Marian Jaworski, znany również pod pseudonimem „Maurycy”, urodził się 13 sierpnia 1912 roku w Warszawie, gdzie również spędził swoje ostatnie chwile, zmarłszy 28 marca 1967 roku. Był znaczącą postacią w polskiej polityce komunistycznej, pełniąc różne funkcje w ramach systemu politycznego tamtych czasów.
Jako poseł na Sejm Ustawodawczy oraz w późniejszych kadencjach Sejmu PRL (I, II, III i IV) odegrał istotną rolę w legislacyjnym kształtowaniu Polski powojennej. W latach 1953–1956 Marian Jaworski zajmował również stanowisko wiceministra rolnictwa, co podkreśla jego zaangażowanie w sektorze rolnym i wpływ na decyzje polityczne dotyczące tej dziedziny.
Życiorys
Marian Jaworski, syn Franciszka, który pracował jako chłop, później jako woźny i listonosz oraz Marii, uzyskał wykształcenie średnie. W 1927 roku zdobył dyplom ukończenia szkoły podstawowej i rozpoczął naukę w szkole handlowej; jednak rok później, z powodu trudności finansowych, jego edukacja została przerwana. W tym czasie Jaworski pracował jako pomocnik w sklepie. W 1930 roku ukończył wieczorową szkołę handlową, co pozwoliło mu uzyskać zatrudnienie jako pomocnik księgowego.
W 1933 roku został powołany do służby wojskowej w 1 Pułku Piechoty w Wilnie. Jednakże ze względu na problemy zdrowotne, przedterminowo zwolniono go ze służby. Po tym okresie starał się znaleźć zatrudnienie, a dodatkowe dochody zdobywał jako korepetytor. W grudniu 1937 roku otworzył sklep galanteryjny, a rok później eksternistycznie zdał maturę. We wrześniu 1939 roku brał udział w obronie Warszawy w ramach Ochotniczych Batalionów Obrony Warszawy.
W sierpniu 1940 roku został aresztowany w trakcie ulicznej łapanki, a następnie trafił do obozu Auschwitz. Po zwolnieniu w październiku tego samego roku, Jaworski nawiązał kontakty z komunistycznym ruchem, w styczniu 1942 roku przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a w grudniu 1948 roku stał się członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Od stycznia do września 1946 roku, a także od maja 1948 do listopada 1949 roku, Jaworski pełnił rolę zastępcy kierownika Wydziału Rolnego Komitetu Centralnego. W PZPR był I sekretarzem Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego od 3 lipca 1958 do 28 marca 1967 roku. Ponadto, od marca 1959 do czerwca 1964 roku był zastępcą członka, a do końca życia, w marcu 1967 roku, był członkiem Komitetu Centralnego PZPR.
W latach 1942–1943 jego sklep był jednocześnie jednym z lokali partyjnych. Od września 1942 roku kierował pracami Centralnego Kolportażu, a od grudnia 1942 do Centralnej Techniki Partyjnej. Po raz kolejny aresztowany 25 lutego 1943 roku, trafił do aresztu przy al. Szucha, a następnie osadzono go na Pawiaku. W maju 1944 roku znowu przetransportowano go do Auschwitz, a stycznia 1945 roku do Flossenbürga. Na szczęście, w maju 1945 roku wrócił do kraju.
W 1949 roku został sekretarzem generalnym Związku Samopomocy Chłopskiej, a od 7 lutego 1953 roku do 15 stycznia 1956 roku pełnił funkcję wiceministra rolnictwa. Jaworski był posłem na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV kadencji od 1947 roku aż do swojej śmierci. W ramach działalności politycznej pełnił również funkcje przewodniczącego Krajowej Rady Spółdzielczości Produkcyjnej oraz był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.
Wiele lat spędził związany z papiernią w Jeziornie, gdzie angażował się w zakładową organizację partyjną. Życie osobiste Jaworskiego związane było z Adą Birecką-Jaworską (1917–2010). Zmarł 28 marca 1967 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 27-Tuje-18).
Ordery i odznaczenia
Marian Jaworski, jako osoba aktywna w życiu politycznym, został uhonorowany wieloma odznaczeniami oraz medalami, które odzwierciedlają jego wkład w rozwój kraju i społeczności.
- Order Sztandaru Pracy I klasy,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal za Warszawę 1939–1945 (otrzymany 17 stycznia 1946),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 21 lipca 1955),
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- Złota Odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego”.
Upamiętnienie
3 stycznia 1968 roku Warszawskie Zakłady Papiernicze zostały uhonorowane imieniem Mariana Jaworskiego. Był to istotny moment, który podkreślił znaczenie jego osoby w historii regionu. Jego imię nosiła także ulica w Konstancinie-Jeziornie, znajdująca się w dzielnicy Mirków.
Jednakże, 13 grudnia 2017 roku, na mocy zarządzenia wojewody mazowieckiego, nazwa tej ulicy została zmieniona na ul. Anny Walentynowicz, co wskazuje na dynamiczne podejście do upamiętniania ważnych postaci w historii Polski.
Przypisy
- Ulica Mariana Jaworskiego zmieni nazwę [online], konstancin24.eu, 01.01.2017 r. [dostęp 28.09.2020 r.]
- Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 28.09.2020 r.]
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 28.09.2020 r.]
- Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22.07.1966 r., s. 1.
- M.P. z 1955 r. nr 125, poz. 1624 – Uchwała Rady Państwa z dnia 21.07.1955 r. nr 0/1326 – na wniosek Centrali Rolniczej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”.
- M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”).
- „Trybuna Robotnicza”, nr 4, 07.01.1958 r., s. 2.
- a b c d Henryk Szafrański. Marian Jaworski „Maurycy”. „Rocznik Mazowiecki 2”, s. 299–307, 1969.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Joanna Fabisiak | Andrzej Arendarski | Jarosław Kaczyński | Adam Burakowski | Anna Maria Żukowska | Jarosław Krajewski | Irena Pannenkowa | Stanisław de Rosset | Zbigniew Janas | Helena Jamontt | Maurycy Frydman | Jadwiga Kurzawińska | Piotr Paszkowski (urzędnik) | Jan Olszewski | Michał Laszczkowski | Adam Hodysz | Hanna Gucwińska | Janusz Świtkowski | Wojciech Stpiczyński | Stanisław TwardoOceń: Marian Jaworski (polityk)