Jerzy Pytlakowski

---

Życiorys

Jerzy Pytlakowski to znana postać, której życiorys obfituje w interesujące wydarzenia i osiągnięcia. Był synem Ignacego, nauczyciela, oraz Marii z domu La Roppé. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie, kontynuując naukę w X Państwowym Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza we Lwowie, aż wreszcie trafił do Humanistycznego Gimnazjum Państwowego w Zakopanem, gdzie w 1934 roku złożył egzamin dojrzałości.

Rok 1934 był dla Pytlakowskiego także momentem, w którym rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Oprócz tego w latach 1934–1936 uczęszczał do Konserwatorium Muzycznego w Warszawie, gdzie uczył się gry na skrzypcach. Począwszy od 1936 roku, Jerzy angażował się w lewicowe organizacje, w tym Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, a także być członkiem Sekcji Akademickiej Polskiej Partii Socjalistycznej oraz Sekcji Młodych przy Związku Zawodowym Pracowników Umysłowych.

W 1938 roku zadebiutował literacko, publikując wiersz „Na pogrzeb Adama Struga” w lwowskim dwutygodniku „Sygnały” (nr 38). Większą część II Wojny Światowej spędził w Warszawie, gdzie utrzymywał się z prac doraźnych, a jednocześnie zaangażował się w działalność konspiracyjną. W początkowych latach okupacji działał w lewicowych grupach, takich jak Socjalistyczna Organizacja Bojowa i Robotnicza Partia Polskich Socjalistów, by później dołączyć do Armii Krajowej. Podjął również studia w ramach tajnego nauczania, uzyskując w 1943 roku magisterium prawa na konspiracyjnym uniwersytecie.

W 1942 roku Jerzy Pytlakowski spędził pół roku w więzieniu na Pawiaku. Jako żołnierz Armii Krajowej brał udział w powstaniu warszawskim. Po jego klęsce został wywieziony na roboty do Niemiec, gdzie pracował w cukrowni pod Hanowerem, a także jako pomocnik frezera i kowala w zakładach lotniczych w Dessau. Przeżył liczne bombardowania oraz powrócił do Warszawy w maju 1945 roku.

Po wojnie Jerzy poświęcił się pracy w Polskim Radiu, gdzie pierwotnie pełnił funkcję kierownika działu reportażu warszawskiej rozgłośni. Z czasem związany był z redakcją audycji literackich. Od 1945 roku był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a od 1948 roku aż do 1981 roku należał do PZPR. W latach 1949–1950 przebywał w Paryżu jako korespondent Polskiego Radia i redaktor naczelny tygodnika „Polska i Świat”. Po powrocie kontynuował działalność w radiu, tworząc audycje takie jak „Najciekawsze wydarzenia kulturalne ostatnich tygodni”, „Lektury, lektury” oraz „Słowo i dźwięk”.

Jego praca w Polskim Radiu trwała do 1975 roku, a w 1969 roku uhonorowano go Złotym Mikrofonem. Otrzymał także liczne nagrody Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji oraz odznakę honorową tego komitetu. Krótko po wojnie wydał swój debiut prozatorski w formie reportażu „Powstanie mokotowskie”, który najpierw ukazał się na łamach „Nowej Epoki”, a następnie w formie książkowej w 1946 roku. Pytlakowski był autorem licznych powieści, opowiadań oraz reportaży.

Do najbardziej znanych z jego twórczości także należy „Fundamenty” (1948), opisujący budowę Pafawagu, powieść która zdobyła nagrodę miasta Wrocławia, „Wierność” (1956), związana z problematyką współczesnej wsi lubelskiej, oraz „Martwe klawisze” (1963), która przedstawia psychologiczne studium z motywem nieuleczalnej choroby. Inne istotne dzieła to „Upalne nocne godziny” oraz opowiadanie „Olimpijczyk”, które przyniosło mu nagrodę na literackim konkursie przedolimpijskim w 1948 roku. Jego prace były tłumaczone na wiele języków, m.in. czeski, estoński, bułgarski, niemiecki, rumuński i węgierski, a jak twierdził autor, także na chiński.

Jerzy Pytlakowski był aktywny w Związku Literatów Polskich od 1947 roku, a w latach 1957–1959 zasiadał w Zarządzie Głównym. W 1983 roku został członkiem nowotworzonego Związku Literatów Polskich. Otrzymał szereg odznaczeń, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972), Złoty Krzyż Zasługi (1956), Warszawski Krzyż Powstańczy oraz Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”. Był żonaty z Sabiną Wiernik, siostrą Ireny Szymańskiej, i miał dwoje dzieci.

Jego syn, Piotr Pytlakowski, to znany reportażysta, scenarzysta i dziennikarz tygodnika „Polityka”. Jego brat, Andrzej Pytlakowski, był utalentowanym szachistą. Jerzy Pytlakowski pasjonował się muzyką oraz sportem, w tym taternictwem i szachami. Zmarł w wieku 72 lat w lipcu 1988 roku w Warszawie. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie, kwatera K-2-56.

Twórczość

powieści

W dorobku Jerzego Pytlakowskiego znajduje się wiele znakomitych powieści, które reprezentują różne odcienie jego twórczości. Wśród nich wyszczególnia się:

• Fundamenty (1948),
• Życie przed śmiercią (1949),
• Lato w Ornuży (1955, dla młodzieży),
• Wierność (1956),
• Rozprawa się zaczyna (1957),
• Martwe klawisze (1963),
• Upalne nocne godziny, czyli Champs Elysées de Varsovie (1966),
• Zeznanie (1972),
• Martwe klawisze II (1981).

opowiadania i reportaże

Obok powieści, Jerzy Pytlakowski w swoim dorobku literackim ma również liczne opowiadania i reportaże, które wzbogacają jego twórczość. Oto kilka z nich:

• Powstanie mokotowskie (1945–1946, wydanie książkowe 1946, reportaż),
• Wielki cień (1946, zbiór opowiadań),
• Olimpijczyk (1948, opowiadanie),
• Listy (1950, wydanie książkowe 1951, opowiadanie),
• W Wysocicach pod Miechowem (1951, reportaż),
• Listy z MDM (1952, zbiór opowiadań i reportaży),
• Młodość naszego wieku. Opowiadanie o F. Dzierżyńskim (1952),
• Nowe czasy (1952, opowiadanie o budowie Nowej Huty),
• Pożegnanie z Fernandem Garimaux i inne opowiadania francuskie (1952),
• Droga Piotra Czajki (1953, opowiadanie),
• Opowiadania różne (1957),
• Humoreski sentymentalne (1963),
• Opowiastki na zadany temat (1977).

---

Oceń: Jerzy Pytlakowski

---