Maria Skibniewska, z domu Skibińska, urodziła się 3 maja 1904 roku w Warszawie, a zmarła 28 października 1984 tamże. Była wybitną polską tłumaczką, specjalizującą się w przekładach literatury pięknej, głównie z języka angielskiego i francuskiego.
Rozpoczęła swoją edukację w Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny, a następnie kontynuowała studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Niestety, jej kształcenie przerwała II wojna światowa, w trakcie której pracowała chałupniczo jako tkaczka oraz brała udział w powstaniu warszawskim.
Po wojnie, Maria podjęła pracę jako urzędniczka, jednocześnie w 1947 roku zadebiutowała jako tłumaczka literatury pięknej. Jej umiejętności translatorskie były doceniane w różnych kontekstach; tłumaczyła podczas procesu załogi KL Auschwitz w Krakowie w 1947 roku oraz brała udział w Światowym Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju, który odbył się we Wrocławiu w 1948 roku.
Od 1950 do 1971 roku była związana ze Spółdzielnią Wydawniczą „Czytelnik”, w której zaczynała jako korektorka stylistyczna, a następnie pełniła funkcję kierowniczki redakcji literatur romańskich. W dalszym ciągu zajmowała się tłumaczeniami, co trwało także po przejściu na emeryturę. W ciągu swojej kariery przetłumaczyła na język polski około stu książek, w tym dzieła takich autorów jak Jean Genet, Graham Greene, Henry James, Thomas Wolfe, Bruce Marshall, William Saroyan, J.R.R. Tolkien, John Updike czy Patrick White. Jej wkład w literaturę był niezwykle ceniony i uznawany za istotny.
W życiu osobistym Maria była siostrą Franciszka Skibińskiego, który w późniejszych latach awansował na generała dywizji Wojska Polskiego. Jej mężem był Stanisław Skibniewski, inżynier i oficer Armii Krajowej, a także powstaniec warszawski, znany pod pseudonimem „Cubryna”.
Życiorys
Maria Skibińska przyszła na świat 3 maja 1904 roku. Jej ojciec, Władysław, był urzędnikiem, który od 1920 roku pracował w Ministerstwie Skarbu, a wcześniej oddawał się swojej pasji – malarstwu artystycznemu. Matka, Zofia z Królikowskich, była nauczycielką w warszawskich szkołach średnich. W rodzinie Marii było troje dzieci, miał dwóch braci: Franciszka, który osiągnął stopień generała dywizji Wojska Polskiego oraz Józefa, lotnika z tragicznym końcem w 1939 roku, a także siostrę.
Maria edukację rozpoczęła w Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny w Warszawie, gdzie maturę humanistyczną zdobyła w 1922 roku. Następnie kontynuowała studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. 18 września 1928 roku wyszła za mąż za Stanisława Skibniewskiego, wykształconego inżyniera elektryka. Po tym wydarzeniu zdecydowała się przerwać naukę i towarzyszyć mężowi podczas jego praktyki zawodowej w zachwycającym szwajcarskim Baden, gdzie mieszkali do 1930 roku. Wówczas ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, a jej praca dyplomowa zajmowała się realizmem w twórczości Balzaka i Conrada.
W 1936 roku, z powodu spraw zawodowych męża, przeniosła się ze Stanisławem do Szwecji. Wkrótce po tym, w 1937 roku, Stanisław objął stanowisko dyrektora technicznego Elektrowni Warszawskiej na Powiślu, a następnie doradzał jako zastępca dyrektora naczelnego. W tym samym czasie Maria rozpoczęła studia z zakresu romanistyki na UW. Warto dodać, że przed wybuchem II wojny światowej aktywnie działała w strukturach Polskiego Czerwonego Krzyża oraz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a także przez rok uczyła w Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny.
