Krzysztof Jung

---

Życiorys

Krzysztof Jung to artysta o bogatej biografii, który swoje pierwsze kroki w świecie sztuki stawiał na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiował w latach 1971–1976. Po zakończeniu edukacji zaangażował się w działalność Galerii Repassage, którą prowadził przez krótki czas od 1978 do 1979 roku (wtedy nosiła nazwę Repassage 2). Jego obecność w galerii trwała aż do jej zamknięcia w grudniu 1981 roku, w czasie gdy zyskiwał doświadczenie w polskim performance.

W 1983 roku, zainspirowany przez Wojciecha Karpińskiego, a także nawiązując kontakty z Józefem Czapskim, Jung postanowił poświęcić się malarstwu. Tematem jego obrazów stał się przede wszystkim pejzaż, w którego interpretacji artysta stosował intensywne, nasycone kolory, nadając im znaczenie symboliczne.

Od 1988 roku Krzysztof Jung swoją twórczość wzbogacił o rysunkowe portrety uznanych twórców, które publikował w Zeszytach Literackich. Wśród portretowanych postaci znaleźli się m.in. Józef Czapski, Zbigniew Herbert, oraz Konstanty Jeleński, a także Czesław Miłosz.

Twórczość i koncepcja teatru plastycznego

Charakterystycznym elementem działalności Krzysztofa Junga była innowacyjna koncepcja teatru plastycznego, znana jako nitkowanie, czyli omotanie nicią ludzi oraz przedmiotów w przestrzeni. Po raz pierwszy zastosował tę technikę w swojej pracy dyplomowej, zatytułowanej „Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni” w 1976 roku. Całość tej pracy obejmowała zarówno environment, czyli zanitkowanie przestrzeni, jak i performance, w którym nagi mężczyzna na krześle uwalniał się z „kokonu”, którym został owinięty przez artystę. Najlepszym przykładem tego rodzaju działań artysty jest tryptyk, który powstał w marcu 1978 roku w Galerii Repassage. Składały się na niego environment nazwane „Krzesło” oraz dwa performance – „Przemiana” i „Miłość”.

Centralna myśl koncepcji teatru plastycznego koncentrowała się na poszukiwaniu zmysłowego, wspólnego odpowiednika doznań, które miały zarówno wizualny, jak i emocjonalny wymiar. Zdaniem Pawła Leszkowicza:

„Właśnie performance, czyli działania Krzysztofa Junga z końca lat 70. w kontrkulturowej warszawskiej galerii Repassage (1971-1981) uważam za jego najwybitniejszy wkład w eksperymentalną sztukę w Polsce i w przestrzeń płciowej i seksualnej odmienności…”

Jest to zdanie świadczące o wyjątkowej sile jego obecności w polskiej kulturze wizualnej PRL-u, wpisane w ramy homoerotyki. Junga wyróżniają jego poważne i poetyckie akcje, które zachowują głęboką psychologiczną oraz analityczną refleksję nad męskością i relacjami międzyludzkimi. Osobliwy charakter jego działań w kontekście polskiego homoerotyzmu chronił te formy wyrazu przed banalizacją, która często towarzyszyła podobnym wystąpieniom w sztuce tego okresu. Krzysztof Jung, uznany przez Grzegorza Kowalskiego za pioniera sztuki ciała, stał się postacią centralną w polskiej artystycznej i homoerotycznej męskości, co miało ogromne znaczenie w latach 90.

Współpracując z galerią Repassage, Krzysztof Jung również inicjował różnorodne działania uliczne, które były krytycznym komentarzem do ówczesnej rzeczywistości społeczno-politycznej. Poza tym jego twórczość obejmowała również malarstwo i rysunek. Od czasów studenckich artysta wciąż rysował, szlifując swoje umiejętności i tworząc niezwykle stylizowane przedstawienia owadów, scen erotycznych czy interpretacji literackich, takich jak „Przemiana” Kafki. W latach 80. inspiracje czerpał z licznych podróży odbywanych po Europie, co opisał Wojciech Karpiński, mówiąc o ożywieniu twórczości artysty.

