Paweł Aleksander Pawlikowski, urodzony 15 września 1957 roku w Warszawie, to wybitny polski reżyser i scenarzysta, który zasłynął także jako producent filmowy i nauczyciel akademicki. Jego kariera artystyczna rozpoczęła się na początku lat 90. XX wieku, kiedy to zrealizował dla BBC szereg dokumentów, które zyskały uznanie międzynarodowe.
W Wielkiej Brytanii Pawlikowski zyskał popularność dzięki swoim filmom fabularnym, takim jak Ostatnie wyjście (2000) oraz Lato miłości (2004). Jako wykładowca związany był z Oxford Brookes University w latach 2004–2007. Jego twórczość obejmuje również film Kobieta z piątej dzielnicy (2011), który przyczynił się do dalszego umocnienia jego pozycji w branży filmowej.
Na szczególne uznanie zasłużyły sobie jego filmy nakręcone w Polsce – Ida (2013) oraz Zimna wojna (2018). Oba projekty zostały uhonorowane Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz Orłami dla najlepszego filmu. Ida zdobyła również prestiżowego Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, co stanowi pierwszą taką nagrodę w historii polskiej kinematografii, natomiast Zimna wojna przyniosła mu nagrodę za reżyserię na Festiwalu Filmowym w Cannes.
W swoich dziełach Paweł Pawlikowski często portretuje bohaterów, którzy zmuszeni są zmagać się z brakiem tożsamościowej stabilności. Jego styl reżyserski, określany jako poetycki, pozwala widzom na głębsze zanurzenie się w przeżycia jego postaci. Szczególnie ważne w jego filmach są kobiece postacie, które odgrywają kluczowe role w narracji.
Wśród twórczości Pawlikowskiego można znaleźć aluzje do dzieł takich reżyserów jak Krzysztof Kieślowski, Yasujirō Ozu oraz Robert Bresson. Reżyser został także wyróżniony nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2014 roku oraz Wiktora dla twórcy roku w 2015 roku. Uhonorowano go również Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Życiorys
Młodość, wykształcenie
Paweł Pawlikowski, znany polski reżyser, przyszedł na świat 15 września 1957 w Warszawie. Jego matka, pochodząca z tradycyjnej katolickiej rodziny, z pasją zajmowała się baletem. W miarę jak borykała się z problemami zdrowotnymi, postanowiła ukończyć studia z zakresu filologii angielskiej, a potem podjęła nauczanie na Uniwersytecie Warszawskim. Ojciec Pawlikowskiego, lekarz o żydowskich korzeniach, również odegrał znaczącą rolę w jego życiu. Tragiczny los spotkał babcię z jego strony, będącą lekarzem, która zginęła w Auschwitz. Pawlikowski został ochrzczony i, podobnie jak matka, wyznawał katolicyzm. Jako matkę chrzestną miał wspomnianą aktorkę Barbarę Kwiatkowską-Lass, bliską przyjaciółkę swojej matki.
W obliczu antysemickiej atmosfery po wydarzeniach marcowych 1969, ojciec Pawlikowskiego, opuszczając Polskę, wyjechał do Austrii. W 1971 roku, gdy Paweł miał 14 lat, matka sprowadziła go do Wielkiej Brytanii. Po pewnym czasie rodzice postanowili się zjednoczyć w zachodnich Niemczech, a później osiedli w Anglii. Pierwsze lata nauki młody reżyser spędził w katolickiej szkole, lecz z powodu braku chęci do nauki został stamtąd wyrzucony, co skończyło się dla niego ukończeniem szkoły protestanckiej.
W Londynie i Oksfordzie studiował literaturę oraz filozofię, pisząc pracę doktorską na temat austriackiego poety Georga Trakla. W Oksfordzie uczęszczał na warsztaty filmowe, co zainspirowało go do przerwania kariery akademickiej. W 1986 roku zdobył staż w BBC, co zapoczątkowało jego przygodę z kinematografią, zaczynając od filmów dokumentalnych.