Romanistyki nie dokończyła, ponieważ studia przerwała inwazja Niemiec na Polskę. Uciekając przed niebezpieczeństwem, najpierw udała się na Węgry, a potem do Rumunii, jednak wróciła do stolicy jeszcze w 1939 roku, gdzie przetrwała okupację, pracując chałupniczo jako tkaczka. Jej mąż brał udział w kampanii wrześniowej, a po zakończeniu działań wojennych, na początku 1940 roku, powrócił do warszawskiej elektrowni, obejmując stanowisko dyrektora w marcu 1942. Stanisław był także aktywnym uczestnikiem ruchu oporu, pełniąc funkcję oficera Armii Krajowej (pseudonim „Cubryna”), a także współorganizując oddział Służby Ochrony Powstania.
Po klęsce powstania Warszawskiego Maria znalazła się w Głogoczowie koło Krakowa. Po wojnie skupiła się na pracy jako sekretarka, a później jako referentka personalna w Zjednoczeniu Przemysłu Kotlarskiego, najprawdopodobniej w Krakowie. W 1946 roku objęła stanowisko w Warszawie, w Polskim Radiu na dziale nasłuchów zagranicznych. Przeniosła się do Wrocławia w 1947 roku, przynosząc ze sobą zainteresowanie literaturą. W tym okresie miała miejsce jej premiera translatorska, kiedy katowickie wydawnictwo Awir wydało jej tłumaczenie powieści Jamesa Hiltona, zatytułowanej „Zagubione dni”. Po krótkim czasie wróciła do Warszawy, gdzie pracowała jako referentka ds. importu w Biurze Łożysk Tocznych „Polimexu”.
Maria pełniła również rolę tłumaczki, brała udział w procesie załogi KL Auschwitz, który odbywał się w Krakowie w 1947 roku, oraz w Światowym Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu w 1948 roku. W tymże roku postawiono jej zarzuty o szpiegostwo na rzecz USA, co skutkowało jej aresztowaniem, które podzieliło los jej męża. W rodzinie powszechnie uważano, że ich aresztowanie miało związek z jej pracą podczas kongresu.
Od lutego 1950 roku Maria znalazła zatrudnienie w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” jako korektorka stylistyczna. Zmiana miejsca pracy podyktowana była aresztowaniem i procesem jej brata Franciszka. Pracując w „Czytelniku”, gdzie następnie objęła kierownictwo redakcji literatury romańskiej, pozostała do momentu emerytury, którą uzyskała 31 lipca 1971 roku. Podczas swojej pracy z sukcesem udało się jej połączyć działalność translatorską z obowiązkami redakcyjnymi, tłumacząc niemal sto dzieł z języków angielskiego i francuskiego.
W 1956 roku została przyjęta do Związku Literatów Polskich. Jej prace redakcyjne zostały docenione, a w 1957 roku Zbigniew Bieńkowski podkreślił jej wkład w polską romanistykę. W latach 50. przejęła kierownictwo nad wznowieniem cyklu „Komedii ludzkiej” autorstwa Balzaka.
Pracując w „Czytelniku”, nawiązała bliskie relacje z tłumaczkami, takimi jak Alina Przedpełska-Trzeciakowska oraz Eligia Bąkowska. Współpracownicy wspominali ją jako osobę wykształconą, kulturalną i elegancką, zawsze posługującą się nienaganną polszczyzną. Choć jako przełożona potrafiła być surowa i ograniczać kontakty do spraw zawodowych, potrafiła jednocześnie okazywać empatię i poczucie humoru. W okresie stanu wojennego z niepokojem patrzyła na przystąpienie swojego brata do Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, co skutkowało osłabieniem ich relacji.
Maria Skibniewska owdowiała w 1958 roku, nie mając dzieci. Z biegiem lat zmagała się z narastającymi problemami wzrokowymi, które doprowadziły do stopniowej utraty wzroku. Ostatecznie zmarła 28 października 1984 roku, a jej ciało spoczęło na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Twórczość translatorska
Charakterystyka ogólna
Maria Skibniewska zadebiutowała w świecie przekładów tłumaczeniem powieści uznawanej za literaturę rozrywkową, mianowicie Zagubione dni autorstwa J. Hiltona. Jednakże szybko zaczęła zwracać się ku dziełom bardziej uznawanym i wybitnym, jak Dolores H.G. Wellsa, która zadebiutowała w Polsce w 1948 roku. Na liście autorów, których utwory znalazły się w jej tłumaczeniach, można wymienić takie nazwiska jak:
- Frederick Buechner,
- G.K. Chesterton,
- Joseph Conrad,
- Lawrence Durrell,
- Maurice Druon,
- William Faulkner,
- Graham Greene,
- Henry James,
- Bruce Marshall,
- Guy de Maupassant,
- Flannery O’Connor,
- J.D. Salinger,
- William Saroyan,
- J.R.R. Tolkien,
- Thomas Wolfe,
- John Updike,
- Nathaniel West.
