Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof

---

Życiorys

Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof przyszedł na świat w Warszawie jako synAdama Zamenhofa (1888–1940) oraz Wandy z domu Frenkel (1893–1954). W czasach II wojny światowej wraz z bliskimi został zmuszony do osiedlenia się w warszawskim getcie. W sierpniu 1942 roku udało mu się uciec z Umschlagplatzu, gdzie jakoby wywieziono go jako nieżywego. Na aryjskiej stronie zdołali ukryć się, posługując się zmienionym nazwiskiem Zaleski.

Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej (1946–1949), gdzie uzyskał tytuł inżyniera budownictwa. Pracował później na uczelni, a następnie obronił doktorat. Jego badania koncentrowały się na technologii betonu sprężonego. Wraz z Feliksem Jaworskim oraz Zygmuntem Kleczkowskim wspólnie napisali pierwszą książkę w języku polskim na temat tego zagadnienia, zatytułowaną Beton strunowy, wydaną w Warszawie w 1953 roku.

W 1949 roku ożenił się z Krystyną Tyszką i razem mieli dwie córki: Hannę Zamenhof-Zaruską (ur. 1953) oraz Margaret Zaleski-Zamenhof (ur. 1958). W 1959 roku zdecydował się na emigrację do Francji, gdzie osiedlił się w Paryżu, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci. Jego drugą żoną była Juliette Sekrecka.

Uczył jako profesor politechniki w Mediolanie oraz Wyższej Szkoły Architektury w Paryżu. Do jego ważniejszych projektów należał Stadion Olimpijski w Montrealu oraz krzyż-pomnik poświęcony generałowi Charles’owi de Gaulle’owi w Colombey-les-Deux-Églises, w których wykorzystał innowacyjną technologię betonu sprężonego. Napisał ponad sto prac naukowych w językach: polskim, francuskim, angielskim oraz esperanto.

W 1993 roku przeszedł na emeryturę, a po tym czasie zaangażował się w aktywne promowanie esperanto, języka stworzonego w 1887 roku przez jego dziadka. Uczestniczył w wielu konferencjach oraz kongresach esperanckich, gdzie reprezentował rodzinę Zamenhof. W 2001 roku opublikowano książkę pt. Ulica Zamenhofa, w której przeprowadzono wywiad z Zaleskim-Zamenhofem, a autorem był Roman Dobrzyński. Dwa lata później powstała wersja esperancka, przetłumaczona na wiele języków.

Inicjatywa Zaleskiego-Zamenhoffa doprowadziła do ustanowienia Medalu Tolerancji, który w 1999 roku wręczył Janowi Pawłowi II. W 2009 roku zorganizowano także 94. Światowy Kongres Esperanto w Białymstoku. Od 2007 roku nosił tytuł Honorowego Obywatela Białegostoku.

---

Oceń: Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof

---