Tadeusz Juliusz Kahl, znany także pod pseudonimem Kowalski, był wybitnym polskim elektrykiem, który urodził się 22 maja 1907 roku w Warszawie. W ciągu swojego życia zdobył liczne osiągnięcia w dziedzinie elektryki, co zjednało mu uznanie w środowisku akademickim oraz wśród praktyków branży.
W okresie swojej działalności pełnił również istotne funkcje, takie jak prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich w latach 1959−1961, co podkreśla jego wpływ na rozwój elektryki w Polsce. Dodatkowo, w latach 1962−1964, zajmował stanowisko profesora oraz dziekana Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. Jego wkład w edukację i rozwój technicznych umiejętności nowych pokoleń elektryków jest nieoceniony.
Zmarł 9 stycznia 1982 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek naukowy i zawodowy.
Życiorys
Tadeusz Kahl przyszedł na świat w rodzinie inżyniera budownictwa, Stefana Kahla oraz Zofii z Safftów. W 1925 roku ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, a następnie kontynuował naukę na Politechnice Warszawskiej, gdzie w 1930 roku uzyskał dyplom inżyniera elektryka na Wydziale Elektrycznym.
Po zakończeniu studiów, Kahl odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu, a w 1932 roku awansował na stopień sierżanta podchorążego. Wkrótce po tym rozpoczął pracę w referacie instalacji elektrycznych w Szefostwie Budownictwa, które było częścią Dowództwa Okręgu Korpusu w Warszawie. W 1935 roku związał się z referatem koncesyjnym Inspektoratu Elektrycznym Zarządu Miejskiego Warszawy, a od 1937 roku pełnił funkcję inżyniera sieci oraz kierownika Działu Zmiany Napięcia Elektrowni Miejskiej.
Od 1938 roku Kahl był odpowiedzialny za wdrożenie swojego innowacyjnego planu zmiany systemu napięcia z 3 x 120 V na 3 x 220 V, co odbyło się bez konieczności wymiany istniejących kabli. Jako aktywny członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich, w czerwcu 1939 roku objął stanowisko w jego Zarządzie Głównym. Pracował także w Związku Polskich Inżynierów Elektryków aż do jego integracji z SEP, gdzie pełnił rolę skarbnika w latach 1938–1939.
W czasie II wojny światowej, Kahl jako podporucznik brał udział w obronie kraju, w tym w bitwie pod Kutnem. Po zajęciu Polski przez okupantów, kontynuował pracę w elektrowni, gdzie dokończył ważne prace związane ze zmianą napięcia w średnich i wysokich sieciach. Działał również w konspiracji, z ramienia SEP opracowując program elektryfikacji kraju. W 1942 roku służył w Wojskowej Służbie Ochrony Powstania pod pseudonimem Kowalski i walczył w powstaniu warszawskim jako zastępca dowódcy zgrupowania „Elektrownia”, zdobywając awans na porucznika.
Po wojnie Kahl przebywał w obozie jenieckim, a następnie rozpoczął działalność akademicką, wykładając elektrotechnikę na Kursach Mechaników Samochodowych dla żołnierzy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Bramsche. W 1946 roku wrócił do Warszawy, gdzie pracował w Dyrekcji Odbudowy, projektując i nadzorując instalacje elektryczne w znaczących budynkach, takich jak Dom Partii i siedziba Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.
Od 1946 do 1947 roku był członkiem Tymczasowego Zarządu Głównego SEP, a po październiku 1956 roku ponownie zasiadł w Zarządzie Głównym, przewodnicząc istotnym komisjom. W latach 1959-1961 pełnił funkcję prezesa SEP. W 1947 roku stanął na czołowej pozycji w Katedrze Sieci Elektrycznych Politechniki Warszawskiej jako starszy asystent, a później prowadził wykłady w Wyższej Szkole Inżynierskiej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda.
Jako wieloletni wykładowca na Politechnice Warszawskiej, Kahl prowadził zajęcia z zakresu urządzeń niskiego napięcia, instalacji elektrycznych i sieci przemysłowych. Dzięki jego wysiłkom, w 1955 roku uzyskał tytuł docenta, a w 1965 roku – profesora nadzwyczajnego. W latach 1962-1970 był kierownikiem Zakładu Sieci Elektrycznych, dziekanem Wydziału Elektrycznego, a także dyrektorem Instytutu Elektroenergetyki w latach 1970-1973. W jego dorobku naukowym znajdują się publikacje, w tym sześć książek, a także dziesiątki artykułów i skryptów. Promował 16 doktorów i recenzował liczne prace doktorskie oraz habilitacyjne.
Tadeusz Kahl zmarł w wyniku zawału serca, spowodowanego niewłaściwą opieką medyczną w czasie stanu wojennego. Jego ostatni spoczynek znajduje się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie przy ul. Młynarskiej (aleja 20, grób 5).
Ordery i odznaczenia
Wśród zasług Tadeusza Kahla wyróżniają się liczne odznaczenia oraz nagrody, które zdobył w trakcie swojej działalności. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę jego orderów i odznaczeń:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych (1939),
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (1944),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
- Złota Odznaka Honorowa SEP,
- Złota Odznaka Honorowa NOT.
Upamiętnienie
Warto zauważyć, że od roku 1995, imię Tadeusza Kahla nadaje wyjątkowy charakter skwerowi zlokalizowanemu przy ul. Wybrzeże Kościuszkowskie. Ten malowniczy skwer znajduje się na warszawskim Powiślu, które jest popularnym miejscem w stolicy.
Przypisy
- Tadeusz Kahl - Prezesi stulecia SEP - SEP [online], sep.com.pl [dostęp 19.02.2024 r.]
- Tadeusz Julian Kahl. 1944.pl. [dostęp 17.01.2022 r.]
- Skwer Tadeusza Kahla. ulicetwojegomiasta.pl. [dostęp 17.01.2022 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Paweł Artymowicz | Konstanty Zakrzewski | Jacek Jagielski | Konrad Bieliński | Wacław Stefan Lewandowski | Marek Barański (historyk) | Eugeniusz Cezary Król | Krzysztof Wojciechowski (filozof i socjolog) | Jan Bielecki (informatyk) | Jadwiga Walczyna | Małgorzata Kalinowska-Iszkowska | Mieczysław Brzeziński | Jacek Sawicki | Maciej Jędrusik | Andrzej Houwalt | Krzysztof Biegański | Wojciech Hensel | Anna Sadurska | Roman Trechciński | Ferdynand WernerOceń: Tadeusz Kahl