Henryk Strasman

Prawo i sprawiedliwość

Henryk Strasman, urodzony w Warszawie 19 marca 1903 roku, to wybitna postać w historii polskiego prawa i kultury żydowskiej. Jego życie zakończyło się tragicznie w 1940 roku w Charkowie, gdzie padł ofiarą zbrodni dokonanej przez NKWD.

Był nie tylko uznawanym prawnikiem, ale również aktywnym wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie dzielił się swoją wiedzą oraz doświadczeniem z młodymi adeptami prawa. W strukturach Ministerstwa Sprawiedliwości sprawował ważne funkcje, przyczyniając się do budowy nowoczesnego systemu prawnego w Polsce.

Strasman był również zaangażowany w ruch syjonizmu rewizjonistycznego, co ukazuje jego silne przywiązanie do idei narodowych. Uczestniczył w wojnie z bolszewikami, gdzie służył jako podporucznik rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Jego pamięć trwa wśród tych, którzy walczyli o wolność i prawa człowieka, a jego grób znajduje się na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach, gdzie spoczywają ci, którzy padli ofiarą reżimów totalitarnych.

Życiorys

Henryk Strasman przyszedł na świat w Warszawie 19 marca 1903 roku, w rodzinie o imionach Abram i Karolina. Jego ojciec, przedsiębiorca, prowadził pralnię o nazwie „Asko”, z pięcioma oddziałami w stolicy Polski. Rodzina ta była dobrze zintegrowana z polskim społeczeństwem, nie praktykowała tradycji żydowskich, ani nie obchodziła związanych z nimi świąt. Z tego powodu Henryk postrzegał siebie jako prawdziwego patriotę polskiego.

W ramach wojny polsko-bolszewickiej, zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego, przyczyniając się tym samym do obrony Warszawy w roku 1920. Osiągnięciem jego kariery akademickiej było ukończenie Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w 1924 roku, gdzie później podjął się wykładowstwa w zakresie medycyny sądowej. Atlanta również pełnił funkcję starszego sędziego w Ministerstwie Sprawiedliwości. W 1925 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii, uzyskując stopień ogniomistrza podchorążego.

25 października 1930 roku, Henryk Strasman został mianowany podporucznikiem przez Prezydenta RP, ze starszeństwem od 1 stycznia 1929 roku, a jego miejsce w korpusie oficerów rezerwy artylerii zajmowało 206. lokatę. Minister spraw wojskowych przydzielił go do 8 Pułku Artylerii Polowej w Płocku, a w 1934 roku nadal znajdował się w tabeli ewidencyjnej Powiatowej Komendy Uzupełnień w Warszawie Miasto III, z przydziałem rezerwy. Posiadał nadal przynależność do 8 Pułku Artylerii Lekkiej w tym mieście.

W roku 1929 uzyskał stopień naukowy doktora prawa. W kolejnych latach współpracował z Wacławem Makowskim, byłym ministrem sprawiedliwości. 18 lipca 1929 roku został asesorem sądowym w warszawskim okręgu sądowym, a zaledwie pół roku później powierzono mu stanowisko podprokuratora w sądzie okręgowym w Białej Podlaskiej. Dwa lata później, w 1931 roku, otworzył kancelarię adwokacką z siedzibą przy ul. Pięknej 14a m. 6 w Warszawie.

Początkowe zagadnienia związane z ruchem syjonistycznym zaczęły interesować Henryka dopiero po oskarżeniu go w prasie o udzielanie pomocy komuniście, który rzekomo miał żydowskie korzenie. W wyniku jego znajomości z Ze’ewem Żabotyńskim oraz Awrahamem Sternem jego poglądy polityczne zaczęły się radykalizować.

