Ludwik Sawicki (archeolog)

---

Życiorys

Ludwik Sawicki przyszedł na świat 8 sierpnia 1893 roku w Warszawie, w rodzinie skromnej, gdzie jego ojciec, Ludwik, pracował jako robotnik fabryczny-metalowiec, a matka, Serafina z Górniewiczów, miała także ręce pełne pracy. W jego rodzinie wychowywały się dwie siostry oraz brat, co wpływało na jego wczesne doświadczenia życiowe. Samodzielnie zdobył niezbędne wykształcenie w zakresie szkoły średniej oraz wyższego, co odzwierciedlało jego silną determinację w dążeniu do nauki.

W 1907 roku aktywnie uczestniczył w życiu intelektualnym jako współzałożyciel nielegalnego „Koła przyrodników z Woli”, które stanowiło platformę dla rozwijania wiedzy na temat przyrody. Następnie w latach 1909–1912 pracował w Warszawskim Syndykacie Rolniczym jako praktykant biurowy, co przyczyniło się do jego późniejszej kariery zawodowej. Od 1 stycznia 1913 do 15 lipca 1915 pełnił rolę kustosza w Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Warszawie, gdzie zyskał doświadczenie w zakresie zarządzania zbiorami.

W 1914 roku, po nawiązaniu współpracy z Muzeum Archeologicznym Erazma Majewskiego w Warszawie, przeprowadził samodzielne badania w rejonach Ostrołęki oraz w Potyry, co przyczyniło się do poszerzenia wiedzy o dziedzictwie kulturowym tych terenów. W ciągu kolejnych lat, od lipca 1915 do czerwca 1916, prowadził akcję ratowania zabytków kultury i sztuki na terenie powiatu wołożyńskiego. Podjął także pracę jako zastępca kierownika Wydziału Opieki nad Zabytkami Sztuki i Kultury przy Komitecie Polskim w Moskwie.

W latach 1916–1918 jego badania terenowe oraz gromadzenie zbiorów etnograficznych miały miejsce w północnej Mongolii i Mandżurii. Pracując w Harbinie, zaangażował się w wydziale technicznym miejscowego magistratu, co poszerzyło jego horyzonty zawodowe. Po powrocie do Polski, w latach 1918–1920, uczył przyrody w Państwowej Szkole Zawodowej w Warszawie, a w latach 1920-1921 prowadził zajęcia z przyrody i geografii w II Miejskim Gimnazjum Męskim.

W 1921 roku objął stanowisko kustosza Muzeum Archeologicznego im. E. Majewskiego w Towarzystwie Naukowym Warszawskim, które piastował do maja 1922. Później, do 1 marca 1928, pełnił rolę Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych w Województwa Wschodnie. W 1938 roku objął stanowisko kierownika działu badań czwartorzędowych w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie i kontynuował tę funkcję aż do wybuchu II wojny światowej.

W okresie okupacji niemieckiej, aż do wybuchu powstania warszawskiego, trudnił się tkactwem w warunkach domowych, co było formą zarobku dla niego i jego rodziny. Po upadku powstania, jego rodzina i on sami zostali wywiezieni do obozu w Pruszkowie, a następnie do Słomnik. Po wojnie, od 1945 do 1949, był dyrektorem warszawskiego Państwowego Muzeum Archeologicznego.

Na początku lat 50. otrzymał stanowisko kierownika Zakładu Paleolitu w Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Przez te lata wielokrotnie kierował pracami archeologicznymi, a jego publikacje, zarówno felietony, jak i prace dydaktyczno-popularnonaukowe, przyczyniły się do popularyzacji archeologii w Polsce. Uczył także na Uniwersytecie Warszawskim, będąc aktywnym członkiem Polskiej Partii Robotniczej.

W 1947 roku, za swoje zasługi, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był także członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego. W 1915 roku ożenił się z Ireną z domu Scheur, jednak nie doczekali się potomstwa. Zmarł w Warszawie i spoczął na cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze B32-20-5.

---

Oceń: Ludwik Sawicki (archeolog)

---