Ludwik Idzikowski

---

Życiorys

Młodość i I wojna światowa

Ludwik Idzikowski ukończył edukację w 1912 roku, odbierając maturę w Korpusie Kadetów w Rosji. Następnie podjął studia na wydziale górniczym w belgijskim Liège. W lipcu 1915 roku, w okolicznościach I wojny światowej, został powołany do armii rosyjskiej i dołączył do lotnictwa. Po ukończeniu Szkoły Pilotów w Sewastopolu w 1916 roku, zyskał awans na chorążego i trafił do eskadry walczącej na froncie. Z czasem otrzymał stopień oficerski. Po rewolucji październikowej w Rosji zdecydował się wrócić do Warszawy.

Służba w Wojsku Polskim

W okresie wstawiania się ku odrodzeniu Rzeczypospolitej, w listopadzie 1918 roku, Idzikowski wstąpił do nowo formowanego Wojska Polskiego, rozpoczynając służbę w stopniu podporucznika. Brał aktywny udział w wojnie polsko-ukraińskiej, walcząc na froncie Lwowa jako porucznik. Po 1 czerwca 1919 roku rozpoczął bojowe loty w czasie wojny polsko-bolszewickiej, najpierw w 7. eskadrze myśliwskiej, w której było wielu amerykańskich pilotów, a później w 6. eskadrze wywiadowczej. Uczestniczył w ważnych operacjach obronnych Lwowa w latach 1919-1920. Po zakończeniu konfliktu pozostał w służbie, kontynuując pracę w 14. eskadrze lotniczej. Wkrótce awansowano go do stopnia kapitana pilota od 1 czerwca 1919 roku. W listopadzie 1921 roku trafił do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu, gdzie spełniał obowiązki instruktora, dowódcy eskadry oraz zastępcy szefa pilotażu, aż do listopada 1923, skutecznie wspierając rozwój lotnictwa.

Później, w 1924 roku, pełnił funkcję oficera w 1. pułku lotniczym. W kolejnych miesiącach działał w Departamencie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, po czym powrócił do służby w 1. pułku lotniczym. W sierpniu 1925 roku objął dowództwo 11. eskadry lotniczej, a w jesieni 1926 roku został mianowany dowódcą I dywizjonu lotniczego. 24 kwietnia 1926 roku przeniesiono go do Polskiej Misji Wojskowej Zakupów w Francji, gdzie testował zakupione samoloty.

18 lutego 1928 roku awansował na majora z datą starszeństwa od 1 stycznia 1928 roku, zajmując 8. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa, i w tym czasie pracował w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa, będąc w ewidencji kadry oficerów lotnictwa.

Próby lotu przez Atlantyk

W czasie pobytu we Francji, Idzikowski zainicjował ambitny projekt przelotu przez Atlantyk w trudniejszym kierunku zachodnim. Do tego momentu, dotychczasowe próby kończyły się niepowodzeniem, a przeloty miały miejsce jedynie w kierunku wschodnim. Z braku zainteresowania ze strony polskich władz, Idzikowski samodzielnie przygotował się do lotu na francuskim samolocie wypożyczonym z zakładów, w towarzystwie francuskiego nawigatora. Dowódca Departamentu Aeronautyki MSWojsk., pułkownik Ludomił Rayski, początkowo odmówił zgody na lot. Jednak dzięki zainteresowaniu prasy, polskie władze podjęły ideę przelotu przez Atlantyk, co doprowadziło do zakupu nowo skonstruowanego bombowca Amiot 123, na który nadano nazwę „Marszałek Piłsudski”. Do próby poleciał Idzikowski z mjr. Kazimierzem Kubalą jako nawigatorem.

3 sierpnia 1928 roku, o godzinie 4.45, z lotniska Le Bourget pod Paryżem dokonali pierwszej próby lotu. Po przeleczeniu około 3200 km, zauważyli spadający poziom oleju silnikowego, co wskazywało na uszkodzenie zbiornika. Polscy lotnicy postanowili zawrócić do Europy. Po 31 godzinach od startu, gdy zużył się olej, zdecydowali się na wodowanie obok niemieckiego statku „Samos”, około 70 km od hiszpańskiego wybrzeża. Udało im się przeżyć, chociaż samolot odniósł poważne uszkodzenia.

Kolejna próba miała miejsce rok później, kiedy to z funduszy Polonii amerykańskiej zakupiono drugi samolot Amiot 123. Zmiany w konstrukcji samolotu obejmowały mocniejszy silnik i usprawnienia, a maszyna otrzymała nazwę „Orzeł Biały”. 13 lipca 1929 roku, o godz. 3.45, wystartowali z Le Bourget. Po pokonaniu 2140 km silnik zaczął wydawać niepokojące dźwięki. Idzikowski zdecydował się lądować na Azorach. Z powodu dalszych problemów technicznych, postanowił lądować jednak na bliższej wyspie Graciosa. Niestety, podczas awaryjnego lądowania samolot wpadł na niewidoczny wał z kamieni i uległ katastrofie, płonąc w wyniku obrażeń. Życie stracił Ludwik Idzikowski, natomiast Kazimierz Kubala przeżył, odnosząc jedynie drobne urazy. Usterki silnika wywołało uszkodzenie łożyska reduktora.

Zwłoki majora Idzikowskiego zostały zabrane 15 lipca 1929 roku przez polski żaglowiec ORP „Iskra”, który przebywał w tym czasie w okolicy, a do portu w Gdyni dotarły 17 sierpnia. 19 sierpnia 1929 roku odbył się pogrzeb Ludwika Idzikowskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 77-2-1/2).

Upamiętnienie

5 kwietnia 1938 roku odbyła się uroczystość upamiętniająca Ludwika Idzikowskiego, podczas której na kopcu Józefa Piłsudskiego w Krakowie złożono ziemię pobraną z wyspy Graciosa, miejsca, gdzie tragicznie zginął. Ziemię tę do Polski przesłał gubernator tej wyspy, umieszczoną w urnie, która była wykonana z cylindra silnika lotniczego. Urna ta została następnie przekazana do Muzeum znajdującego się przy kopcu.

W Warszawie, aby uczcić pamięć Idzikowskiego, nadano jego imię ulicy willowej, która łączy Dolny i Górny Mokotów.

Ordery i odznaczenia

W życiu Ludwika Idzikowskiego wyróżnienia i nagrody zajmowały istotne miejsce, a jego odznaczenia świadczą o niezwykłej odwadze oraz oddaniu dla kraju.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8095,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie),
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
• Złoty Krzyż Zasługi (31 sierpnia 1928),
• Polowa Odznaka Pilota nr 29 (11 listopada 1928),
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia.

---

Oceń: Ludwik Idzikowski

---