Józef Grabski

---

Życiorys

Józef Grabski przyszedł na świat w 1950 roku w Warszawie, w Polsce, która odbudowywała się po wojnie. Po ukończeniu liceum francuskiego w 1968 roku, rozpoczął studia na kierunku historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas swojego kształcenia, podjął się napisania pracy magisterskiej, której tematem była ikonografia w malarstwie weneckiego Renesansu, a swoim promotorem uczynił Jana Białostockiego.

W 1972 roku, dzięki rekomendacji Henryka Stażewskiego, został wytypowany na stypendystę Nagrody Herdera. Jego naukowe podróże zaprowadziły go do Fondazione Cini w Wenecji, gdzie kontynuował studia doktoranckie, które obejmowały historię sztuki oraz filozofię na Uniwersytecie Wiedeńskim. W 1976 roku uzyskał tytuł doktora za pracę dotyczącą Leonarda Chwistka oraz teorii strefizmu w malarstwie, pod przewodnictwem Hermanna Filitza i Güntera Heinza.

Po pobytach w Fondazione R. Longhi oraz Villa I Tatti na Uniwersytecie Harvarda we Florencji, a także dzięki stypendium Karoliny Lanckorońskiej w 1977 roku, Joszef Grabski mógł kontynuować swoje badania dotyczące sztuki włoskiego Renesansu. W wyniku tych prac, napisał szereg znaczących publikacji, w których omawiał twórczość takich artystów jak Donatello, Lorenzo Lotto, Padovano, Tintoretto i Tycjan. W szczególnym momencie swojego życia, 15 maja 2018 roku, uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1979 roku, razem z wybitnymi postaciami takimi jak André Chastel, Jan Białostocki, Federico Zeri, W. Roger Rearick oraz Hermann Fillitz, Grabski założył Międzynarodowy Instytut Badań nad Sztuką IRSA, z siedzibą w Wenecji, gdzie mianowano go dyrektorem. Dwa lata później, w 1980 roku, utworzył czasopismo Artibus et Historiae oraz Fundację Promocji Kultury IRSA w 2011 roku.

Wielokrotnie doradzał oraz współtworzył międzynarodowe kolekcje sztuki, zarówno w instytucjach prywatnych, jak i publicznych, a także w muzeach na całym świecie. Współpracował m.in. z H. Ablem w Monachium, Gordonami w Londynie oraz Barbarą Piasecką Johnson (Johnson & Johnson, New Jersey). Obecnie pełni ważne role, będąc członkiem rady Muzeum przy Zamku Królewskim na Wawelu oraz członkiem Rady Muzeum Narodowego w Krakowie, a także Rady przy Lwowskiej Galerii Sztuki na Ukrainie oraz stowarzyszenia Alexandra Exter.

W ciągu swojej kariery, organizował wiele znaczących wystaw sztuki, w tym „Opus Sacrum” w Warszawie w 1990 roku, „École de Paris” w 1998 roku (Kraków, Wrocław), oraz „The Beauty of Gentleness. New Harmony Paintings” Iwa Zaniewskiego w 2008 roku w Szanghaju w Chinach. Jego działalność promująca sztukę, kulturę i historię Europy Środkowej i Wschodniej, a zwłaszcza Polski, na międzynarodowej scenie, jest nieoceniona.

Warto również podkreślić, że Grabski zorganizował wystawę „Opening Up”, na której zaprezentował sześciu wybitnych współczesnych polskich artystów w Hammer Galleries w Nowym Jorku w 1991 roku. Również wydał monografię „Damy z Łasiczką” Leonarda da Vinci, która została opublikowana z okazji wystawy „Circa 1492. Art. In the Age of Exploration” w National Art Gallery w Waszyngtonie (1991-1992). Organizował liczne wystawy polskich artystów zarówno w kraju, jak i zagranicą, takich jak Alina Szapocznikow, Ryszard Winiarski, Leon Tarasewicz, oraz Jerzy Tchórzewski. Jako członek rada publicznych i prywatnych instytucji, intensywnie działa na rzecz promocji sztuki i kultury w Polsce, Ukrainie i Chinach.

Nagrody i nominacje

Józef Grabski, znany z licznych osiągnięć, zebrał na przestrzeni lat wiele nagród oraz nominacji, które świadczą o jego uznaniu w środowisku artystycznym.

• 1972 – Herder-Studienstipendium,
• 2010 – Powołanie do Rady Fundacji „Podhorecki Zamek”, Lwów, Ukraina,
• 2014 – Powołanie na konsultanta wydarzeń artystycznych przy Wielkim Murze Chińskim, Pekin,
• 2015 – Nagroda specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w uznaniu zasług dla kultury polskiej,
• 2015 – Powołanie przez min. Małgorzatę Omilanowską na członka Rady Muzeum przy Zamku Królewskim na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki w Krakowie,
• 2016 – Powołanie przez min. Piotra Glińskiego na członka Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Krakowie,
• 2016 – Powołanie do Rady przy Lwowskiej Galerii Sztuki, Lwów, Ukraina,
• 2021 – Kawaler Orderu Gwiazdy Włoch,
• Członek Jury Nagrody im. M. Sokołowskiego,
• Członek Komitetu Honorowego Odbudowy Opactwa Benedyktynów w Tyńcu,
• Członek Komitetu Stowarzyszenia Alexandra Exter.