Wielu z tych autorów stało się jej ulubionymi, o czym świadczą kolejne przekłady ich utworów. Szczególnym uznaniem darzyła Patricka White’a, australijskiego noblistę z 1973 roku. Choć głównie koncentrowała się na powieściach i opowiadaniach w języku angielskim oraz francuskim, jej dorobek obejmował również biografie, opracowania historyczne, dramaty Jeana Geneta oraz artykuły dotyczące teatru E.C. Craiga, Paula Claudela, Jacquesa Copeau i G.B. Shawa. Jej zainteresowania obejmowały także malarstwo oraz sztukę teatralną.
Skibniewska cieszyła się wysoką oceną swojej pracy tłumaczeniowej. Wiele razy podkreślano jej zasługi dla polskiej translatoryki literackiej, a krytycy nie szczędzili jej pochwał. Potwierdza to Jarosław Iwaszkiewicz, który w kontekście przekładu powieści H.K. Laxnessa napisał o bogactwie języka i piękności tekstu. Skibniewska nie tylko otrzymała pozytywne opinie, ale także przyczyniła się do rozwoju polskiej literatury, a jej tłumaczenie Dolores zostało wysoko ocenione przez Zdzisława Najdera (1957). W kolejnych latach Henryk Krzeczkowski i Alina Szala (1974) uznali ją za jedną z najlepszych tłumaczek w Polsce. Jej przekład Oka cyklonu White’a uzyskał nagrodę od miesięcznika „Literatura na Świecie” jako najlepiej przetłumaczona książka roku 1976.
Mimo licznych zasług, Skibniewska nie dążyła do rozgłosu. Podczas spotkania Sekcji Przekładowej ZLP z Julianem Rogozińskim (5 maja 1953), w którym brała udział, tylko raz zabrała głos na życzenie prowadzącego. W prasie pozostawiła po sobie niewiele śladów, odnotowano jedynie jej wypowiedź dla miesięcznika „Nowe Książki” (nr 2 z 1972) dotyczącej planów wydawnictwa dotyczących literatury z Ameryki Południowej, pozbawioną osobistych odniesień. Jedynym dziełem, do którego napisała szerszy komentarz, było Portret damy H. Jamesa, opatrzone erudycyjnym wstępem.
Pomimo upływu lat, tłumaczenia Skibniewskiej były wznawiane i komentowane przez różnych krytyków. Jej dokonania doceniali między innymi Marek Paryż i Maciej Płaza, podczas gdy Krzysztof Majer w eseju o polskich przekładach Flannery O’Connor zauważył pewne ograniczenia w jej wyborach, jednocześnie doceniając jej kunszt opisowy.
Tłumaczka Tolkiena
W 1960 roku Skibniewska przetłumaczyła pierwszą książkę J.R.R. Tolkiena – Hobbit, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Iskry. Umowę na przekład Władcy Pierścieni podpisała z „Czytelnikiem” w 1958 roku. Pomimo braku szczegółowych informacji o jej pracy, wiadomo, że w czerwcu 1959 roku napisała list do wydawnictwa Allen & Unwin, prosząc o wskazówki, które miałyby jej pomóc w tłumaczeniu. Tolkien obiecał odpowiedzieć, ale z powodu problemów rodzinnych jego odpowiedź opóźniła się. Ostatecznie, dopiero po ponagleniach ze strony „Czytelnika”, przesłał kilka ogólnych wskazówek, które następnie trafiły do Skibniewskiej.
