Jadwiga Dziubińska

---

Życiorys

Młodość i edukacja

Jadwiga Dziubińska przyszła na świat 10 września 1874 roku w Warszawie, w zamożnej rodzinie inteligenckiej. Jej ojciec, Apolinary Dziubiński, pełnił funkcję głównego księgowego w Banku Przemysłowców Warszawskich, a matka, Zofia z Grynwaldów, troszczyła się o wychowanie sześciorga dzieci. Rodzice, dbając o rozwój swoich dzieci, stworzyli im sprzyjające warunki nie tylko do rozwoju intelektualnego, ale także fizycznego. Obydwoje rodziców starannie dbało o edukację zarówno synów, jak i córek. Jadwiga początkowo uczyła się w domowym zaciszu, a później uczęszczała do pensji Henryki Czarnockiej. Po jej ukończeniu zainicjowała studia na tajnym Uniwersytecie Latającym, gdzie w latach 1891–1894 zgłębiała nauki biologiczne, społeczno-pedagogiczne oraz historyczno-literackie. W tym okresie na jej myśli i jednolitym obrazie świata wpływ mieli znaczący nauczyciele, tacy jak Piotr Chmielowski, Wacław Nałkowski, Ludwik Krzywicki oraz Edward Abramowski.

Praca oświatowa

W latach 1895–1896 Jadwiga Dziubińska zaangażowała się w pracę oświatową w warszawskich czytelniach oraz ich okolicach. Szczególnym momentem w jej życiu były wakacje letnie z 1897 roku, spędzone na wsi, które otworzyły jej oczy na nowe możliwości. W jej autobiografii można przeczytać, jak bardzo to doświadczenie wpłynęło na jej motywacje: „W tych czasach gorących obudziło się we mnie pragnienie całkowitego poświęcenia się pracy nad rozbudzeniem wsi”. W tym okresie, na półtora roku przeprowadziła się do wsi Chwaliboskie, gdzie prowadziła tajne nauczanie dzieci, a wieczorami organizowała zajęcia dla młodzieży. Podczas obchodów stulecia Mickiewicza, organziowała odczyty i analizy dotyczące jego twórczości, co pozwoliło jej zbliżyć się do lokalnej społeczności oraz lepiej poznać ich codzienność.

W 1899 roku zakończyła dwuletni kurs pszczelniczo-ogrodniczy w Warszawie. Z uwagi na trudności, z jakimi zmagała się wieś, Jadwiga Dziubińska zaangażowała się w tworzenie ośrodków kultury dla młodych ludzi wiejskich. Prowadziła nauczanie, które łączyło rolnicze umiejętności z edukacją ogólną i wychowaniem. Na mocy kooperacji z Warszawskim Towarzystwem Pszczelniczo-Ogrodniczym, zrealizowała projekt utworzenia w Otrębusach ośrodka kształcenia młodzieży wiejskiej, znanego jako „Pszczelin”. Od roku 1900, była jego kierowniczką. Na podstawie opracowanego przez nią programu, kładła nacisk na przygotowanie do zawodu, z zainteresowaniem do różnych kwestii kulturalnych oraz na patriotyczne wychowanie młodzieży. Była pomysłodawczynią pierwszej spółdzielni uczniowskiej w Pszczelinie, a samorząd działał na równych prawach, włączając uczniów i nauczycieli.

W latach 1901–1902, jadąc do Czech, Niemiec, Danii, Szwecji oraz Belgii, zbierała doświadczenia związane z różnymi metodami kształcenia w szkołach rolniczych. Po powrocie do Polski, od 1903 roku, zajmowała się współorganizowaniem kursów ochroniarskich w „Mariadwinku” pod Warszawą. W 1904 roku przybyła na Kujawy, gdzie zainicjowała nauczanie przyszłych gospodyń w Kruszynku. Uczennice zdobywały wiedzę z metod racjonalnego odżywiania, szycia, tkactwa oraz uprawy i hodowli zwierząt. W lokalnej ochronce nauczyły się zajmować małymi dziećmi. Uczestniczyły również w wycieczkach edukacyjnych, co wzbogacało ich kształcenie i rozwijało zainteresowania.

I wojna światowa

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku, po zamknięciu szkoły w Kruszynku, Jadwiga Dziubińska dołączyła do Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny. W maju 1915 roku wyjechała do Rosji, gdzie spędziła lata 1915–1917 dostarczając odzież i żywność oraz organizując pomoc medyczną dla Polaków będących w trudnej sytuacji jako jeńcy oraz uchodźcy. Przemierzając obozy syberyjskie, pocieszała więźniów, mobilizując ich do działania i organizowania grup samopomocowych.

W wyzwolonej Polsce

Po zakończeniu I wojny światowej, we wrześniu 1918 roku, Jadwiga Dziubińska powróciła do nowo powstałej Polski. Jej aktywność związana była z Polskim Stronnictwem Ludowym „Wyzwolenie”, w którym uczestniczyła w Komisji Rewizyjnej w 1921 roku oraz w Zarządzie Głównym w latach 1921–1923 i 1927–1931. Z tej ramy, 25 stycznia 1919 roku, została posłanką do Sejmu Ustawodawczego. W ramach trzech komisji, skupiała swoją pracę głównie na oświacie, zdrowiu i ochronie społecznej. Największe osiągnięcia zrealizowała w przypadku ustawy dotyczącej ludowych szkół rolniczych, która została przyjęta w lipcu 1920 roku. Wraz z innymi członkami komisji, podróżowała po kraju, zatwierdzając miejsca pod nowe szkoły. W marcu 1922 roku uczestniczyła w wytyczeniu gruntów pod budowę szkoły w Starym Brześciu. Dodatkowo wspierała Polaków wracających z Rosji. Po 1918 roku, publikowała artykuły w tygodniku „Wyzwolenie”, będącym organem PSL „Wyzwolenie”. Po roku 1922 wycofała się z działalności politycznej, na rzecz kolejnych projektów oświatowych. Prowadziła Instytut Oświaty i Kultury im. Stanisława Staszica, którego celem było wspieranie wszelkich inicjatyw edukacyjnych w Polsce. W 1925 roku udział w pracach Państwowej Rady Rolniczej, jako przedstawicielka szkół rolniczych był również jej istotnym osiągnięciem. W 1927 roku stworzyła Seminarium dla Nauczycielek Szkół Rolniczych, współpracując z Uniwersytetem Ludowym w Sokołówku, gdzie promowała różnorodne formy kształcenia młodzieży. Brała również udział w kształtowaniu programów nauczania na uniwersytetach ludowych, a po rozłamy organizacyjne w 1928 roku współpracowała ze Związkiem Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”.Jadwiga Dziubińska jest patronką kilku szkół, w tym Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Jadwigi Dziubińskiej w Zduńskiej Dąbrowie oraz Zespołu Szkół Przyrodniczo-Biznesowych im. Jadwigi Dziubińskiej w Tarcach. W Białej Podlaskiej jedna z ulic nosi jej imię.

Odznaczenia

Wśród wyróżnień, które otrzymała, znajdują się Krzyż Niepodległości, który symbolizuje postawę patriotyczną oraz dążenie do wolności. Ponadto, zainteresowanie budzi Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 2 maja 1923 roku, co podkreśla znaczenie jej osiągnięć dla kraju.

---

Oceń: Jadwiga Dziubińska

---