Konstanty Jeleński

---

Życiorys

Młodość

Konstanty Jeleński, syn dyplomaty, spędził swoje dzieciństwo w podróżach z ojcem, który zdobywał doświadczenie w międzynarodowych kręgach. W rzeczywistości, jego biologicznym ojcem był włoski dyplomata, hrabia Carlo Sforza. Matka, Teresa (z domu Skarżyńska), była znaną tłumaczką literatury francuskiej oraz włoskiej. Konstanty Aleksander ukończył Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, a wśród jego rówieśników znajdował się Krzysztof Kamil Baczyński. Podczas swojej nauki był aktywnym członkiem 23 Warszawskiej Drużyny Harcerzy „Pomarańczarnia”, w której współpracował z Tadeuszem Zawadzkim, znanym jako „Zośka” Tadeusz Zawadzki „Zośka”.

Jeleński kontynuował swoją edukację w elitarnej szkole im. Sułkowskich w Rydzynie, gdzie w 1939 roku zdał maturę. Ten sam rok przyniósł mu decyzję o opuszczeniu Polski – udał się do Francji, by dołączyć do armii polskiej. W 1940 roku brał udział w obronie Francji, a po klęsce emigrował do Wielkiej Brytanii. Tam jednocześnie rozpoczął studia na Uniwersytetach w St Andrews i Oksfordzie. Aktywnie służył w 1 Dywizji Pancernej jako kapral podchorążego, uczestnicząc w walkach między 1944 a 1945 rokiem. Za swoją odwagę został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Okres emigracyjny

Po zakończeniu wojny, Konstanty zdecydował się nie wracać do komunistycznej Polski, co zapoczątkowało jego życie na emigracji, odbywające się w różnych europejskich miastach. W 1947 roku Jerzy Giedroyc, Zofia Hertz oraz Józef Czapski przenieśli wydawane we Włoszech pismo Kultura do Francji, gdzie Jeleński regularnie ich odwiedzał od 1950 roku aż do swojej śmierci. Kluczowym momentem tego okresu była obecność Jeleńskiego na Kongresie Wolności Kultury zorganizowanym w Berlinie, gdzie spotkał Józefa Czapskiego oraz Jerzego Giedroyca. Już w 1952 roku osiedlił się na stałe w Paryżu, co ułatwiła mu znakomita znajomość języka francuskiego, nabyta w dzieciństwie.

W Paryżu Konstanty Jeleński objął redakcję miesięcznika „Preuves” oraz pełnił funkcję kierownika sekcji wschodnioeuropejskiej w sekretariacie Kongresu Wolności Kultury. Dodatkowo, prowadził ożywioną korespondencję z Witoldem Gombrowiczem, mając na celu popularyzację jego twórczości w Paryżu, które było centrum kulturalnym Europy. Dzięki swoim staraniom, powieść „Ferdydurke” została dostrzeżona przez wydawnictwo Julliard, a Konstanty na własną prośbę napisał wstęp, co spotkało się z uznaniem.

Wielokrotnie organizował wydania „Ferdydurke” we Włoszech oraz Niemczech, a jego działalność przyczyniła się do wzrostu zainteresowania Gombrowiczem w Polsce oraz poza nią. Jeleński stał się znanym eseistą i publicystą, cieszącym się uznaniem na międzynarodowej scenie literackiej. Poza Gombrowiczem zajmował się również twórczością Czesława Miłosza i Aleksandra Wata, a także szeroko interpretował różnorodne zagadnienia kultury i sztuki. Jego przyjaźń z Józefem Czapskim znalazła swój wyraz w publikacji „Listy z Korsyki do Józefa Czapskiego” w 2003 roku.

Życie prywatne

W 1951 roku w Rzymie Jeleński poznał Leonor Fini, argentyńską malarkę włoskiego pochodzenia, z którą związał swoje życie. Początkowo mieszkał razem z nią oraz włoskim malarzem Stanislao Lepri, co wzbudzało różnorodne spekulacje o naturze ich relacji, biorąc pod uwagę biseksualny charakter tej trójki. Choć Fini była prawdopodobnie jedyną kobietą w jego życiu, Jeleński nigdy oficjalnie nie odnosił się do kwestii swojego biseksualizmu. Jego matka Teresa oraz Leonor były najważniejszymi kobietami, a ich wzajemne napięcia były tematem wielu anegdot.

Na temat pochodzenia Jeleńskiego krążyły plotki, sugerujące, że jego biologicznym ojcem był hrabia Carlo Sforza, co miało wynikać z romansu jego matki z włoskim dyplomatą. Konstanty zmarł po długiej walce z AIDS, a jego życie zakończyło się w małej posiadłości nad Loarą, gdzie spoczywa w tym samym grobie co Leonor Fini oraz ich przyjaciel Stanislao Lepri.

---

Oceń: Konstanty Jeleński

---