Wybrane publikacje

Józef Grabski jest autorem wielu istotnych publikacji związanych z historią sztuki, które pokazują różnorodność jego badań oraz wiedzy. Wśród jego wybranych prac znajdują się:

• „Leon Chwistek und sein „Strefismus” in der Malerei”, opublikowany w czasopiśmie „Alte und Moderne Kunst”, w 1977 roku, tom 22, numery 154–155, strony 48–51,
• „Opus alchemicum”. Analiza treści alchemicznych w renesansowym obrazie weneckim z Muzeum Narodowego w Krakowie, ze szczególnym uwzględnieniem „Znalezienie grobu św. Izydora Oracza i jego żony”, w „Biuletynie Historii Sztuki”, BHS, 1979, tom 41, numer 1, strony 43–54,
• Wstęp do publikacji „Opus sacrum”, redagowanej przez Grabbskiego, wydanej w 1990 roku, sztuka która została zaprezentowana na wystawie w Zamku Królewskim w Warszawie, strony 8–9,
• (współautorstwo z Andrzejem Rottermundem) „Kolekcje dzieł sztuki w Polsce”, w ramach „Opus sacrum”, red. J. Grabski, Zamek Królewski w Warszawie, 1990, strony 14–17,
• „Einleitung zur Ausstellung Opus sacrum”, w publikacji dotyczącej sztuki europejskiej z XIII do XVIII wieku, red. J. Grabski, Liechtensteinische Staatliche Kunstsammlung, Vaduz 1991, strony 6–7,
• Przedmowa do „Leonardo da Vinci (1452–1519). Lady with an Ermine z kolekcji Czartoryskich”, wydanej w związku z wystawą „Circa 1492. Art in the Age of Exploration”, National Museum, Kraków, 1991, strony 5,
• (z Jackiem Purchlą) „Introduction” do katalogu wystawy „Jan Vermeer van Delft (1632–1675). St. Praxedis”, Zamek Królewski na Wawelu, 1991, strony 5,
• Monografia dotycząca twórczości malarskiej Anny Kostenko, w katalogu wystawy „Anna Kostenko. Malarstwo”, Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, 1998, (s. nlb.),
• „Przesączyć kolor światem, a linią podkreślić kształt…” dotycząca europejskiego rodowodu i lokalnej tradycji w pracach Juliusza Joniaka, w publikacji z 1998 roku, s. 15–28,
• Badania nad artystami żydowskimi z Polski w kręgu „École de Paris”, red. J. Grabski, w katalogu do wystawy prezentującej kolekcję Wojciecha Fibaka, Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, 1998, strony 7–10,
• Tematyka artystów żydowskich w kontekście wystawy w Muzeum Historii Miasta Łodzi, red. J. Grabski, 1998–1999, strony 11–14,
• Nowe spojrzenie na twórczość Jacka Malczewskiego, w katalogu wystawy zamku TPSP w Krakowie, październik 1999 oraz marzec–maj 1999,
• Wstęp do publikacji „Stasys 50” z 1999 roku, Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, strony 7–8,
• „Stasys 50”, red. J. Grabski, Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, 1999, strony 9–17,
• Wstęp omawiający nowe źródła do badań nad „Panoramą Racławicką”, w wydawnictwie z 2001–2002, Kraków, strony 7–8,
• Przegląd prac Aleksandra Kobzdeja w kontekście wystawy „Zmagania z materią”, red. J. Grabski, 2002, strony 9–11,
• Przedmowa w publikacji „Beata Sarapata. Ślady przodków. Malarstwo”, red. J. Grabski, Kraków 2004, strony 5,
• Tematyka sztuki w kontekście mocy i funkcji w przeszłości oraz erze multimediów, zawarta w „BEIJING FORUM 2008”, strony 85–93,
• Portret młodego Henryka Lubomirskiego autorstwa Antonio Canovy, w katalogu wystawy „Uroda portretu”, Warszawa 2009, strony 180–182,
• Analiza bólu przetwarzania i metamorfozy w kontekście rzeźby Bronisława Krzysztofa, Bielsko-Biała 2010, strony 6–9,
• Artykuł dotyczący kolekcjonerów i międzynarodowego kontekstu kolekcjonerstwa, „Kronika Zamkowa”, 2010, strony 61–70,
• Refleksje nad sztuką renesansową i jej rozwojem w Polsce, red. J. Wasilewska, Kraków 2011,
• Wkład w historię sztuki w Europie Środkowo-Wschodniej, w tomie edytowanym przez J. Malinowskiego, Toruń 2012, strony 89–93,
• Opracowanie dotyczące roli portretu w dziełach Sebastiano del Piombo, Konsthistorisk tidskrift, 2012, strony 238–244,
• Komentarz do prac Nikolaja I. Fechina, w kontekście doskonałości i sztuki, Kazan 2014, strony 8–13,
• Wystawa o Jerzym Tchórzewskim, „Malarz poeta”, Warszawa 2015, strony 5–21,
• Analiza ikonografii św. Franciszka w twórczości El Greco, red. A. Witko, Kraków 2016, strony 103–120,
• Eseje o znaczeniu kształtu i koloru w sztuce renesansowej, Kraków 2016,
• Artykuł dotyczący pracy warsztatu Berniniego, w druku,

---

Oceń: Józef Grabski

---