Trzy tomy Władcy Pierścieni w jej przekładzie ukazały się kolejno w 1961, 1962 i 1963 roku. Większość wierszy w powieści nie była przetłumaczona przez Skibniewską, a to zadanie powierzono Włodzimierzowi Lewikowi (tomy I–II) oraz Andrzejowi Nowickiemu (tom III). To tłumaczenie było trzecim na język obcy, po wersjach holenderskiej i szwedzkiej.
Kiedy Lech Jęczmyk, redaktor angielskiej „Czytelnika”, zainicjował pracę nad nowym wydaniem Władcy Pierścieni oraz publikacją Silmarillionu w języku polskim, Skibniewska, pomimo problemów zdrowotnych, zaangażowała się w te projekty. Wprowadziła liczne poprawki do swojego przekładu, równolegle pracując nad innymi tytułami Tolkiena. Ponadto korygowała tekst do nowego wydania Hobbita. Drugie wydanie Władcy Pierścieni ukazało się w 1981 roku, natomiast Silmarillion został wydany po jej śmierci w 1985 roku, podobnie jak drugie wydanie Hobbita.
Przekłady Skibniewskiej uważane są za wierne oryginałowi i dobrze odzwierciedlające styl autora, mimo pewnych błędów. W przypadku Hobbita, jak zauważa Michał Leśniewski, znawca literatury Tolkiena, krótki okres na przygotowanie drugiego wydania przyczynił się do pominięcia wielu drobnych zmian, jakie autor wprowadził do tekstu, a powstała pełna wersja polskiego tłumaczenia była dziełem Pauliny Braiter.
Tłumaczenie Władcy Pierścieni Skibniewskiej uznawane jest za świetne, oddające wysoką tonację Tolkiena, a jednocześnie zachowujące jego płynny styl, co czyni je niezwykle przyjemnym do czytania. Na polski rynek trafiło jako najlepsze z dostępnych tłumaczeń. Jej wielka staranność w pracy wynikała z faktu, że potrafiła poświęcić odpowiednią ilość czasu, bowiem na każdy tom miała około roku czasu, co w porównaniu z warunkami, w jakich pracowali inni tłumacze, stanowiło komfortowe warunki.
Dzięki wysiłkom Skibniewskiej, jej wersja powieści stała się kanoniczna w polskim wydaniu. Jej przekłady były uznawane i doceniane przez wielu anglistów, w tym Przemysława Mroczkowskiego, Andrzeja Zgorzelskiego i Agnieszkę Sylwanowicz. Przekład ten stał się także fundamentem tłumaczenia filmu Władca Pierścieni w reżyserii Petera Jacksona.
Podczas pracy nad Władcą Pierścieni Skibniewska jedynie częściowo uwzględniała sugestie Tolkiena. Zachowała angielskie imiona hobbitów, natomiast w przypadku nazw miejsc znacznie częściej decydowała się na polskie tłumaczenia. W ten sposób do polszczyzny wprowadziła termin „Śródziemie”. Samo słowo „krasnolud” wzięła z tom III Słownika języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, co miało na celu odróżnienie postaci Tolkiena od małych fantastycznych stworzeń z baśni. Część opuszczeń w przekładzie mogła wynikać z cenzury, inne były świadomym wyborem tłumaczki, jak miało to miejsce w przypadku dodatków D i E do trzeciego tomu (o kalendarzach i alfabetach), które uznała za zbyt niezrozumiałe dla polskich czytelników.
