Maria Stypułkowska-Chojecka

---

Życiorys

Maria Stypułkowska-Chojecka przyszła na świat na warszawskiej Woli. Była jedyną córką Jana oraz Ireny z d. Obrzydowskiej. Jej ojciec, związany z Polską Partią Socjalistyczną (PPS), zatrudniony był w kolejowych warsztatach naprawczych. Już od 1937 roku była aktywna w 58. Warszawskiej Żeńskiej Drużynie Harcerzy. W 1940 roku z sukcesem ukończyła szkołę powszechną nr 139 przy ul. Młynarskiej 2.

W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku uczestniczyła w pogotowiu wojennym harcerek, pełniąc służbę pomocniczą na Dworcu Głównym. W 1941 roku, po ponownym zorganizowaniu swojej drużyny, zdobyła nowe umiejętności na kursach samarytańskim, pielęgniarskim oraz łączności. Zorganizowana konspiracyjnie od 3 sierpnia 1942, przyjęła pseudonim „Kama”, inspirowany postacią z powieści Andrzeja Struga pt. „Dzieje jednego pocisku”.

Brała czynny udział w akcjach małego sabotażu „Wawra”. 1 sierpnia 1943 roku przeszła z Szarych Szeregów do oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej „Agat”, który w 1944 roku przekształcił się w batalion „Parasol”. Jako łączniczka zastępcy dowódcy II plutonu, Kazimierza Kardasia ps. „Orkan”, rozpoczęła równocześnie pracę w wywiadzie. Do jej pierwszych misji należała likwidacja SS-Rottenführera Ernesta Weffelsa, komendanta oddziału kobiecego Pawiaka, 1 października 1943 roku. Wzięła udział zarówno w rozpoznaniu, jak i osobiście w 7 akcjach, w tym m.in. Weffels, Kutschera, Koppe, Stamm, Frühwirth, Hahn oraz Braun.

Maria ukończyła Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”. W czasie powstania warszawskiego, działając jako łączniczka i sanitariuszka 2. kompanii, przeszła szlak bojowy „Parasola”, który obejmował obszary takie jak: Wola, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków oraz Mokotów. Na Starym Mieście współorganizowała punkt sanitarno-ratunkowy dla rannych żołnierzy „Parasola”, następnie prowadząc ich kanałami z placu Krasińskich na ul. Warecką. Dwa razy odnosiła rany. Po zakończeniu powstania opuściła Warszawę wraz z ludnością cywilną, wracając do niej w lutym 1945 roku.

W czasach okupacji Maria kształciła się w zawodowej szkole krawieckiej oraz uczęszczała na tajne komplety w Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Prusa przy ul. Jasnej 10. W 1968 roku zdobyła dyplom na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po zakończeniu studiów pracowała w szkolnictwie, a w kolejnych latach jako redaktor w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych.

W lipcu 1967 roku, podczas uroczystego wieczoru organizowanego przez ZBOWiD z okazji 23. rocznicy Powstania Warszawskiego, zgłosiła rezolucję wspierającą ówczesną politykę Władysława Gomułki. Funkcjonowała jako przewodnicząca Komisji Historycznej oraz Współpracy z Młodzieżą w środowisku żołnierzy „Parasola”. Ponadto angażowała się w działalność Stowarzyszenia Szarych Szeregów, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Związku Powstańców Warszawskich. W latach 1974-1979 była członkinią Zarządu Głównego ZBoWiD.

6 lutego 2007 roku Maria otrzymała honorowe obywatelstwo Piastowa, a 15 lipca 2010 roku uhonorowano ją tytułem honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy. Dodatkowo została awansowana do stopnia majora w stanie spoczynku. Wzięła również udział jako członek honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010 oraz przed wyborami w 2015 roku. Jej pogrzeb miał miejsce 16 lutego 2016 roku na warszawskim cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w Alei Zasłużonych (kwatera G-tuje-22).

Życie prywatne

W listopadzie 1945 roku Maria Stypułkowska-Chojecka połączyła swoje życie z Jerzym Chojeckim, który był jej kolegą z batalionu „Parasol”, przyjmującym pseudonim „Spokojny”. Ich związek zaowocował narodzinami dwóch synów: Mirosława Chojeckiego, który przyszedł na świat w 1949 roku, oraz Sławomira Chojeckiego, urodzonego w 1954 roku.

Ordery i odznaczenia

Maria Stypułkowska-Chojecka, znana z bogatej kariery, została odznaczona wieloma prestiżowymi nagrodami i wyróżnieniami, które potwierdzają jej zaangażowanie w służbę narodowi.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie 2016),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2006),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1997),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977),
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nadany przez Radę Państwa 15 stycznia 1972),
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
• Krzyż Partyzancki (1975),
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1987),
• Medal za Warszawę 1939–1945 (1972),
• Medal „Pro Memoria”,
• Srebrny Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1989),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Rozeta z Mieczami do Krzyża za Zasługi dla ZHP (1986),
• Order Uśmiechu,
• Odznaka Weteran Walk o Niepodległość,
• Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1975),
• Odznaka Pamiątkowa Zgrupowania „Radosław”,
• Odznaka Pamiątkowa Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty ZWZ–AK,
• Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Warszawy.

Wyróżnienia

Maria Stypułkowska-Chojecka otrzymała liczne zaszczyty i wyróżnienia za swoją działalność na rzecz społeczności lokalnych oraz za osiągnięcia w różnych dziedzinach.

• Honorowy Obywatel Miasta Piastów (2007),
• Honorowy Obywatel m.st. Warszawy (2010).

Upamiętnienie

W 2007 roku, w ramach upamiętnienia wydarzeń z czasów II wojny światowej, w chodniku Alej Ujazdowskich, w lokalizacji, w której podczas akcji Kutschera znajdowała się „Kama” (na wysokości alei Róż), wmurowano tablicę pamiątkową. To symboliczne miejsce przypomina o bohaterskich czynach i oddawanym życiu ludzi zaangażowanych w walkę o wolność.

---

Oceń: Maria Stypułkowska-Chojecka

---