1990–1995: Filmy dokumentalne
Najbardziej znane filmy dokumentalne Pawlikowskiego, realizowane dla BBC, ukazują Rosję. Z Moskwy do Pietuszek z Wieniediktem Jerofiejewem (From Moscow to Pietushki. A Journey with Benedict Yerofeyev, 1990) to biografia rosyjskiego pisarza, która jednocześnie jest adaptacją jego dzieła Moskwa – Pietuszki, odczytywaną przez Jerofiejewa. W humorystycznym obrazie Podróże Dostojewskiego (Dostoyevsky’s Travels, 1992) reżyser przybliża losy potomka Fiodora Dostojewskiego, Dmitrija, którego marzeniem był zakup samochodu marki Mercedes, co wiązało się z potrzebą forteli i kombinacji. W jednym z kluczowych momentów dokumentu bohater wypowiada dramatyczne zdanie: „Musiałem zabić, bo potrzebowałem pieniędzy”. Pawlikowski w swoich filmach, takich jak Serbski epos (Serbian Epics, 1992) oraz Wycieczka z Żyrinowskim (Tripping with Zhirinovsky, 1995), zgłębia portrety populistów, w tym serbskiego zbrodniarza wojennego Radovana Karadžicia oraz kontrowersyjnego rosyjskiego polityka Władimira Żyrinowskiego. Podczas gdy film o Żyrinowskim jest satyrą, Serbski epos wzbudził niezwykłe kontrowersje wśród brytyjskiej opinii publicznej, oskarżającej reżysera o histrionizm.
1998–2011: Pierwsze filmy fabularne
Debiut fabularny Pawlikowskiego, telewizyjny Korespondent (The Stringer, 1998), opowiada o reporterze-amatorze, który przypadkowo zdobywa sensacyjne materiały telewizyjne. Film nie odniósł wielkiego sukcesu, uzyskując mieszane recenzje; Godfrey Cheshire w „Variety” skrytykował jego niewielką dramaturgię, co prowadziło do braku napięcia i głębi. Ostatnie wyjście (Last Resort, 2000) to już bardziej znane dzieło, poświęcone historii rosyjskiej imigrantki (Dina Korzun) starającej się o azyl w Wielkiej Brytanii. Krytycy, tacy jak Roger Ebert, pozytywnie ocenili ten film, zwracając uwagę na jego emocjonalne zakończenie oraz sposób przedstawienia problematyki imigracji.
W 2004 roku, realizując film Lato miłości (My Summer of Love), Pawlikowski opowiada historię miłosną dwu nastolatek z odmiennymi klasami społecznymi. Sukces tego filmu, opartego na powieści Helen Cross, przyczynił się do wzrostu kariery aktorek Emily Blunt i Natalie Press. Otrzymał on również nagrodę BAFTA za najlepszy film brytyjski roku. W 2005 Pawlikowski rozpoczął prace nad filmem The Restraint of Beasts, jednak musiał je wstrzymać z powodu choroby swojej żony. Po pięciu latach przerwy wrócił do reżyserii, focussing na swoim kolejnym projekcie, Kobieta z piątej dzielnicy (La Femme du Vème, 2011), który pomimo atrakcyjnych aktorów, takich jak Kristin Scott Thomas i Ethan Hawke, nie zdobył uznania krytyków.
2013–2018: Filmy o Polsce
Pawlikowski był autorem projektu filmowego opowiadającego historię postulantki (Agata Trzebuchowska), która odkrywa swoje żydowskie pochodzenie dzięki ciotce (Agata Kulesza). Scenariusz, pierwotnie pisany z Cezarym Harasimowiczem, początkowo nosił tytuł Siostra miłosierdzia, ale ostatecznie został zmieniony na Ida (2013). Film wzbudził wiele kontrowersji w Polsce oraz na świecie, z różnymi interpretacjami jego przesłania, zwłaszcza odnośnie do II wojny światowej. Otrzymał liczne nagrody, w tym Złote Lwy na Festiwalu Filmowym w Gdyni, BAFTA oraz Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny, stając się pierwszym polskim filmem, który osiągnął taki sukces. Krytyka zauważyła, że chociaż fabuła jest prosta, to jakość realizacji czyni go arcydziełem.
