Jerzy Knabe

Inżynieria i technologie

Jerzy Knabe, urodzony 26 kwietnia 1933 roku w Warszawie, to postać niezwykle zasłużona dla polskiego żeglarstwa i żeglugi w ogóle. Zmarł dokładnie w dniu swoich urodzin 26 kwietnia 2024 roku. Był kapitanem jachtowym żeglugi wielkiej, który przez całe swoje życie łączył pasję do wody z różnorodnymi osiągnięciami w innych dziedzinach.

Knabe był również płetwonurkiem i publicystą, a jego artykuły ukazywały się w takich czasopismach jak Poznaj Świat i Żagle. Jako inżynier był związany z placówkami edukacyjnymi, w tym z Politechniką Poznańską oraz Politechniką Warszawską. Jego wiedza techniczna przekładała się nie tylko na jego działalność zawodową, ale także na jego pasję do żeglarstwa.

Od roku 1970 Jerzy Knabe mieszkał w Londynie, gdzie stał się współzałożycielem m.in. Yacht Klubu Polski w Londynie oraz Mesy Kaprów Polskich w Bractwie Wybrzeża. Jego działalność nie ograniczała się jedynie do Królestwa Zjednoczonego, gdyż był również aktywnym członkiem Rady programowej Polskiej Fundacji Morskiej.

W ciągu swojego bogatego życia uczestniczył w wielu wyprawach żeglarskich, kajakowych oraz lądowych, zdobywając doświadczenie i wiedzę, które zawsze dzielił z pasjonatami i miłośnikami sportów wodnych.

Życiorys

Dzieciństwo

Jerzy Knabe przyszedł na świat w Warszawie, gdzie spędził swoje wczesne lata uczęszczając do szkoły w trudnych czasach okupacji niemieckiej. W trakcie powstania warszawskiego pełnił rolę łącznika w Harcerskiej Poczcie Polowej, operując w rejonie Śródmieścia. Po zakończeniu powstania, gdy miasto zostało zniszczone, wraz z matką i bratem opuścił Warszawę, aby schronić się w Kocmyrzowie, malowniczym miasteczku blisko Krakowa, a następnie w Częstochowie. Tam, po pewnym czasie, rodzina mogła się ponownie zjednoczyć z ojcem Jerzego, który zdołał uciec z transportu do obozu jenieckiego. W lutym 1945 roku cała rodzina nocą uciekała do Brwinowa, aby wystrzec się aresztowania przez NKWD. K kolejnych miejsc ich zamieszkania należały Łódź, a następnie Poznań, gdzie Jerzy podjął dalszą edukację oraz aktywność w harcerstwie, a także ukończył pierwszy kurs żeglarski odbywający się na Jeziorze Kierskim, w Kiekrzu oraz Strzeszynku.

Studia i pierwsze podróże

Po zdobyciu matury, Jerzy rozpoczął studia w Szkole Inżynierskiej, podejmując naukę na Politechnice Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł magistra będąc asystentem. W tym okresie był zaangażowany w tworzenie pierwszego w Polsce klubu płetwonurków, który powstał przy Warszawskiej Lidze Przyjaciół Żołnierza w 1954 roku. Jerzy miał pasję do literatury podróżniczej, uczył się języków takich jak esperanto, chorwacki oraz słoweński, a także uczestniczył w pierwszych wyprawach żeglarsko-nurkowych i lądowych. Jako kierownik techniczny międzynarodowej samochodowej ekspedycji przez kontynent afrykański, przesyłał do Polski relacje, w tym artykuły do czasopisma Żagle, z którym ustanowił długoterminową współpracę, a także nagrywał materiały filmowe. Po powrocie do ojczyzny rozpoczął Studium Dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Niestety, jego nauka była przerywana przez kolejne wyprawy, w tym przez historyczny rejs geograficzno-żeglarski wokół Ameryki Południowej na statku Śmiały. Po ukończeniu dziennikarstwa w 1968 roku, znalazł zatrudnienie jako II oficer na statku chłodniczym „Stella Nova”, równocześnie planując pierwszą Polską Wyprawę Kajakową przez cieśninę Magellana.

Okres emigracyjny

Na początku lat 70. XX wieku Jerzy Knabe próbował przekształcić starą łódź ratowniczą na jacht we Francji, chcąc zorganizować wyprawę żeglarsko-nurkową na Morza Południowe. Po drodze podjął kolejne lądowe wędrówki po Afryce, ostatecznie osiedlając się w Anglii. W 1982 roku był współzałożycielem Polskiego Yacht Clubu w Londynie (YKP LONDYN), gdzie przez długi czas pełnił rolę sekretarza i komandora. Od 30 marca 2012 roku cieszy się tytułem Komandora Honorowego. Współpracował z różnymi polskimi oraz polonijnymi środowiskami żeglarskimi, organizując zloty, rejsy oraz regaty. Jerzy pisze książki i jest aktywny jako korespondent prasowy, radiowy oraz telewizyjny.

