Feliks Wiślicki

---

Życiorys

Feliks Wiślicki był synem Markusa i Marii z Rothaubów. Od najmłodszych lat aktywnie uczestniczył w politycznym ruchu socjalistycznym, znanym jako II Proletariat, co niestety skutkowało jego wieloma aresztowaniami oraz pobytami w więzieniu, w tym w Cytadeli.

Wobec groźby zesłania zdecydował się na opuszczenie Warszawy i osiedlenie w Szwajcarii, gdzie rozpoczął studia chemiczne na Politechnice w Zurychu. Ukończył je w 1889 roku, zdobywając tytuł inżyniera. Jego praca dyplomowa została wysoko oceniona przez promotora, Georga Lunge’a, który zarekomendował Wiślickiego do współpracy z hrabią Hilaire’m Bernigaud’em de Chardonnet, innowacyjnym wynalazcą sztucznego jedwabiu.

W 1894 roku, dzięki wsparciu Chardonnet’a, Feliks rozpoczął pracę w niewielkiej fabryce sztucznego jedwabiu w Kessel–Spreitenbach. Zaledwie rok później, dzięki dalszym rekomendacjom, przeniósł się do Francji, gdzie kontynuował badania w dużych zakładach w Besançon. Niestety jego próby wykorzystania tańszej materiału bazowego, celulozy drzewnej, nie przyniosły sukcesów.

Jego talenty badawcze oraz organizacyjne zostały dostrzegane, co skutkowało przeniesieniem do nowoubudowanych zakładów sztucznych włókien w Tubize w Belgii, gdzie pełnił rolę dyrektora technicznego. W 1904 roku, na skutek jego działań, nowy zakład produkcyjny postanowiono zlokalizować w Wilanowie koło Tomaszowa, jednak plany te wstrzymała rewolucja z 1905 roku.

W roku 1911 powrócono do koncepcji zorganizowania fabryki poprzez powołanie Towarzystwa Akcyjnego Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu. Feliks Wiślicki objął stanowisko kierownika nowego zakładu, odpowiedzialnego za budowę i uruchomienie produkcji włókien kolodionowych. Produkcja wystartowała 1 maja 1912 roku, a Feliks jeszce raz zajął pozycję kierownika.

Podczas I wojny światowej fabryka zmniejszyła produkcję, aby na koniec całkowicie ją wstrzymać, dodatkowo zakład doznał wielu zniszczeń. Dzięki determinacji Wiślickiego, po wojnie produkcja została szybko wznowiona, a w 1921 roku przestarzałą metodę kolodionową zastąpiono nowoczesną metodą wiskozową.

W latach 20. XX wieku, zakład systematycznie był rozbudowywany i modernizowany. Przejęły część udziałów kapitały włoskie, a asortyment się zwiększał. Do oferty wprowadzono produkcję kordów, włókien ciętych typu wełnianego tzw. argona, lnianego tzw. lintex i tomofanu, czyli celofanu. W tym czasie wybudowano również wytwórnię dwusiarczku węgla.

Oprócz działalności produkcyjnej, Feliks Wiślicki angażował się w różne inicjatywy socjalne. Powstawały budynki mieszkalne dla pracowników, dom kultury, kasyno, biblioteki, przedszkola oraz klub sportowy. Mimo światowego kryzysu, produkcja w zakładach systematycznie wzrastała. W 1938 roku zapadła decyzja o rozpoczęciu produkcji jedwabiu octanowego, jednak wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany.

Poza działalnością fabryczną, Feliks był aktywnym uczestnikiem życia branżowego. Był jednym z współzałożycieli Związku Przemysłu Chemicznego, a później pełnił jego prezydenturę. Należał także do Polskiego Towarzystwa Chemicznego i zasiadał w Radzie Opiekuńczej Państwowej Szkoły Chemicznej Przemysłowej w Warszawie. Na międzynarodowych zjazdach chemicznych reprezentował Polskę, a w 1934 roku założył Fundację Naukową swojego imienia.

Jako osoba bezdzietna, był szczególnie wrażliwy na niesprawiedliwości wyrządzane dzieciom. W 1934 roku ufundował i wsparł finansowo dom dziecka o nazwie Jasny Dom w Piasecznie. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Tomaszowa Mazowieckiego przez Niemców, Feliks zdecydował się na opuszczenie zakładów. W grudniu 1939 roku, dzięki swojemu szwajcarskiemu paszportowi, wyjechał do Londynu, gdzie został doradcą ds. przemysłowych Polskiego Rządu na Uchodźstwie.

Chociaż Feliks był bezpieczny, jego żona, Sophia Gustawa Wiślicki-Schönbrunn, nie miała tyle szczęścia. Została aresztowana przez Niemców i więziona, m.in. w Mautchausen. Po zakończeniu II wojny światowej, władze Polskie zapraszały Wiślickiego do powrotu oraz odbudowy przemysłu włókien sztucznych, ale odmówił, tłumacząc się podeszłym wiekiem. Ostatecznie zdecydował się na przeprowadzkę do Szwajcarii, gdzie zmarł 13 marca 1949 roku w Euzenbuhl. Początkowo został tam pochowany, ale później jego prochy przeniesiono na cmentarz w Ullibergu.

Życie prywatne

Felik Wiślicki był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką została Florentyna Hartman, z którą wziął ślub w 1894 roku. Drugą jego żoną była Sophia Gustawa Schönbrunn, z którą poślubił się w 1931 roku. Niestety, artysta nie doczekał się potomstwa.

Ordery i odznaczenia

Feliks Wiślicki, znany z licznych osiągnięć, otrzymał wiele orderów i odznaczeń w uznaniu za swoją pracę i zasługi.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1936,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 10 listopada 1927,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany 20 maja 1936,
• Order Leopolda z Belgii.

---

Oceń: Feliks Wiślicki

---