Andrzej Houwalt

---

Życiorys

Okres do 1945 roku

Andrzej Houwalt był synem Jerzego oraz Anny z Hersów. Swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiał w majątku rodzinnym Mejszagoła, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej. Następnie, w okresie od 1935 do 1939 roku, kontynuował naukę w gimnazjum oo. Jezuitów w Wilnie, gdzie zamieszkiwał w internacie.

Po opuszczeniu Wileńszczyzny w 1940 roku, przeniósł się do Warszawy. Tam, od 1940 do 1942 roku, uczęszczał do Państwowej Szkoły Chemiczno-Ceramicznej, uzyskując dyplom technika chemika. Wkrótce rozpoczął studia na Wydziale Chemii Technicznej w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej, na którym kształcił się aż do rozpoczęcia powstania warszawskiego, biorąc w nim udział jako kapral podchorąży Armii Krajowej. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego osiedlił się w Krakowie, gdzie w lutym 1945 roku zapoczątkował studia na III roku Wydziału Hutniczego Akademii Górniczej.

Okres powojenny

W kwietniu 1945 roku Houwalt został wcielony do II Armii Wojska Polskiego, gdzie do lutego 1946 roku pełnił czynną służbę w Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności, mającej siedziby w Zamościu oraz Sieradzu. Po zakończeniu służby wojskowej wznowił studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, które ukończył w listopadzie 1950 roku, zdobywając tytuł magistra nauk technicznych jako inżynier chemik.

Wkrótce po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na tej samej uczelni, gdzie przez dwadzieścia pięć lat pozostawał członkiem kadry dydaktycznej. Początkowo pracował w Katedrze Chemii Fizycznej jako asystent, a następnie awansował na wyższe stanowiska naukowe. W 1957 roku uzyskał tytuł kandydata nauk chemicznych (doktora) po obronie pracy doktorskiej, a w 1963 roku zdobył stopień doktora habilitowanego. Jego rozprawa habilitacyjna nosiła tytuł „Elektrolityczny rozkład wody pod obniżonym napięciem przy użyciu węglowych elektrod proszkowych”. Wkrótce, w 1965 roku, uzyskał tytuł docenta.

Między 1965 a 1970 rokiem pracował w Katedrze Chemii Nieorganicznej, będąc jednocześnie prodziekanem ds. naukowych Wydziału Chemicznego w latach 1966-1969. W marcu 1968 roku aktywnie uczestniczył w protestach studenckich. Równolegle, w latach 1967-1970, pełnił rolę docenta w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności w Zegrzu k. Warszawy. Po reorganizacji w Politechnice Warszawskiej, w latach 1971-1973, był dyrektorem Instytutu Chemii Ogólnej i Technologii Nieorganicznej. Z dniem 1 października 1974 roku przeszedł do Polskiego Komitetu Normalizacji Miar i Jakości (PKNMiJ), gdzie został docentem oraz kierownikiem Zakładu Metrologicznego Termodynamiki, pełniąc tę funkcję do końca marca 1982 roku. Wówczas, jako aktywny członek NSZZ „Solidarność”, został zwolniony z pracy po wprowadzeniu stanu wojennego.

W latach 1982-1983 pracował jako kierownik zakładu w Centralnym Ośrodku Badawczo–Rozwojowym Centralnego Związku Spółdzielczości Inwalidów, a później, między 1983 a 1989 rokiem, w Instytucie Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Przemysłu Budowlanego ORGBUD na stanowisku kierownika pracowni. Po przemianach ustrojowych, od grudnia 1989 roku, powrócił do pracy w PKNMiJ jako zastępca kierownika Zakładu Metrologicznego Termodynamiki, a w połowie 1990 roku uzyskał awans na stanowisko kierownika tego zakładu. Po przejściu na emeryturę, która miała miejsce 31 grudnia 1992 roku, pracował jeszcze przez rok na pół etatu jako doradca prezesa PKNMiJ.