W 1996 roku nastąpiło nowe wydanie powieści w wydawnictwie Muza, które przygotowano pod redakcją Marka Gumkowskiego, specjalisty w dziedzinie twórczości Tolkiena. Przekład Skibniewskiej doczekał się wielu poprawek oraz uzupełnień. Wprowadzono zarówno podstawowe błędy, jak i modyfikacje pewnych sformułowań, które dopiero po publikacji wielu lat później okazały się nietrafione. Wybrane wiersze przetłumaczone przez Włodzimierza Lewika zastąpiły nowe wersje Tadeusza A. Olszańskiego, a także uwzględniono dodatki D i E, które tłumaczył Ryszard Derdziński. W całym tekście wprowadzono znaki diakrytyczne, a także zróżnicowano sposób zapisu głosek „k” i „f”, stosując litery „c”, „k”, „f” lub „ph”. Niemniej jednak, z uwagi na pośpiech towarzyszący temu wydaniu, nie udało się wychwycić wszystkich detali wymagających korekty. W kolejnych edycjach Muza zrezygnowała z dalszych poprawek, aby wyeliminować pozostałe błędy czy nieścisłości.
Tłumaczenie Silmarillionu również zyskało pozytywne oceny. Agnieszka Sylwanowicz zauważyła, że Skibniewska zastosowała język, który budził skojarzenia ze stylem biblijnym, co niekoniecznie pasowało do tonacji oryginalnego tekstu. Samo tłumaczenie, według Michała Leśniewskiego, nie było do końca gotowe, mimo iż wydawnictwo opublikowało je pierwotnie bez odpowiednich poprawek.
Lista przekładów
Literatura piękna angielska
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca, uwagi |
|---|---|---|---|
| Gillian Avery | Echo dawnych lat. Wspomnienia z młodości w okresie regencji i panowania królowej Wiktorii | 1979 | Nasza Księgarnia |
| Gilbert Keith Chesterton | Człowiek, który był Czwartkiem | 1958 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana razem z Koszmarem |
| Gilbert Keith Chesterton | Koszmar | 1958 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana razem z Człowiekiem, który był Czwartkiem |
| Gilbert Keith Chesterton | Pisma wybrane | 1975 | Znak, jeden z przekładów w antologii |
| Gilbert Keith Chesterton | Kula i krzyż | 1992 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Joseph Conrad | Wśród prądów | 1974 | Państwowy Instytut Wydawniczy, tom 17 cyklu Dzieła J. Conrada |
| Lawrence George Durrell | Kwartet aleksandryjski: Justyna Balthasar Mountolive Clea | 1971–1975 1971 1972 1974 1975 | Czytelnik, cykl powieści |
| David Edgar | Przeznaczenie | 1978 | dramat, opublikowany w czasopiśmie „Dialog” |
| James Gordon Farrell | Oblężenie Krisznapuru | 1979 | Czytelnik, powieść |
| William Golding | Siłą bezwładu | 1970 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Graham Greene | Nasz człowiek w Hawanie | 1960 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Graham Greene | Tchórz | 1962 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana w zbiorze Dwie opowieści (drugi tytuł Tajny agent w przekładzie Ewy Życieńskiej) |
| Graham Greene | Poczucie rzeczywistości | 1964 | Instytut Wydawniczy Pax, jeden z przekładów w antologii |
| Graham Greene | Komedianci | 1966 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Sean O’Hanlon | Kamień, co się toczy… Życiorys własny nieco ubarwiony | 1961 | Czytelnik, powieść |
| James Hilton | Zagubione dni | 1947 | Awir, powieść |
| Bruce Marshall | Ale i oni otrzymali po denarze | 1958 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Bruce Marshall | Paryżowi podzwonne | 1961 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Bruce Marshall | Czerwony kapelusz | 1962 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Robert Player | Gdzie się podziały kolczyki Krwawej Mary? Tajemnice dworu królowej | 1976 | Czytelnik, powieść |
| Alan Sillitoe | Samotność długodystansowca | 1964 | Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadanie |
| J.R.R. Tolkien | Hobbit, czyli tam i z powrotem | 1960 | Iskry, powieść, wiersze w przekładzie Włodzimierza Lewika |