Po Idzie, Pawlikowski zamierzał stworzyć film inspirowany życiem swoich rodziców z udziałem Joanny Kulig oraz Tomasza Kota, który miał opisywać ich zmagania w czasach zimnej wojny. Ukończony w 2018 roku film Zimna wojna zdobył ogromne uznanie, kwalifikując się do festiwalu w Cannes i uzyskując Złotą Palmę za najlepszą reżyserię, co uczyniło Pawlikowskiego pierwszym polskim twórcą, który zdobył tę nagrodę w tej kategorii.
Dalsza kariera
Po wielkim sukcesie Zimnej wojny, Pawlikowski myślał o realizacji filmu roboczo zatytułowanego The Island, który miałby być psychodramą koncentrującą się na dwóch głównych postaciach. W rolach głównych planowano obsadzić Joaquína Phoenixa i Rooney Marę, jednak projekt w 2023 roku został wstrzymany na skutek strajku Gildii Aktorów Ekranowych.
Kariera akademicka, udział w festiwalowych jury
W roku 2004 Pawlikowski nawiązał współpracę z Oxford Brookes University jako wykładowca przez następne trzy lata. W 2011 roku zasiadł w jury 36. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, gdzie jury pod jego przewodnictwem przyznało Złote Lwy filmowi Essential Killing (2011) w reżyserii Jerzego Skolimowskiego. Decyzja ta była kontrowersyjna, gdyż faworytem publiczności i krytyków był film Róża (2011) Wojciecha Smarzowskiego. Pawlikowski stwierdził, że reszta zespołu jurorskiego uznała Różę za film trudny do zrozumienia. Ponadto był członkiem jury na festiwalach filmowych w Wenecji (2015) oraz Cannes (2019). W 2020 roku objął przewodnictwo Rady Programowej Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.
Poglądy
Po przyjeździe do Polski, Pawlikowski dał się zauważyć, mówiąc o wzroście nastrojów nacjonalistycznych:
Wybory w 2015 roku były dla mnie szokiem i przyznaję, przeżyłem taki moment: „Co ja tu robię?” Ale potem pomyślałem: „To mój kraj, pełen wspaniałych ludzi i dobrych tradycji. Mam tu przyjaciół, rodzinę i wciąż sporo historii do opowiedzzenia. Poza tym 30 procent to nie cały kraj. Trzeba odczekać” .
Reżyser otwarcie krytykował politykę Prawa i Sprawiedliwości po 2015 roku, obawiając się o przyszłość polskiej kinematografii i kultury, postulując konieczność ochrony instytucji kulturalnych przed cenzurą ekonomiczną. Aktywnie uczestniczył w demonstracjach przeciwko odwołaniu Magdaleny Sroki ze stanowiska dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. W 2018 roku stwierdził, że znajduje się na liście „niepożądanych artystów” z powodu swojego braku dostatecznego patriotyzmu, co zaprzeczył urzędujący minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. W okresie, gdy Gliński opóźniał powołanie Tomasza Kolankiewicza, Pawlikowski zagrażał rezygnacją z pracy w Radzie Programowej. Ostatecznie festiwal odbył się w listopadzie zamiast we wrześniu, z Leszkiem Kopciem jako dyrektorem. W plebiscycie Criterion Collection w 2018 roku, Pawlikowski wskazał swoje ulubione filmy, do których należy m.in. Noc po ciężkim dniu (1964) Richarda Lestera i klasyka Pół żartem, pół serio (1959) Billy’ego Wildera.
Opisał siebie jako osobę wierzącą, wyrażając potrzebę duchowej głębi oraz obawiając się dominacji materializmu w kulturze współczesnej. Jego przekonania skłaniają go do ucieczki od nieustannego hałasu informacyjnego i dążenia do głębszych wartości.
