Kazimierz Chodynicki

---

Życiorys

Kazimierz Chodynicki był osobą niezwykle utalentowaną i zasłużoną dla polskiej historii i kultury. Urodził się w rodzinie o silnych tradycjach naukowych i patriotycznych; jego ojcem był adwokat Paweł, który brał udział w powstaniu styczniowym i został zesłany, a matką Ludwika z Zawiszów, nauczycielka historii i literatury w gimnazjum. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum E. Konopczyńskiego w Warszawie, które ukończył w 1909 roku.

Następnie Chodynicki podjął studia z zakresu historii oraz historii literatury na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1909-1914. W tym czasie miał zaszczyt uczyć się pod okiem takich wybitnych postaci jak Ignacy Chrzanowski, Stanisław Krzyżanowski oraz Wacław Sobieski. Prace dyplomową obronił w 1914 roku, uzyskując doktorat na podstawie pracy zatytułowanej „Próby zaprowadzenia chrześcijaństwa na Litwie przed rokiem 1386”. W latach 1910-1914 pełnił funkcję prezesa studenckiego Koła Historyków na UJ, angażując się aktywnie w życie akademickie.

Po zakończeniu I wojny światowej, Chodynicki przeniósł się do Moskwy, gdzie w latach 1915-1918 uczył historii w polskich gimnazjach dla emigrantów. Po powrocie do Polski rozpoczął pracę w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, a od 1920 roku był docentem, a następnie habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie pracy o stosunku Rzeczypospolitej do wyznania grecko-wschodniego, przygotowanej pod kierunkiem Marcelego Handelsmana.

W 1921 roku Chodynicki przeniósł się do Wilna, gdzie objął posadę profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Stefana Batorego oraz kierownika Katedry Historii Średniowiecznej i Nauk Pomocniczych. Od 1928 roku był związany z Uniwersytetem Poznańskim, gdzie kierował Katedrą Historii Wschodniej Europy. W międzyczasie, w latach 1933 i 1937, pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. Oprócz tego, w latach 1923–1928 redagował czasopismo „Ateneum Wileńskie”.

W obliczu zagrożenia wybuchem II wojny światowej, kazimierz Chodynicki został uwięziony na Pawiaku jako zakładnik w latach 1939-1940. Po zwolnieniu z rąk okupanta, kontynuował pracę jako urzędnik w Warszawie oraz brał udział w tajnym nauczaniu, prowadząc wykłady z zakresu historii XVI wieku i nauk pomocniczych na Uniwersytecie Ziem Zachodnich w Poznaniu oraz tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Niestety, zmarł na skutek choroby płuc, którą nabawił się w czasie uwięzienia na Pawiaku.

Po wojnie, znacząca część jego cennych rękopisów została zniszczona przez okupantów po powstaniu warszawskim. Kazimierz Chodynicki spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie pozostają jego osiągnięcia w pamięci następnych pokoleń.

Zakres badań

Czas pracy naukowej Kazimierza Chodynickiego koncentrował się na historii średniowiecznej Europy wschodniej, a także na kluczowych aspektach dotyczących historii Kościoła prawosławnego oraz reformacji w Polsce.

W swojej analizie badał on złożoność walk politycznych, które miały miejsce w XIV wieku, między Polską, arcybiskupstwem ruskimi, a zakonem krzyżackim. Chodynicki dostrzegł te zależności jako istotne przyczyny, które wpłynęły na utrzymanie Litwy w pogaństwie aż do chwili, gdy doszło do unii z Polską.

Był także autorem hipotezy, według której dynastia Giedymina miała swoje korzenie w Żmudzi. Dodatkowo, zapoczątkował badania nad dziejami unii kościelnych, koncentrując się na okresie od XV do XVII wieku. Jego prace pozwoliły na określenie kluczowych przyczyn powstania unii brzeskiej, wśród których wymienia się wpływy Kurii Rzymskiej, wewnętrzne stosunki w Kościele prawosławnym oraz sytuację polityczną w Rzeczypospolitej.

Wybrane publikacje

Poniżej przedstawiamy wybrane publikacje Kazimierza Chodynickiego, które odzwierciedlają jego bogaty dorobek naukowy. Wśród nich znajdują się między innymi:

• Poglądy na zadania historii w epoce Stanisława Augusta (1915),
• Zygmunt August wobec wyznania grecko-wschodniego (1916),
• Reformacja w Polsce (1921),
• Kilka uwag o niektórych zadaniach nauki polskiej w zakresie paleografii i dyplomatyki ruskiej (1925),
• Geneza dynastii Giedymina (1926),
• O wpływach polskich na dokument ruski Wielkiego Księstwa Litewskiego (1926),
• Rękopis Raudański (1926),
• Legenda o męczeństwie 14 franciszkanów w Wilnie (1927),
• Geneza i rozwój legendy o 3 męczennikach wileńskich (1928),
• Geneza i rozwój podania o zabójstwie Zygmunta Kiejstutowicza. Ze studiów nad dziejopisarskim litewskim (1928),
• Sprawa o spalenie zboru ewangelickiego w Giałowie na Żmudzi (1928),
• Tradycja jako źródło historyczne (1928),
• Lata uniwersyteckie Lelewela 1804–1808 (1929),
• Kilka zagadnień z dziejów wewnętrznych Litwy po Unii Lubelskiej (1930),
• W sprawie genezy Orła polskiego (1930),
• Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370–1632 (1934),
• Geneza unii brzeskiej (1935),
• Początek dziejów nowoczesnych (1936, [w:] Wielka historia powszechna),
• Z dziejów prawosławia na Wołyniu 992–1596 (1937).

Członkostwo w towarzystwach naukowych

Kazimierz Chodynicki był znaczącą postacią w polskim świecie naukowym, a jego działalność w towarzystwach naukowych miała istotny wpływ na rozwój badań w kraju.

Od 1927 roku pełnił funkcję członka korespondenta PAU, co podkreśla jego zaangażowanie w Polską Akademię Umiejętności. W 1915 roku dołączył do Polskiego Towarzystwa Naukowego w Moskwie, stając się częścią międzynarodowego środowiska naukowego.

W 1928 roku został członkiem zwyczajnym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, co świadczy o jego aktywnej roli w promowaniu wiedzy i badań w regionie.

Kazimierz Chodynicki był również związany z Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Wilnie, gdzie kontynuował swoje działania na rzecz rozwoju nauki.

---

Oceń: Kazimierz Chodynicki

---