Aleksander Moldenhawer

---

Życiorys

Aleksander Moldenhawer był przedstawicielem norweskiego rodu, który osiedlił się w Polsce w XVIII wieku. Urodził się jako syn Edwarda Ludwika, który pełnił funkcję urzędnika skarbowego, oraz Józefy Kamilli z Krzyżanowskich. Miał siostrę Anielę, która jako żona Adolfa Pawińskiego była również znana w swoim kręgu.

Wczesne lata życia Moldenhawera związane były z edukacją w Instytucie Szlacheckim w Warszawie. Następnie w latach 1857–1863 kształcił się w zakresie prawa na renomowanych uniwersytetach w Petersburgu i Moskwie, gdzie na uniwersytecie petersburskim uzyskał teoretyczny stopień kandydata praw w 1863 roku. Jego kariera zawodowa rozpoczęła się w Warszawie, gdzie pełnił funkcję asesora w Sądzie Policji Poprawczej (1867–1874), a później podprokuratora Sądu Apelacyjnego (1874–1876). Od 1876 roku sprawował rolę sędziego rosyjskiego Sądu Okręgowego w Warszawie. Aktywnie współpracował również z „Gazetą Sądową Warszawską”.

W 1908 roku Moldenhawer stał się członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Był również aktywnym uczestnikiem w Międzynarodowym Związku Prawa Karnego, do którego przynależał od 1889 roku, a także Towarzystwa Prawniczego w Warszawie, w którym działał jako członek założyciel w 1907 roku. Swoje pasje i wiedzę prawniczą rozszerzał w Międzynarodowej Societe Generale des Prisons w Paryżu oraz na Międzynarodowym Kongresie Penitencjarnym, odbywającym się w 1885 roku w Rzymie.

Wielką wagę przykładał do działalności społecznej, będąc współzałożycielem Towarzystwa Osad Rolnych w 1870 roku i prezesem Towarzystwa Opieki nad Dziećmi. Zainteresowania naukowe Moldenhawera koncentrowały się głównie na prawie penitencjarnym oraz karnym. W swojej obszerniej publikacji pt. O przeprowadzeniu odosobnienia w zakładach więziennych (1866–1870, 3 tomy) podkreślał znaczenie odosobnienia dla więźniów dorosłych i niepełnoletnich, wskazując jednocześnie na ważne zadania wychowawcze oraz kształceniowe zakładów karnych. Szczególnie interesował się także problematyką przestępczości nieletnich, wprowadzając do dyskusji nowe pojęcie „kary użyteczności publicznej”, które dotyczyło kar krótkoterminowych. Regularnie analizował również statystyki sądowo-karne Królestwa Polskiego i stanowczo sprzeciwiał się karze śmierci oraz stosowaniu jakichkolwiek form kar cielesnych.

Życie prywatne

W 1886 roku Moldenhawer zawarł związek małżeński z Amalią Anielą Ostrowską, herbu Dąbrowo-Korab. Z tego małżeństwa na świat przyszło dwóch synów: Józef, który w latach 1886–1941 pracował jako prawnik i pełnił funkcję sekretarza Zarządu Głównego Zjednoczenia Notarialnego RP, oraz Konstanty, żyjący w latach 1889–1962, profesor botaniki, który wykładał zarówno na Uniwersytecie Jagiellońskim, jak i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Niestety, Aleksander Moldenhawer przeszedł na drugą stronę życia na skutek udaru mózgu w wieku 69 lat. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie zapisał się na stałe w pamięci jako osoba o bogatej i inspirującej karierze.

Publikacje (wybór)

Oto wybór kluczowych publikacji Aleksandra Moldenhawera, które pokazują jego zaangażowanie w kwestie związane z opieką nad nieletnimi oraz systemem więziennictwa. Poniżej znajduje się lista wybranych dzieł:

• O zakładach karnych dla nieletnich przestępców i dzieci potrzebujących opieki (1871),
• Della sorveglianza della polizia in Polonia (1881),
• O opiece u nas nad dziećmi (1890),
• Kilka uwag z powodu książek i broszur, dotyczących nieletnich (1892),
• Prawodawstwo porównawcze kryminalne (1893),
• O stowarzyszeniu generalnem więzień i jego biuletynach (1898),
• Dzieci opuszczone i występne w Hollandyi (1903),
• Metody zarządu więziennego w Stanach Zjednoczonych (1905).

---

Oceń: Aleksander Moldenhawer

---