warszawskiej, jednakże jego studia zostały przerwane z powodu zaangażowania w rewolucyjne manifestacje, które miały miejsce w styczniu 1905 roku.

Po wyrzuceniu z politechniki, Twardo odbył półroczną praktykę w zakładach turbogeneratorów w Wysoczanach, niedaleko Pragi. Planując kontynuować edukację na Politechnice Praskiej, w 1906 roku podjął decyzję o objęciu kierownictwa podokręgu Praga w Organizacji Bojowej PPS, za namową Kazimierza Sosnkowskiego. Po aresztowaniu w Warszawie we wrześniu 1906 roku, zwolniony został przez Sąd Wojenny w czerwcu 1907, lecz do jesieni 1908 roku przetrzymywano go w twierdzy w Brześciu.

Po powrocie z Brześcia, Twardo udał się do Pragi, gdzie kontynuował studia na Wydziale Mechaniki Politechniki Praskiej, uzyskując dyplom inżyniera w 1911 roku. Równocześnie pełnił funkcję kierownika oddziału PPS oraz oddziału Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego „Strzelec”, który zorganizował Związek Walki Czynnej w 1910 roku w Pradze. Po zakończeniu studiów przez trzy lata pracował w warszawskiej fabryce Rohn, Zieliński i Ska. W 1915 roku, w obliczu inwazji niemieckiej na Warszawę, zorganizował II Miejską Szkołę Rzemiosła Artystycznego na mocy Wydziału Oświecenia.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Twardo był pierwszym Komisarzem Rządu RP ds. Gospodarki Warszawy, pełniąc tę funkcję od grudnia 1918 roku do marca 1919 roku. W tym okresie zmagał się z chorobą „hiszpanki”, z której udało mu się wyleczyć dopiero na początku 1922 roku, podczas gdy podejmował różne prace. W 1919 roku otrzymał stanowisko Inspektora Administracji Publicznej, a następnie w 1923 roku został głównym inspektorem administracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Jego kariera trwała do 3 lipca 1934 roku, kiedy to zakończył pełnienie funkcji wojewody warszawskiego.

W latach 1929–1935 był prezesem Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, a w sierpniu 1935 roku na kongresie pożarniczym w Dreźnie, ze względu na swoje zasługi w polskim pożarnictwie, został wiceprezesem CTIF (fr. Comité Technique International de Prévention et d’Extinction du Feu – Międzynarodowego Komitetu Technicznego Prewencji i Zwalczania Pożarów). W tym samym roku objął kierownictwo Państwowych Zakładów Przemysłu Drzewnego w Hajnówce.

W okresie międzywojennym Twardo angażował się również w działalność społeczną, wspierając powstanie Księżackiego Ogniska Kultury, Sztuki i Przemysłu Ludowego w Złakowie Kościelnym w 1930 roku. Po agresji Niemiec i ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku osiedlił się na emigracji we Francji. Po roku 1945 powrócił do kraju, organizując infrastrukturę uzdrowiskową na Pomorzu Zachodnim. Mieszkał w Szczecinie, gdzie był jednym z założycieli oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, a w 1948 roku osiedlił się z rodziną w Warszawie, gdzie został radcą ds. zakupu urządzeń zagranicznych w Ministerstwie Komunikacji.

W 1951 roku został aresztowany przez UB, a dwa lata później skazany na 10 lata bezwzględnego więzienia. W 1955 roku odzyskał wolność. W latach 1960–1975 prowadził kursy dla wyższej kadry w Instytucie Przemysłu Drobnego. Był także członkiem honorowym Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Od 1 listopada 1912 roku był mężem Wandy z Pohoskich. Zmarł w niemal 99. roku życia, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 168-2-25,26). W 2023 roku grób Stanisława Twardo został odnowiony przez Fundację Stare Powązki z pomocą KPRM.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Twardo został uhonorowany szeregiem nagród i odznaczeń, które stanowią znaczącą część jego dorobku. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 7 listopada 1925,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami, otrzymany 19 grudnia 1930,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa”,
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

---

Oceń: Stanisław Twardo

---