Życie prywatne
Reżyser Paweł Pawlikowski jest ojcem dwojga dzieci – syna oraz córki. Jego życie osobiste naznaczone jest ważnymi wydarzeniami, które wpłynęły na jego rozwój jako człowieka i artysty. Warto zauważyć, że jego pierwsza żona, która przybyła z Rosji w latach 80., zmarła w 2006 roku, a jej imię i nazwisko pozostają dla mediów tajemnicą, ponieważ Pawlikowski nigdy ich nie ujawnił.
W końcu 2017 roku artysta związał się z modelką Małgorzatą Belą, co zaznaczyło nowy etap w jego życiu osobistym, pokazując jednocześnie, że jego serce nadal bije dla miłości.
Styl filmowy
Motywy
Filmowy dorobek Pawła Pawlikowskiego często klasyfikowany jest jako twórczość o charakterze transnarodowym, w której centralnym punktem są przeżycia związane z pobytem w różnych kulturach. Richard Porton w artykule dla pisma „Cinéaste” zwraca uwagę na Pawlikowskiego jako jednego z najważniejszych przedstawicieli współczesnej brytyjskiej kinematografii, podkreślając, że reżyser unika tworzenia filmów będących jedynie odbiciem przewidywalnych trendów oraz standardowych szablonów produkcji filmowych. W swojej wczesnej twórczości zauważano poetyckie przetworzenie konwencji brytyjskiego realizmu społecznego.
Pawlikowski zyskał uznanie za głęboką empatię i niezwykłe zrozumienie dla swoich bohaterów, którzy doświadczają braku stabilności tożsamości. W szczególności wyróżniał się w sposób, w jaki portretował postacie kobiece. Joanna Rydzewska dostrzega analogię między jego dziełami a twórczością Michaela Hanekego, który także tworzył filmy poza swoim krajem i zadawał pytania o kondycję współczesnej Europy. Agnieszka Morstin zwróciła uwagę na podobieństwa między dziełami Pawlikowskiego a późną twórczością Krzysztofa Kieślowskiego, na przykład w „Podwójnym życiu Weroniki”, gdzie podkreślone zostały napięcia między Wschodem a Zachodem Europy.
Sam reżyser, przy okazji premiery swojego filmu „Ida”, ujawnił, że jego główną inspiracją był Jean-Luc Godard oraz jego dzieło „Żyć własnym życiem”. Katarzyna Mąka-Malatyńska dostrzega w jego twórczości wpływy polskich filmów lat 60. oraz francuskiej Nowej Fali. Z kolei tematyką wykorzenienia bohaterów Pawlikowskiego zajmowały się zarówno zagadnienia narodowościowe, jak i religijne.
Ida, według Wacława Osadnika, to film, który ukazuje odniesienia zarówno do chrześcijańskiej, jak i judaistycznej etyki. Audrey Kichelewski, analizując „Idę” z „Zimną wojną”, wskazała na ich złożoną wizję komunistycznej przeszłości, która nie polega jedynie na jej potępieniu czy idealizowaniu. Filmy te przekraczają jednak utarte schematy i przedstawiają katolicyzm jako kluczowy element powojennej tożsamości Polski, nawet w kontekście stosunku komunizmu do zorganizowanej religii.
Krytyk Łukasz Maciejewski zauważa, że reżyser „Idy” bada metafizykę w sposób nieteoretyczny oraz odkrywa erotykę i tożsamość bez oczywistych tautologii, co sprawia, że jego filmy są zrozumiałe na całym świecie. Maciejewski podkreśla, że „Pawlikowski zmierza do poruszenia polskich kompleksów historycznych, ale unika dostarczania jednoznacznych wniosków. W jego dziełach zamiast publicystyki dostrzegamy poezję filmową”.
Środki wyrazu
Joanna Sosnowska dostrzega wspólny element w filmach Pawlikowskiego – poetyckie środki wyrazu, które zachęcają widzów do głębszej refleksji nad postaciami. W „Idzie” i „Zimnej wojnie” reżyser osiągnął ten efekt poprzez pozbawienie tła, zastosowanie bliskich planów filmowych oraz wykorzystywanie pustej przestrzeni. Z kolei Robert Birkholc wspomina o tendencji Pawlikowskiego do kręcenia w czerni i bieli oraz o precyzyjnym opracowywaniu kadrów przy pomocy światłocienia. Jak zauważyła Agata Kulesza, reżyser powtarzał wielokrotnie te same ujęcia w celach montażowych.