Działalność naukowa na Politechnice Warszawskiej

Podczas swojej kariery na Politechnice Warszawskiej, w latach 1967-1974 był przewodniczącym Komisji Programów i Podręczników Zawodowych Szkół Chemicznych w Ministerstwie Oświaty. W latach 1971-1974 piastował stanowisko przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Chemicznej. Prowadząc prace naukowo-badawcze w PKNMiJ, Houwalt nadzorował działania związane z metrologią, w tym pomiarami objętości, przepływów cieczy i gazu, ciepła, ciśnienia oraz temperatury. Opracowywał przepisy i instrukcje metrologiczne oraz budował stanowiska pomiarowe.

Był także aktywnym członkiem polskiego środowiska metrologicznego, uczestnicząc w międzynarodowych posiedzeniach tematycznych oraz będąc członkiem Rady Naukowej ds. Metrologii PKNMiJ oraz Rady Programowej miesięcznika „Normalizacja”. Houwalt organizował również komisje egzaminacyjne języków obcych oraz był członkiem komisji specjalizacji zawodowej inżynierów w PKNMiJ. Jego dorobek obejmował szereg publikacji naukowych i technicznych. Zmarł w Warszawie 31 marca 2007 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kw. 205 rząd 1–6 miejsce 11–18).

Odznaczenia i wyróżnienia

W uznaniu za wybitne osiągnięcia zarówno w obszarze zawodowym, jak i naukowym, Andrzej Houwalt został uhonorowany szeregiem prestiżowych odznaczeń i wyróżnień, które potwierdzają jego znaczący wkład w rozwój kraju. Wśród najważniejszych nagród, które otrzymał, znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1979 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał w 1973 roku,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, zaszczytny tytuł nadany w 1973 roku,
• Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju, przyznany w 1968 roku,
• Złota Odznaka Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, nadana w 1979 roku,
• Medal pamiątkowy 60-lecia Polskiej Służby Miar, który otrzymał w 1980 roku,
• Medal 75-lecia Głównego Urzędu Miar, uhonorowany w 1994 roku.

Publikacje

Andrzej Houwalt to wybitny naukowiec, którego różnorodne publikacje dotyczą wielu dziedzin. Jego wkład nie tylko w chemii, ale również w pedagogikę zasługuje na szczególne uznanie. Poniżej przedstawiamy listę znaczących prac autora.

• Witold Tomassi, Andrzej Houwalt, Étude des électrodes au chlorure d’argent par la méthode des électrodes à poudre, opublikowana w „Bulletin de la Classe des sciences”, seria 5, tom 44, nr 3 (1958), s. 244–266,
• E. R. Hope, Andrzej Houwalt, Witold Tomassi, Potentials of metallic electrodes in pure water, Ottawa 1959,
• Kazimierz Fajans, Kwantykułowa teoria wiązania chemicznego, przygotowana do dr. Józef Hurwic, większość tekstów obcojęzycznych przetłumaczona przez Andrzeja Houwalta, Warszawa 1961,
• Milton K. Snyder, Chemia: struktura i reakcje, tłumaczenie z języka angielskiego W. Czarnecka, A. Houwalt, H. Kołakowska–Rembertowicz, E. Weroński, Warszawa 1970,
• Metodyka nauczania chemii, pod redakcją A. Bogdańskiej–Zarembiny i A. Houwalta, Warszawa 1970,
• A. Houwalt, J. Butkiewicz, J. Szamotulski, Pomiary wybranych wielkości termodynamicznych, zamieszczone w „Normalizacji” 1979, nr 8–9, s. 25–29,
• A. Houwalt, Konwikt, w monografii „Gimnazjum Ojców Jezuitów w Wilnie w latach 1922–1940”, pod redakcją R. Cybulskiego, A. Houwalta, J. Jasieńskiego i innych, Bydgoszcz 2000, s. 133–143.

Powyższe publikacje są świadectwem bogatej kariery naukowej oraz wkładu Houwalta w rozwój wiedzy w dziedzinie chemii oraz edukacji.

---

Oceń: Andrzej Houwalt

---