Maria Werten

---

Życiorys

Marię Werten urodziła się 22 września 1888 roku w Warszawie, w rodzinie żydowskiej o zasymilowanym pochodzeniu, będąc córką Jakuba i Stefanii z domu Lande. Warto wspomnieć, że jej brat, Ludwik Wertenstein, był uznawanym fizykiem, a także siostrzeniec Marii, Jan Kott, odniósł znaczące sukcesy w dziedzinie teatralnej. Córka jej brata, Wanda Wertenstein, również wpisała się w artystyczny krąg tej rodziny.

Maria podjęła studia w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (WSSP), a jej artystyczne kształcenie kontynuowała w Paryżu. Była wszechstronnie uzdolnioną artystką, zajmującą się malarstwem, rysunkiem i grafiką. Jej prace były wielokrotnie prezentowane na różnych wystawach, w tym organizowanych przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Można je było zobaczyć zarówno w Paryżu, jak i w Stanach Zjednoczonych. W 1919 roku, doceniono jej talent, przyznając jej list pochwalny za uczestnictwo w konkursie malarskim i graficznym imienia Marii Klass-Kazanowskiej.

Maria Werten współpracowała z Fabryką Zabawek „Gnom” Bronisława Mańkowskiego, gdzie projektowała plakaty reklamowe oraz modele zabawek. Również ilustrowała książki dziecięce, które były publikowane w Polsce i za oceanem. Działała aktywnie z Warsztatami Krakowskimi, przyczyniając się do rozwoju artystycznego środowiska.

W latach 30. Werten wielokrotnie odwiedzała Stany Zjednoczone, gdzie z pasją promowała sztukę polską. Organizowała wykłady, kursy oraz wystawy, a także publikowała artykuły w prasie amerykańskiej. W okresie od 1932 do 1937 roku przeprowadziła ponad 200 wykładów i 27 kursów naukowych w 41 największych miastach USA. Pełniła funkcję dyrektora w International School of Art, instytucji, która miała na celu międzykulturową integrację i popularyzację sztuki ludowej. Szkoła miała swoje przedstawicielstwa w Europie, Tunezji i Stanach Zjednoczonych. Maria działała zarówno w ramach tej organizacji, jak i na rzecz polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które finansowało jej działalność. Do jej osiągnięć w zakresie promocji sztuki należy wystawa w Brooklyn Museum of Art z 1933 roku, którą przygotowała razem z Ireną Piotrowską, oraz wystawa drzeworytów ludowych zorganizowana w 1943 roku w Art Institute of Chicago przy współpracy z architektką Marią Lilien-Czarnecką.

Po wybuchu II wojny światowej Maria Werten pozostała w Stanach Zjednoczonych, a w latach 40. przeniosła się do Kalifornii, gdzie zyskała przydomek „Madame Werten”. Uczyła dorywczo w Chouinard Art Institute w Los Angeles, dzisiejszym California Institute of the Arts, gdzie kształcił się między innymi zespół rysowników Walt Disney Studios. Prowadziła również prywatne zajęcia w swoim Norwid Studio. Ostatnie lata życia spędziła w ciężkich warunkach finansowych, a zmarła 4 grudnia 1949 roku w Los Angeles.

W trakcie swojego życia otrzymała wiele nagród i wyróżnień, a w 1950 roku pośmiertnie została wyróżniona przez prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego. Prawie 400 prac artystki znajduje się w Muzeum Polskim w Ameryce, ale niestety większość jej dzieł zaginęła podczas powstania warszawskiego, ocalał tylko jeden obraz.

---

Oceń: Maria Werten

---