Symbolika, która wynika z wizualnych rozwiązań stosowanych przez Pawlikowskiego, opiera się na kontrastowym zestawieniu barw. Na poziomie dźwiękowym polega ona na wyciszaniu nawet najdramaturgiczniejszych scen, co objawia się przez wydłużenie przerw między dialogami oraz milczeniem. Dzięki temu jego produkcje porównywane są estetycznie do medytacyjnych dzieł Roberta Bressona oraz Yasujirō Ozu. Sheila Skaff określa „Idę” mianem filmu „antymodernistycznego”, będącego duchową „medytacją nad ograniczeniami, które wojna i emigracja nakładają na jednostki, które ich doświadczyły”.
Pawlikowski wyznał, że jego filmy są „stosunkowo proste”. Zazwyczaj koncentrują się na trzech postaciach umiejscowionych w określonym krajobrazie, a jego ambicją jest osiągnięcie stanu, w którym widz „wychodzi z kina z filmem w myślach, zamiast być przepełnionym wrażeniami”. Rzekomo dąży do przedstawienia wiarygodnych relacji między postaciami, a nie do nauczania widzów historii.
Kiedy opowiadasz o sytuacji historycznej za pośrednictwem ludzi i ich skomplikowanych relacji, a także czynisz tych ludzi prawdziwymi i barwnymi, historia ożywa o wiele bardziej, niż gdybyś próbował nakręcić film, który wyjaśnia historię, który ma na celu rozrachunek z historią, albo służy celowi edukacyjnemu lub dydaktycznemu.
Filmografia
Filmografia Pawła Pawlikowskiego jest niezwykle różnorodna i obejmuje wiele znaczących dzieł. Jego prace charakteryzują się głęboką refleksją oraz unikalnym stylem narracyjnym.
| Rok | Tytuł | Reżyser | Scenarzysta | Producent | Uwaga |
|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | Z Moskwy do Pietuszek z Wieniediktem Jerofiejewem | – | – | – | film dokumentalny |
| 1992 | Podróże Dostojewskiego | – | – | – | film dokumentalny |
| 1992 | Serbski epos | – | – | – | film dokumentalny |
| 1995 | Wycieczka z Żyrinowskim | – | – | – | film dokumentalny |
| 1998 | Korespondent | – | – | – | film fabularny |
| 2000 | Ostatnie wyjście | – | – | – | film fabularny |
| 2004 | Lato miłości | – | – | – | film fabularny |
| 2011 | Kobieta z piątej dzielnicy | – | – | – | film fabularny |
| 2013 | Ida | – | – | – | film fabularny |
| 2018 | Zimna wojna | – | – | – | film fabularny |
Reżyser ten zasłynął z dokumentów oraz filmów fabularnych, które poruszają ważne tematy społeczne i osobiste. Jego twórczość jest doceniana zarówno w Polsce, jak i na międzynarodowej scenie filmowej.
Nagrody
Paweł Pawlikowski, jako wybitny reżyser filmowy, zdobył liczne nagrody i wyróżnienia za swoje osiągnięcia artystyczne. Wiele z jego filmów zostało docenionych zarówno na festiwalach krajowych, jak i międzynarodowych, co podkreśla jego talent oraz wkład w kinematografię. Poniżej znajdują się szczegóły dotyczące jego nagród i wyróżnień.