| J.R.R. Tolkien | Władca Pierścieni: Wyprawa Dwie wieże Powrót króla | 1961−1963 1961 1962 1963 | Czytelnik, powieść w trzech tomach wiersze w przekładzie W. Lewika wiersze w przekładzie W. Lewika wiersze w przekładzie Andrzeja Nowickiego |
| J.R.R. Tolkien | Rudy Dżil i jego pies | 1962 | Iskry |
| J.R.R. Tolkien | Kowal z Podlesia Większego | 1980 | Iskry, wydanie wspólne z Rudym Dżilem i jego psem |
| J.R.R. Tolkien | Silmarillion | 1985 | Czytelnik, opowiadania |
| Herbert George Wells | Dolores | 1948 | Awir, powieść |
| – | Życie innych ludzi. Opowiadania angielskie | 1967 | Instytut Wydawniczy Pax, jeden z przekładów w antologii |
Literatura piękna amerykańska
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca / uwagi |
|---|---|---|---|
| – | 26 współczesnych opowiadań amerykańskich | 1963 | Iskry, jeden z przekładów w antologii |
| Frederick Buechner | Kraina lwów | 1974 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Jetta Carleton | Księżycowe kwiaty | 1966 | Czytelnik, powieść |
| Lloyd C. Douglas | Szata | 1976 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Edwin O’Connor | Oścień smutku | 1965 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Flannery O’Connor | Trudno o dobrego człowieka | 1970 | Państwowy Instytut Wydawniczy, zbiór opowiadań |
| Flannery O’Connor | W pierścieniu ognia | 1975 | Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadania |
| Flannery O’Connor | Sztuczny Murzyn. Opowiadania | 1992 | _ |
| – | Dyliżansem przez prerię. Opowiadania z Dzikiego Zachodu | 1965 | Iskry, jeden z przekładów w antologii |
| William Faulkner | Miasto | 1966 | Czytelnik |
| Francis Bret Harte | Trzech włóczęgów z Trinidad | 1955 | Czytelnik, jeden z przekładów w antologii |
| Henry James | Ambasadorowie | 1960 | Czytelnik, powieść w 2 tomach |
| Henry James | Madonna przyszłości i inne opowiadania | 1962 | Państwowy Instytut Wydawniczy |
| Henry James | Portret damy | 1977 | Czytelnik, powieść |
| – | Rekord Johna Cucu. Antologia postępowej noweli amerykańskiej | 1956 | Czytelnik, jeden z przekładów w antologii |
| Craig Rice | Róże pani Cherington | 1958 | Iskry, powieść |
| J.D. Salinger | Buszujący w zbożu | 1961 | Iskry, powieść |
| J.D. Salinger | Franny i Zooey | 1966 | Czytelnik, opowiadania |
| J.D. Salinger | Wyżej podnieście strop, cieśle | 1966 | Czytelnik, opowiadanie, wydane wspólnie z Seymour: Introdukcja |
| J.D. Salinger | Seymour: Introdukcja | 1966 | Czytelnik, opowiadanie, wydane wspólnie z Wyżej podnieście strop, cieśle |
| William Saroyan | Własne życie | 1963 | Instytut Wydawniczy Pax, wspomnienia |
| William Saroyan | Troje w Paryżu | 1966 | Instytut Wydawniczy Pax, wspomnienia |
| Jean Stafford (inne języki) | Zły charakter | 1976 | Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadanie, wydane w zbiorze (o tym samym tytule), gdzie wszystkie pozostałe teksty przełożyła Ewa Krasińska |
| Colin Stuart | Zatrzymać wiatr | 1975 | Iskry, powieść |
| Booth Tarkington | Penrod | 1963 | Iskry, powieść |
| John Updike | Farma | 1967 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| John Updike | Muzea i kobiety oraz inne opowiadania | 1978 | Państwowy Instytut Wydawniczy |
| Nathanael West | Dzień szarańczy | 1963 | Czytelnik, powieść, wydana wspólnie z Miss Lonelyhearts |
| Nathanael West | Miss Lonelyhearts | 1963 | Czytelnik, powieść, wydana wspólnie z Dniem szarańczy |
| Frances Winwar | Nawiedzony gród | 1961 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Thomas Wolfe | Nie ma powrotu | 1959 | Czytelnik, powieść |
Literatura piękna australijska
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca i uwagi |
|---|---|---|---|
| – | I drzewa mówią. Opowiadania australijskie | 1954 | Czytelnik, jeden z przekładów w antologii |