Wraz z żoną Alicją, związana z rewizjonistycznym środowiskiem gazety „Jerozolima Wyzwolona”, aktywnie wykorzystywali swoje znajomości w sferach rządowych, aby pozyskiwać broń dla Irgunu w Palestynie oraz organizować szkolenia dla członków Betaru i Irgunu w Polsce. Laurence Weinbaum sugeruje, że Strasmanowie pełnili rolę przedstawicieli Irgunu w Warszawie, a Henryk odpowiedzialny był za negocjacje dotyczące ilości oraz cen broni. By wzmocnić te działania, założono w PKO specjalne konto, za które odpowiadał Strasman. Według uzgodnień planowano zebrać 100 000 złotych.

W roku 1939 Strasman, mimo swojego wieku i zwolnienia ze służby, zdecydował się na ochotniczą służbę w armii. Należał do 8 pułku artylerii. W czasie II wojny światowej, jako polski oficer, dostał się do radzieckiej niewoli, a w 1940 roku poniósł śmierć w Charkowie z rąk NKWD.

5 października 2007 roku, Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło, w hołdzie dla Strasman, pośmiertnie mianował go porucznikiem. W dniach 9-10 listopada 2007 roku w Warszawie miały miejsce uroczystości, podczas których odczytywano nazwiska ofiar zbrodni katyńskiej, w tym również tych, którzy zostali awansowani na wyższe stopnie wojskowe i służbowe, w ramach wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Przypisy

  1. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.] (pol.).
  2. a b c d Henryk Strasman, „TimeNote” [dostęp 18.09.2019 r.] .
  3. Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko NarodowiI.P.N.K.Ś.Z.P.N., Strasman Henryk [online] [dostęp 18.09.2019 r.] .
  4. DavidD. Aberbach, The European Jews, Patriotism and the Liberal State 1789–1939. A Study of Literature and Social Psychology, New York: Routledge, 2013, s. 101.
  5. YehudaY. Reinharz, Ja’akowJ. Szawit, The road to September 1939: Polish Jews, Zionists, and the Yishuv on the eve of World War II, Waltham: Brandeis University Press, 2018, s. 57.
  6. YehudaY. Reinharz, Ja’akowJ. Szawit, The road to September 1939: Polish Jews, Zionists, and the Yishuv on the eve of World War II, Waltham: Brandeis University Press, 2018, s. 301.
  7. LaurenceL. Weinbaum, A Marriage of Convenience. The New Zionist Organization and the Polish Government 1935-1939, Boulder: East European Monographs, 1993, s. 140.
  8. LaurenceL. Weinbaum, A Marriage of Convenience. The New Zionist Organization and the Polish Government 1935-1939, Boulder: East European Monographs, 1993, s. 54, 134, 151.
  9. MirosławM. Krajewski, Płock w okresie okupacji 1939–1945, Płock-Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, 2001, s. 141.
  10. YehudaY. Reinharz, Ja’akowJ. Szawit, The road to September 1939: Polish Jews, Zionists, and the Yishuv on the eve of World War II, Boulder: East European Monographs, 1993, s. 54.
  11. LaurenceL. Wenibaum, W cieniu zagłady i „czarnej ziemi”: Henryk Strasman, ambasador A.J. Biddle a podziemna organizacja palestyńska Irgun Cewai Leumi, „Themis Polska Nova”, 2 (9), 2015, s. 107.
  12. LaurenceL. Wenibaum, W cieniu zagłady i „czarnej ziemi”: Henryk Strasman, ambasador A.J. Biddle a podziemna organizacja palestyńska Irgun Cewai Leumi, „Themis Polska Nova”, 2 (9), 2015, s. 108.
  13. Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 520.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 17 z 19.12.1930 roku, s. 356, 382.
  15. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 146, 620.
  16. Z Rad Adwokackich. „Gazeta Sądowa Warszawska”. 43, s. 629, 1931-10-26. Warszawa.
  17. Kirkiczenko i Kraczkiewicz 1933, s. 269.
  18. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.

Oceń: Henryk Strasman

★★★★★
Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:6