| Rok | Film | Festiwal/instytucja | Nagroda |
|---|---|---|---|
| 2001 | Ostatnie wyjście | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Salonikach | Nagroda FIPRESCI |
| 2004 | Lato miłości | Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych | Nagroda Alexandra Kordy dla najlepszego filmu brytyjskiego |
| 2005 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Edynburgu | Nagroda dla najlepszego nowego filmu brytyjskiego | |
| 2006 | Polska Akademia Filmowa | Orzeł za najlepszy film europejski | |
| 2013 | Ida | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Złote Lwy |
| Nagroda Dziennikarzy | |||
| Don Kichot, Nagroda Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych | |||
| Nagroda Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych | |||
| Festival Internacional de Cine de Gijón | Grand Prix | ||
| Nagroda Jury Młodzieżowego | |||
| Nagroda za scenariusz | |||
| London Film Festival | Grand Prix | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Listapad” w Mińsku | Grand Prix | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Toronto | Nagroda FIPRESCI | ||
| Warszawski Festiwal Filmowy | Grand Prix | ||
| Nagroda Jury Ekumenicznego | |||
| Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej | Nagroda dla najlepszego pełnometrażowego filmu fabularnego | ||
| 2014 | Jameson Dublin International Film Festival | Najlepszy reżyser | |
| Europejska Nagroda Filmowa | Nagroda Publiczności | ||
| Nagroda dla najlepszego filmu | |||
| Nagroda dla najlepszego reżysera | |||
| Nagroda dla najlepszego scenarzysty | |||
| Golden Trailer Award | Najlepszy zagraniczny film dramatyczny | ||
| TVP Kultura | Gwarancja Kultury | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Helsinkach | Nagroda Publiczności | ||
| Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego „Off Camera” | Nagroda Główna w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych | ||
| Las Vegas Film Critics Society Sierra Award | Najlepszy film zagraniczny | ||
| Festiwal Filmów Polskich w Los Angeles | Hollywood Eagle Award | ||
| Lubuskie Lato Filmowe | Srebrne Grono | ||
| Nagroda Krytyków Filmowych Nowego Jorku | Film nieanglojęzyczny | ||
| Nagroda Krytyków Filmowych Los Angeles | Najlepszy film zagraniczny | ||
| Polska Akademia Filmowa | Orzeł za najlepszy film | ||
| Orzeł za najlepszą reżyserię | |||
| Phoenix Critics Circle Awards | Najlepszy film międzynarodowy | ||
| Festiwal Kina Polskiego „CiakPolska” w Rzymie | Nagroda Publiczności | ||
| The San Francisco Film Critics Circle Awards | Najlepszy film obcojęzyczny | ||
| Sarasota Film Festival | Nagroda w Konkursie Filmów Fabularnych | ||
| Parlament Europejski | Nagroda Lux Prize | ||
| Festiwal Reżyserii Filmowej w Świdnicy | Złoty Dzik | ||
| Tarnowska Nagroda Filmowa | Nagroda Specjalna Jury | ||
| Festiwal Polskich Filmów „Ekran” w Toronto | Nagroda dla najlepszego filmu | ||
| Tromso International Film Festival | Nagroda FIPRESCI | ||
| Festiwal Filmów z Europy Środkowej i Wschodniej „goEast” | Grand Prix | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Wiosna Filmowa” w Wilnie | Nagroda za reżyserię | ||
| Film Forum Zadar | Grand Prix | ||
| Koło Piśmiennictwa Filmowego Stowarzyszenia Filmowców Polskich | Złota Taśma | ||
| 2015 | Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych | Najlepszy film nieanglojęzyczny | |
| Festiwal „Capri, Hollywood” | Nagroda dla najlepszego nieanglojęzycznego filmu zagranicznego | ||
| Hiszpańska Akademia Sztuki Filmowej | Goya za najlepszy film europejski | ||
| Independent Spirit Award | Najlepszy film zagraniczny | ||
| RMF Classic | Wydarzenie roku | ||
| Alliance of Women Film Journalists | Nagroda dla najlepszego filmu zagranicznego | ||
| Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej | Oscar za najlepszy film obcojęzyczny | ||
| 2017 | Europejska Nagroda Filmowa | Nagroda specjalna dla najlepszego filmu 30-lecia | |
| 2018 | Zimna wojna | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes | Nagroda Jury za reżyserię |
| Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce | Nagroda Krytyków Chicagowskich | ||
| „Złote Zęby” dla najbardziej interesującego filmu fabularnego | |||
| Festiwal Młodego Kina Wschodnioeuropejskiego w Cottbus | Nagroda Publiczności | ||
| Europejska Nagroda Filmowa | Nagroda dla najlepszego filmu | ||
| Nagroda dla najlepszego reżysera | |||
| Nagroda dla najlepszego scenarzysty | |||
| Flanders International Film Festival (Gandawa) | Grand Prix | ||
| Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Złote Lwy | ||
| Złoty Kangur | |||
| Hiszpańska Akademia Sztuki Filmowej | Goya za najlepszy film europejski | ||
| Lubuskie Lato Filmowe | Złote Grono | ||
| National Board of Review | Najlepszy film obcojęzyczny | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sztokholmie | Nagroda FIPRESCI | ||
| 2019 | Empik | Bestseller Empiku w kategorii film polski | |
| Europejska Nagroda Filmowa | Nagroda Publiczności | ||
| London Critics’ Circle Film Awards | Nagroda dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego | ||
| Polska Akademia Filmowa | Orzeł za najlepszy film | ||
| Orzeł za najlepszą reżyserię | |||
| Orzeł za najlepszy scenariusz | |||
| Tarnowska Nagroda Filmowa | Grand Prix | ||
| Nagroda Publiczności | |||
| Festiwal Reżyserii Filmowej w Wałbrzychu | Wyróżnienie Specjalne | ||
| Koło Piśmiennictwa Filmowego Stowarzyszenia Filmowców Polskich | Złota Taśma |
Wyróżnienia honorowe
Ordery
W 2015 roku Paweł Pawlikowski został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi jedno z najwyższych wyróżnień w kraju, przyznawanym za szczególne osiągnięcia w różnych dziedzinach.
Nagrody honorowe
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii Film przyznana w 2014 roku,
- Wiktor w kategorii Twórca roku, który zdobył w 2015 roku,
- Honorowe Serce Sarajewa, które otrzymał w 2019 roku za „wybitny wkład w rozwój sztuki filmowej” na Festiwalu Filmowym w Sarajewie,
- Złoty Anioł za niepokorność twórczą na 17. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Tofifest” w Toruniu w 2019 roku,
- Honorowe Obywatelstwo Miasta Stołecznego Warszawy, które przyznano mu również w 2019 roku.
Przypisy
- Prace nad nowym filmem Pawlikowskiego zawieszone. „Jest w tym jakaś ironia” [online], Onet Kultura, 25.05.2023 r. [dostęp 02.06.2023 r.]
- Mrozek 2020 r., s. 137.
- Szczerba 2020 r.
- Kichelewski 2020 r., s. 653.
- Kichelewski 2020 r., s. 654.
- Sosnowska 2020 r., s. 49.
- Sosnowska 2020 r., s. 53–54.
- Hess i Najbor 2020 r., s. 7–9.
- Maciejewski 2020 r.
- Górna 2019 r.
- Muszytowska-Rzeszotek 2019 r.
- Bruszewski 2019 r.
- Dostał nominację do Oscara za zdjęcia do „Zimnej Wojny”. Kim jest Łukasz Żal? [online], Rozrywka Wprost, 22.01.2019 r. [dostęp 03.05.2022 r.]
- Dziennik 2015 r.
- Polska Agencja Prasowa 2018 r.
- Wróblewski 2014 r.
- Ingram 2014 r.
- Forecki 2017 r., s. 56.
- Hollender 2019 r.
- Criterion Collection 2018 r.
- Hollender 2018a r.
- Hollender 2018b r.
- Robey 2015 r.
- Gleiberman 2005 r.
- Lemercier 2005 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mieczysław Szymański | Goshka Macuga | Filip Dzierżawski | Zofia Chądzyńska | Małgorzata Dołowska | Maria Chwalibóg | Matylda Damięcka | Stanisława Łopuszańska | Adam Ferency | Olgierd Buczek | Marcin Bruczkowski | Zuzanna Rabska | Halina Leska | Andrzej Malinowski (malarz) | Izabela Milewska | Tomasz Grochowalski | Elwira Ślązak | Antoni Muracki | Maurycy Trębacz | Ewa MachulskaOceń: Paweł Pawlikowski