| Patrick White | Wóz ognisty | 1965 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść w dwóch tomach |
| Patrick White | Żywi i umarli | 1966 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Węzeł | 1968 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Wiwisekcja | 1973 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Oko cyklonu | 1976 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Voss | 1979 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Przepaska z liści | 1980 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Patrick White | Drzewo człowiecze | 1985 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
Literatura piękna francuska
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca, uwagi |
|---|---|---|---|
| Pierre Courtade | Jimmy | 1953 | Czytelnik, powieść |
| Maurice Druon | Potentaci | 1962 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| Jean Genet | Murzyni. Błazenada | 1961 | dramat w 1 akcie, przekład z Jerzym Lisowskim, opublikowany w „Dialog” |
| Jean Genet | Parawany | 1964 | dramat, przekład z J. Lisowskim, opublikowany w „Dialog” |
| Jean Genet | Ścisły nadzór | 1965 | dramat, opublikowany w „Dialog” |
| Jean Genet | Balkon | 1970 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść, przekład z J. Lisowskim, w zbiorze Teatr |
| Joseph Majault | Dzień powszedni wikarego | 1971 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Françoise Mallet-Joris(inne języki) | Znaki | 1969 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Françoise Mallet-Joris | Kłamstwa | 1970 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Françoise Mallet-Joris | Trzy wieki ciemności. Historie czarownic | 1971 | Instytut Wydawniczy Pax, zbiór opowiadań |
| Françoise Mallet-Joris | Papierowy dom | 1980 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Guy de Maupassant | Mont-Oriol | 1955 | Czytelnik, powieść |
| Armand Salacrou | Ruch jednokierunkowy | 1970 | psychodrama, opublikowana w „Dialog” |
Literatura piękna kanadyjska
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca, uwagi |
|---|---|---|---|
| Margaret Craven | Słyszałem wołanie sowy | 1977 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| William Robertson Davies | Piąta osoba dramatu | 1973 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| William Robertson Davies | Mantykora | 1988 | Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść |
| William Robertson Davies | Świat czarów | 1989 | Państwowy Instytut Wydawniczy, przekład wspólnie z Zofią Zinserling |
| Gratien Gélinas | Sami porządni ludzie | 1979 | dramat, przekład wspólnie z Jerzym Lisowskim, opublikowany w czasopiśmie „Dialog” |
| Brian Moore | Odpowiedź z otchłani | 1969 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Brian Moore | Jestem Mary Dunne | 1971 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
Literatura piękna innych krajów
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca, uwagi |
|---|---|---|---|
| Chinua Achebe | Boża strzała | 1966 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Mulk Raj Anand | Kulis: powieść | 1950 | Czytelnik |
| Mulk Raj Anand | Idylla kaszmirska i inne opowiadania | 1955 | Czytelnik, jeden z przekładów w antologii |
| Mongo Beti | Król cudem ocalony | 1975 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Hubert Lampo | Powrót Joachima Stillera | 1979 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść, przekład z języka angielskiego, oryginał w języku niderlandzkim |
| Halldór Laxness | Niezależni. Saga islandzkiej doliny | 1956 | Czytelnik, powieść, przekład z języka angielskiego, oryginał w języku islandzkim |
| James Ngugi | Ziarno pszeniczne | 1972 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
| Maria Rosseels | Obietnica Sabiny | 1974 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść, przekład z języka francuskiego, oryginał w języku niderlandzkim |