Karpiński wspomina: „Potrzebowałem pomocy w ożywieniu głosu, ożywieniu spojrzenia… Momentem wewnętrznego rozluźnienia i skupienia zarazem, ‘oderwania się od nieprzyjaciela’, było pojawienie się Krzysztofa Junga w Paryżu. Mój przyjaciel malarz miał w sobie, w dobrych chwilach, władzę rozjaśniania świata…”

W grudniu 1984 roku artysta pojechał do Rzymu z Jungiem, który pierwszy raz podziwiał Wieczne Miasto swoimi intensywnymi oczami. Był to czas, kiedy artysta opuścił skrajnie nowoczesne działania na rzecz klasycznych form wypowiedzi plastycznych. Pod wpływem obrazów Józefa Czapskiego namalował serię pejzaży, które przywiózł ze sobą do Paryża. Tak samo jak Krzysztof, także i on dążył do odnowienia języka artystycznego, które umożliwiłoby mu twórczą interakcję ze światem. Wspomnienia z tego okresu łączą się z pragnieniem spacerów po Rzymie z Jungiem, a także pokusą oddania się refleksji w intymnej przestrzeni gabinetu Nicoli Chiaromontego.

Krzysztof Jung zmarł na astmę i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze K-1-35, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii polskiej sztuki.

Wybrane wystawy i działania indywidualne

Ważne wydarzenia w karierze Krzysztofa Junga obejmują szereg wystaw oraz indywidualnych działań artystycznych, które miały miejsce przez kilka dekad. Swoje pierwsze kroki w sztuce stawiał w latach 70., kiedy odbyły się:

• 1974 – wystawa w budynku przy al. Jerozolimskich 44, Warszawa,
• 1976 – Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa,
• 1977 – Publiczne motanie przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa,
• 1978 – Dwa czerwone, czyli poemat przestrzenny o systemie – Galeria Repassage 2, Warszawa,
• 1979 – Odpowiedzialność – działanie na branie Uniwersytetu Warszawskiego; performance Kokonienie – Galeria Repassage 2, Warszawa,
• 1980 – performance Rozmowa – Galeria Re’Repassage, Warszawa; Stwarzanie poprzez innych i horyzont wolności – Galeria Re’Repassage, Warszawa,
• 1981 – działanie Martwa natura – Galeria Re’Repassage, Warszawa,
• 1982 – performance Pouczcie mnie, a będę milczał i w czym zbłądziłem pokażcie – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa; performance Caprichos XIII – Gdy rozum śpi, budzą się upiory – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa,
• 1989 – Raj – Galeria Dziekanka, Warszawa; „Drzewa w środku świata” – Galeria Pokaz, Warszawa,
• 1992 – Krajobraz ze świętym Sebastianem – Galeria Dziekanka, Warszawa,
• 1999 – Krzysztof Jung 1951-1998 – wystawa pośmiertna w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, Warszawa,
• 2016 – Krzysztof Jung. Przemiana – Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie,
• 2017 – Krzysztof Jung : Arbres et visages – Bibliothèque Polonaise, Paryż,
• 2019 – Krzysztof Jung : Zeichnungen | Drawings – Schwules Museum, Berlin.

Oprócz indywidualnych wystaw artysta brał także udział w wielu ważnych wystawach zbiorowych, które współtworzyły jego artystyczny dorobek:

• 1978 – VII Festiwal Sztuk Pięknych – Warszawa,
• 1979 – Erotyka – Dom Artysty Plastyka, Warszawa; Dokumentacja wybranych działań 1977-79 – Galeria Repassage 2, Warszawa,
• 1980 – Ogólnopolskie Konfrontacje Sztuka młodych, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź; Niewydrukowany katalog. Pokaz dokumentacji z lat 1974-80 – Galeria Re’Repassage, Warszawa,
• 1989 – Polak Niemiec Rosjanin – Zakłady Norblina, Warszawa,
• 1993 – Sigma. Galeria. Repassage. Repassage 2, Re’Repassage – Galeria Zachęta, Warszawa,
• 1997 – CARTOGRAPHERS. GEO-GNOSTIC PROJECTION FOR THE 21ST CENTURY – Zagrzeb, Chorwacja; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (1998); Budapeszt, Węgry (1998); Maribor, Słowenia (1998),
• 2010 – Ars HomoErotica, Muzeum Narodowe w Warszawie,
• 2023-2024 – Multiple Realities: Experimental Art in the Eastern Bloc, 1960s-1980s, Walker Art Center, Minneapolis (2023-2024), Phoenix Art Museum (inne języki) (2024), Vancouver Art Gallery (2024),
• 2024 – Arkadia – Muzeum Narodowe w Warszawie.

---

Oceń: Krzysztof Jung

---