Zygmunt Chmielewski (polityk)

Polityka i administracja

Zygmunt Chmielewski, urodzony 5 marca 1873 roku w Warszawie, a zmarły 24 kwietnia 1939 roku w tym samym mieście, był postacią niezwykle znaczącą dla polskiego życia społecznego i politycznego. Jako inżynier chemik wyróżniał się nie tylko w dziedzinie nauki, ale również zaangażował się w działalność spółdzielczą oraz encyklopedyczną.

Pełnił szereg istotnych funkcji w administracji państwowej, między innymi był dyrektorem Departamentu Rolnictwa i Dóbr Koronnych w 1917 roku, a także kierował resortem rolnictwa oraz dóbr państwowych w roku 1919. Jego osiągnięcia w tych rolach miały istotny wpływ na rozwój polityki rolnej w Polsce.

Warto również podkreślić, że Zygmunt Chmielewski był przywódcą Ligii Państwowości Polskiej, co jeszcze bardziej podkreśla jego znaczenie jako lidera w budowaniu nowoczesnego państwa polskiego.

Życiorys

Zygmunt Chmielewski, syn Konrada i Oktawii z Medunieckich, dorastał w rodzinie o tradycjach inteligenckich. Jego dzieciństwo miało miejsce w malowniczym Nałęczowie. W 1884 roku uzyskał świadectwo maturalne w warszawskim gimnazjum, a następnie podjął studia na prestiżowych politechnikach w Zurychu, tj. Eidgenóssische Polytechnische Schule oraz Charlottenburgu, gdzie w 1899 roku zdobył dyplom inżyniera. W trakcie edukacji był mocno zaangażowany w działalność socjalistyczną, dołączając do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w latach 1893-1907. Podczas nauki w Berlinie redagował gazetę dla robotników, co skutkowało jego aresztowaniem w 1898 roku.

Po zakończeniu studiów, Chmielewski pracował w Fabryce „Elektryczność” w Ząbkowicach w latach 1899-1900. Obawiając się kolejnych aresztów, emigrował do Galicji, gdzie w latach 1900-1904 piastował stanowisko asystenta w stacji doświadczalnej chemiczno-rolniczej przy Akademii Rolniczej w Dublanach. Tam zdobywał nowoczesną wiedzę na temat rolnictwa, a zwłaszcza mleczarstwa, a także nawiązał współpracę z Franciszkiem Stefczykiem. Jego działalność na rzecz współpracy w dziedzinie mleczarstwa uczyniła go jednym z kluczowych prekursory spółdzielczości w Polsce, gdzie założył nowoczesną spółdzielnię mleczarską w Radziszowie, w której sam osobiście pracował.

1 października 1906 roku Chmielewski został lustratorem w Biurze Patronatu dla Spółek Oszczędności i Pożyczek należącym do Wydziału Krajowego, którym zarządzał wówczas Franciszek Stefczyk, gdzie pracował do końca roku. W 1907 roku był już kierownikiem Biura Mleczarskiego w Lwowie, gdzie przyczynił się do założenia ponad 20 spółdzielni mleczarskich oraz napisał podręcznik, który służył jako przewodnik dla organizatorów mleczarni. Te osiągnięcia z pewnością zdefiniowały go jako twórcę spółdzielczości mleczarskiej na polskich ziemiach.

W 1908 roku Chmielewski przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko kierownika działu mleczarskiego w firmie „Trylski ^Kowalski”. Jego doświadczenie zaowocowało 1 października 1911 roku, kiedy zaczął współpracować z Centralnym Towarzystwem Rolniczym oraz Warszawskim Ziemiańskim Towarzystwem Mleczarskim. Działał także w Towarzystwie Kooperatystów, by propagować ideę spółdzielczości. W 1912 roku został aresztowany z powodu swoich niepodległościowych aktywności. W latach 1913-1916 stał na czele zorganizowanego przez siebie Biura Drobnych Stowarzyszeń Rolniczych.

I wojna światowa

W obliczu wybuchu I wojny światowej, Chmielewski aktywnie uczestniczył w organizacji Straży Obywatelskiej oraz związał się z Ligą Państwowości Polskiej. Między 1916 a 1918 rokiem piastował funkcję wiceburmistrza Warszawy. Jako sekretarz komitetu obchodów 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, brał udział w istotnej manifestacji politycznej w Warszawie. W późniejszym okresie września i października 1916 roku, był częścią delegacji polskiej prowadzącej rozmowy w Berlinie, co dotyczyło proklamacji wydanej przez dwóch cesarzy. Choć rozważano go jako kandydata do Tymczasowej Rady Stanu, zrezygnował na rzecz Ludomira Grendyszyńskiego, co umożliwiło utworzenie pełnego składu rady. Po powołaniu rządu Jana Kantego Steczkowskiego, Chmielewski objął funkcję w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Koronnych, gdzie pełnił obowiązki szefa sekcji II.

II Rzeczpospolita

Po 18 grudnia 1918 roku, w momencie gdy Polska odzyskała niepodległość, Chmielewski stał się bliskim współpracownikiem Stanisława Janickiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa, który po pewnym czasie awansował na ministra, a Chmielewski zajął jego miejsce jako podsekretarz stanu. Od 30 września 1919 roku stołek ministra objął sam, stając na czele ministerstwa do grudnia tego samego roku, po czym do 13 grudnia nadal pełnił tę rolę. Jako zwolennik uchwały dotyczącej spółdzielni, pozostał w ministerstwie do 15 lutego 1922 roku.

Po zakończeniu pracy w administracji, wrócił do ruchu spółdzielczego jako naczelnym dyrektorem Centrali Spółdzielczych Stowarzyszeń Rolniczo-Handlowych w Warszawie. Po śmierci Stefcyka w 1924 roku, został naczelnym dyrektorem Centralnej Kasy Spółek Rolniczych, pełniąc tę funkcję do 1928 roku. W latach 1928-1929 był przewodniczącym Związku Rewizyjnego Spółdzielni Rolniczych. Mimo odejścia z administracji, utrzymywał dobre relacje z instytucjami państwowymi przed oraz po zamachu majowym w 1926 roku. Chmielewski był aktywnym członkiem komisji przy rządach Kazimierza Bartla i Józefa Piłsudskiego, a w 1927 roku reprezentował Polskę na Międzynarodowej Konferencji Gospodarczej w Genewie.

W 1929 roku dzięki jego inicjatywie powstała Państwowa Szkoła Spółdzielczości Rolniczej w Nałęczowie, którą następnie kierował. Prowadził także wykłady w Wyższej Szkole Handlowej oraz SGGW. Zasługiwał na to, by zasiadać we władzach Spółdzielczego Instytutu Naukowego. Był również encyklopedystą i autorem edytowanej „Praktycznej encyklopedii gospodarstwa wiejskiego”, odpowiadając za tomy 14-16 dotyczące techniki mleczarskiej.

Zmarł 24 kwietnia 1939 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 215, rząd 6, grób 4). W 2022 roku Fundacja „Stare Powązki” na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, odnowiła jego miejsce pochówku w ramach projektu renowacji grobów ministrów II RP.

Odznaczenia

Zygmunt Chmielewski, znany polski polityk, został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w dniu 2 maja 1923 roku.

Upamiętnienie

W 1988 roku na budynku mieszkalnym usytuowanym przy ulicy Hożej 66/68 w Warszawie zainstalowano tablicę, która upamiętnia Zygmunta Chmielewskiego.

Oceń: Zygmunt Chmielewski (polityk)

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:10