Stanisław Krzemiński

---

Życiorys

Stanisław Krzemiński był synem Mateusza Krzemińskiego, który był budowniczym oraz wziął udział w powstaniu listopadowym jako oficer 1 pułku, oraz Marii z Czyżewskich. Jego edukacja rozpoczęła się w czteroklasowej szkole znanej jako pensja Leszczyńskiego, a następnie kontynuował naukę w Warszawskiej Szkole Realnej. Mimo dobrych ocen, nie przyjęto go do gimnazjum filologicznego, ponieważ nie pochodził z szlacheckiego rodu.

W latach 1858-1859 pracował w Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu. W tym okresie przystąpił do tajnej organizacji akademickiej działającej przy Akademii Medyko-Chirurgicznej, gdzie nawiązał bliską więź z Adamem Asnykiem oraz Janem Kurzyną. Z obawy przed aresztowaniem wyjechał do Paryża, gdzie przez kilka miesięcy studiował na Sorbonie oraz w Collège de France. Tam także związał się z kręgiem zwolenników generała Ludwika Mierosławskiego.

W połowie 1860 roku podjął studia na uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie zgłębiał prawo i filozofię, prowadząc jednocześnie działania na rzecz rekrutowania zwolenników Mierosławskiego oraz zbierania funduszy na szkołę wojskową w Paryżu. W momencie wybuchu powstania styczniowego był członkiem delegacji powstańczej, która udała się do Paryża do Mierosławskiego, aby zaoferować mu dyktaturę.

Jako przedstawiciel Tymczasowego Rządu Narodowego, Krzemiński wstąpił w skład Komisji Wykonawczej. Na początku kwietnia 1863 roku został aresztowany na 3 tygodnie, jednak szybko go zwolniono z powodu braku dowodów. W połowie czerwca dołączył do Rządu Narodowego Karola Majewskiego, gdzie miał pod swoją pieczą wydawanie prasy oraz opracowanie manifestów i enuncjacji rządowych. 7 września 1863 roku zakończył swoją działalność w rządzie. W nowym wrześniowym Rządzie Narodowym objął stanowisko dyrektora Wydziału Prasy, a później to samo zajmował w Rządzie narodowym Romualda Traugutta, aż do 8 grudnia 1863.

W roku 1866 ponownie aresztowano go, tym razem z zarzutem udziału w rządach powstańczych, jednak i tym razem został uwolniony z braku dowodów. W 1868 roku rozpoczął swoją karierę dziennikarską i dołączył do redakcji Kuriera Warszawskiego. W 1869 roku pracował w Bluszczu, a od 1872 w Kłosach. W latach 1871-1874 zajmował się wydawaniem Muzeum sztuki europejskiej.

Był krytykiem pozytywizmu, zwłaszcza przejawów tego nurtu w filozofii, etyce i sztuce, które bezustannie atakował. W 1887 roku zbliżył się do Aleksandra Świętochowskiego, obejmując stanowisko sekretarza w Wielkiej encyklopedii powszechnej ilustrowanej. Krzemiński był również aktywnym członkiem Ligi Polskiej.

Na zakończenie swojej drogi życiowej, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 37-2-1.

Dzieła

Stanisław Krzemiński był prolificznym autorem, którego dorobek naukowy obejmował około 800 pozycji bibliograficznych. Jego prace dotyczyły różnych dziedzin, takich jak historia, filozofia oraz literatura.

W 1892 roku, we Lwowie, bez podawania nazwiska, opublikował dzieło zatytułowane Dwadzieścia pięć lat Rosji w Polsce. To był jeden z jego wcześniejszych wkładów w literaturę.

Krzemiński także wydał znaczące antologie związane z jego badaniami. W 1895 roku opublikował zbiór pt. Zarysy literackie, a w 1911 roku Nowe szkice literackie. Obie książki stanowią istotne elementy jego literackiego dorobku.

Współpracował również przy większych projektach wydawniczych, takich jak Złota przędza (tom I-IV, wydane w latach 1884-1887) oraz Szczególnie w dziele Sto lat myśli polskiej (tom I-VI, 1906-1911), które dokumentują różne aspekty polskiej myśli literackiej i artystycznej.

---

Oceń: Stanisław Krzemiński

---