Witold Gorayski, znany również pod pseudonimem „Kołczan”, urodził się 30 czerwca 1900 roku w stolicy Polski, Warszawie. Jego życie zakończyło się 2 września 1944 roku w tym samym mieście, co stanowi ważny element jego biografii, biorąc pod uwagę dramatyczne wydarzenia historyczne tamtego okresu.
Był on polskim prawnikiem oraz urzędnikiem, a swoją karierę zawodową łączył z działalnością wojskową, pełniąc funkcję porucznika kawalerii rezerwy w Wojsku Polskim. W uznaniu jego zasług na polu bitwy, Gorayski został odznaczony Orderem Virtuti Militari, co wskazuje na jego odwagę i poświęcenie w obronie ojczyzny.
Życiorys
Witold Gorayski przyszedł na świat 30 czerwca 1900 roku w Warszawie, w rodzinie Adama, który zmarł w 1950, i Heleny z Korab-Kołdowskich, żyjącej w latach 1874–1962. Miał brata bliźniaka, Tadeusza Zbigniewa, znanego pod pseudonimem „Topór”, który był porucznikiem kawalerii rezerwy Wojska Polskiego oraz wiceprokuratorem okręgowym w stolicy.
Witold kształcił się w Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, a po rozpoczęciu I wojny światowej jego edukacja przeniosła się do Moskwy, gdzie uczył się w Gimnazjum Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego. W dniu 10 lipca 1918 roku wrócił do Warszawy i zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, kontynuując swoją naukę.
W dniu 13 listopada 1918 roku jako ochotnik wstąpił do 3. szwadronu 3. pułku ułanów, biorąc udział w działaniach wojennych przeciwko Ukraińcom, a następnie bolszewikom. W trakcie walk, 1 lipca 1920 roku, wyróżnił się podczas bitwy pod wsią Wełyka Hłumcza, gdzie odniósł ranę w lewe ucho. Następnego dnia, po wzięciu do niewoli przez bolszewików, został uznany przez swoich przełożonych za poległego. Naczelny Wódz, marszałek Józef Piłsudski, pośmiertnie uhonorował go Orderem Virtuti Militari za męstwo podczas tej walki.
5 czerwca 1921 roku, dowódca 3. szwadronu, rotmistrz Mieczysław Borkowski, wnioskował o odznaczenie Witolda. W swoim wniosku opisał działania szwadronu, zwracając uwagę na heroizm Gorayskiego, który mimo odniesionej rany w szyję, podjął się walki. „(…) Czynem swym zdecydował o naszym powodzeniu. Wieś została zdobyta i znaczna zdobycz dostała się do naszych rąk.”, podkreślił Borkowski.
Witold wrócił z niewoli 27 lipca 1921 roku, a 22 sierpnia 1921 roku został zwolniony z wojska. 7 lipca 1926 roku prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 roku. Posiadał 305. lokatę w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych przydzielił go do 10 pułku ułanów stacjonującego w Białymstoku. W tym samym roku ukończył studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, otrzymując tytuł magistra praw.
5 stycznia 1927 roku otrzymał stanowisko aplikanta w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie. Po zakończeniu aplikacji, został asesorem sądowym, a następnie pełnił funkcję sędziego śledczego. 27 lutego 1930 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska, a 1 kwietnia 1930 roku zaczął pracę w Wydziale Prawnym Ministerstwa Komunikacji jako referendarz. W 1938 roku był radcą w tym ministerstwie.
W roku 1934, będąc oficerem rezerwy, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, a jego przydział dotyczył Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. W czasie powstania warszawskiego, pełniąc obowiązki porucznika, pracował w Komendzie Obwodu Śródmieście Armii Krajowej jako inspektor Wojskowej Służby Ochrony Powstania. Niestety, poniósł śmierć 2 września 1944 roku, a jego ciała złożono na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze A27, rząd 9, grób 11–12.
Życie Witolda Gorayskiego zostało zwieńczone małżeństwem z Bronisławą z Chruścielewskich, jednak nie doczekali się dzieci.
Ordery i odznaczenia
Witold Gorayski, znany z licznych odznaczeń, był wysoko cenionym żołnierzem, który zasłużył się w wielu trudnych momentach naszego kraju. W jego dorobku odznaczeń znajdują się:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4288,
- Krzyż Walecznych nr 18502,
- Złoty Krzyż Zasługi – przyznany 7 listopada 1938 roku „za zasługi w służbie państwowej”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką.
Przypisy
- a b c d Witold Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 23.06.2023 r.]
- Tadeusz Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 23.06.2023 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: GORAYSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 23.06.2023 r.]
- Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 593.
- Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 07.15.1937 r., s. 89. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
- Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 01.03.1927 r., s. 73. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
- Ruch służbowy w sądownictwie. „Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. 07.04.1930 r., s. 104. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 09.08.1926, s. 245, 254, jako ułan Witold Gorajski.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26.01.1922, s. 13.
- Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 410.
- Dobrzyński 1929 ↓, s. 46.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 593.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 819.
- Kolekcja ↓, s. 5, 6.
- Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- Kolekcja ↓, s. 2.
- Kolekcja ↓, s. 3.
- Kolekcja ↓, s. 1.
- Kolekcja ↓, s. 1 foto.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Ewa Łętowska | Jan Łazowski | Jan Kopczyński | Elżbieta Chojna-Duch | Aleksander Moldenhawer | Marcin Wawrzyniak | Henryk Strasman | Maciej Dubois | Wojciech Hermeliński | Hubert Izdebski | Zygmunt Nagórski (1912–2011) | Kazimierz Graff | Władysław Sieroszewski | Jan Majchrowski | Michał Romanowski | Zbigniew Cieślak | Maciej Święcicki | Władysław Ficke | Robert Nowaczyk | Maciej HłaskoOceń: Witold Gorayski