| Francis Selormey | Wąska ścieżka | 1971 | Instytut Wydawniczy Pax, powieść |
Różne
| Autor | Tytuł | Data wydania | Wydawca i uwagi |
|---|---|---|---|
| – | Baśnie i legendy Wysp Brytyjskich | 1985 | Nasza Księgarnia, jeden z przekładów w antologii |
| Paul Claudel | Możliwości teatru | 1971 | Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów |
| Jacques Copeau | Naga scena | 1972 | Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów |
| Edward Craig | Gordon Craig: historia życia | 1976 | Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia |
| Edward G. Craig | O sztuce teatru | 1964 | Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów |
| Jean Héritier | Katarzyna Medycejska | 1981 | Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia |
| Ronald Hewitt | Ziemia drży | 1964 | Iskry |
| – | Komuna | 1973 | praca zbiorowa The Performance Group Richarda Schechnera, opublikowana w czasopiśmie „Dialog”, piosenki w tłumaczeniu Wojciecha Młynarskiego |
| – | Legendy Indian kanadyjskich | 1982 | Nasza Księgarnia, opowiadania, opracowanie Ella Elizabeth Clark |
| Jacques Faizant, Jacques Loew | Przypowieści i obrazki | 1982 | Instytut Wydawniczy Pax |
| Mao Zedong | O zadaniach artysty i pisarza | 1950 | Czytelnik, przemówienia z 9 czerwca i 23 maja 1942, przekład wspólnie z Wandą Jedlicką na podstawie tłumaczeń angielskiego i francuskiego, oryginał napisany po chińsku |
| Michel Pastoureau | Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII–XIII wiek) | 1983 | Państwowy Instytut Wydawniczy |
| George Bernard Shaw | Teatry londyńskie w latach dziewięćdziesiątych | 1967 | Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór recenzji, przekład wspólnie z Zofią Sroczyńską |
| George Bernard Shaw | Aforyzmy | 1975 | Państwowy Instytut Wydawniczy, jeden z przekładów w antologii |
| John Shearman | Manieryzm | 1970 | Państwowy Instytut Wydawniczy |
| Pierre Sichel | Modigliani | 1971 | biografia |
| Cornelia Otis Skinner | Madame Sarah | 1981 | Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia |
| Ellen Terry | Historia mojego życia | 1989 | Państwowy Instytut Wydawniczy |
Odznaczenia
W historii Marii Skibniewskiej możemy odnaleźć szereg wyjątkowych odznaczeń, które odzwierciedlają jej zaangażowanie i zasługi. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:
- medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1954 roku,
- srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1955 roku.
Przypisy
- Umiński 2022 r., s. 276–282; Zawadzka 2001 r., s. 287–290.
- Umiński 2022 r., s. 272–274.
- Umiński 2022 r., s. 258, 272.
- Umiński 2022 r., s. 245.
- Derdziński 2008 r., ¶ „Polska tłumaczka w...”.
- Lichański 2003 r., s. 16.
- Gumkowski 2002 r., s. 7–8.
- Gumkowski 2002 r., s. 8.
- Majer 2021 r., s. 385–396.
- Paryż 1998 r., s. 328.
- Tolkien 2010 r., s. 486; Umiński 2022 r., s. 242, 243.
- Umiński 2022 r., s. 244, 268–269.
- Umiński 2022 r., s. 200.
- Umiński 2022 r., s. 199, 303, przyp. 3, 5.
- Iwaszkiewicz 1957 r., s. 448.
- Biernacki 1991 r., s. 703; Skręt 1997 r., s. 142.
- Skręt 1997 r., s. 141; Zawadzka 2001 r., s. 287.
- Skręt 1997 r., s. 141.
- Zawadzka 2001 r., s. 287.
- Konarski 1997 r., s. 145.
- Umiński 2022 r., s. 203.
- Umiński 2022 r., s. 211, 231, 234.
- Umiński 2022 r., s. 197.
- Umiński 2022 r., s. 198.
- Umiński 2022 r., s. 202–203.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Artur Tur | Stanisława Celińska | Zbigniew Bzymek | Magdalena Mielcarz | Jerzy Pytlakowski | Maria Przybyłko-Potocka | Jacek Moczydłowski | Jerzy Parfiniewicz | Zdzisław Gozdawa | Lerek | Paul Merwart | Katarzyna Latałło | Agustin Egurrola | Małgorzata Rożniatowska | Jan Klata | Aleksander Borawski | Władysław Sabowski | Anna Fryczkowska | Rafał Kazanowski | Marcin MentelOceń: Maria Skibniewska