Rejsy żeglarskie i inne podróże

Jerzy Knabe miał bogate doświadczenie w żeglarstwie i podróżach, które rozciągały się na różnorodne zakątki świata. W latach 1959-1960 uczestniczył w dziewięciomiesięcznej wyprawie żeglarsko-nurkowej z kpt. Bolesławem Kowalskim, na jachcie Dar Opola, który skierował się w stronę Morza Czerwonego. Pełnił tam znaczącą rolę jako kierownik techniczny, szef nurkowania oraz III oficer pokładowy.

Po tej fascynującej przygodzie zorganizował wyprawę lądową pod nazwą „Karawana przyjaźni przez Afrykę”, która trwała łącznie półtora roku, i była prowadzona przez Internacia Geografa Asocio, obejmując obszar od Egiptu do Tanganiki.

W latach 1963-1967 Jerzy Knabe był kluczowym inicjatorem oraz organizatorem żeglarskiej wyprawy naukowo-badawczej jachtem Śmiały, która opłynęła Amerykę Południową. W tej ambitnej podróży uczestniczyli również znakomici współpracownicy, w tym Bronisław Siadek, inicjator wyprawy, związany z redakcją Poznaj Świat, Krzysztof Wojciechowski, zastępca kierownika naukowego, a także Krzysztof Baranowski z Trybuny Ludu.

W trakcie rejsu, zespół miał okazję poznać Tadeusza Wilgata, pełniącego funkcję kierownika naukowego, Mieczysława Kluge z PTG, Tomasza Romera, lekarza wyprawy oraz Ludomira Mączkę, który dołączył do załogi w Buenos Aires, zajmując miejsce II oficera i bosmana.

Od końca lipca 1965 roku do października 1966 roku, zespół przepłynął przez 3 morza oraz 2 oceany, w tym Kanał Kiloński, Wyspy Kanaryjskie, Cieśninę Magellana, kanały Patagonii oraz Kanał Panamski. W trakcie swojej podróży odwiedzili Argentynę, Chile, Peru, Panamę i Bahamy, realizując założenia programów naukowych.

Podczas pobytu w Chile, 1 czerwca 1966 roku, członkowie załogi „Śmiałego” zostali przyjęci do stowarzyszenia Hermandad de la Costa, zostając pierwszymi Polakami należącymi do Bractwa Wybrzeża, którego celem było popularyzowanie żeglarstwa oraz wzajemna pomoc. Jerzy Knabe pełnił funkcję kapitana Polskiego Bractwa przez siedem lat.

Po tej niezwykłej przygodzie, w latach 1968-1969 Knabe uczestniczył w rejsach jako drugi oficer na chłodnicowcu „Stella Nova”, który pływał po wodach Środkowej i Południowej Ameryki. W 1969 roku brał również udział w współorganizacji Pierwszej Polskiej Wyprawy Kajakowej przez Cieśninę Magellana, a w 1970 roku wziął udział w dziewięciomiesięcznej wyprawie samochodowej do Afryki, obejmującej Maroko, Saharę Hiszpańską, Mauretanię, Gambię i Senegal.

W okresie londyńskim Jerzy Knabe zorganizował aż trzy zloty żeglarzy polonijnych w Polsce oraz „Memoriał Sikorskiego” w Gibraltarze, upamiętniający 50-lecie katastrofy z 1943 roku. W latach 1996-2000 był zaangażowany w sześcioletnią podróż dookoła świata na polskim jachcie „Bona Terra”, zajmując stanowisko kapitana podczas etapów Brazylia–Kolumbia oraz Malta–Szczecin.

Publikacje (wybór)

Wśród licznych osiągnięć Jerzego Knabe odnajdujemy liczne publikacje, które znacząco przyczyniły się do rozwoju literatury dotyczącej żeglarstwa i podróży.

  • „Poradnik płetwonurka”, współautorstwo (1966),
  • „Śmiałym dokoła kontynentu”, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967 (seria Miniatury Morskie, zeszyt nr 123),
  • M.M. Bailey, „117 dni na łasce oceanu” (tłumaczenie z angielskiego),
  • Joży Horvatha, „Besa” (tłumaczenie z chorwackiego),
  • „10-języczny słownik żeglarski” (dodanie terminologii polskiej i rosyjskiej do słownika 8-języcznego),
  • praca w redakcji sekcji polskiej BBC w okresie stanu wojennego,
  • współpraca z redakcjami czasopism (reportaże z podróży), m.in. z pismem Żagle (ponad 40 lat współpracy),
  • aktywność w internecie (cyt. „Nadal zupełnie nie mam czasu się nudzić…” [Jerzy Knabe, Luty 2006]),
  • „I znowu turecka mitręga” (7) – Korespondencja kpt. Jerzego Knabe „którą możecie traktować, nie tylko jako korepetycje geograficzno-historyczne, wskazówki praktyczne dla wybierających się w tamte strony, ale i asumpt do rozważań, czy Polsce powinno zależeć na wejściu Turcji do Unii Europejskiej” [Don Jorge],
  • Jerzy Knabe o wielkich regatach (14.01.2001),
  • Apel Jerzego Wagnera Brat #2 w sprawie organizacji Roku Wagnera, Londyn, luty 2012,
  • kom. Jerzy Knabe/Patrycja Długoń, Pierwsza relacja ze strony „Wagner Rally 2012”.

Nagrody i wyróżnienia

Jerzy Knabe osiągnął liczne nagrody i wyróżnienia w ciągu swojej działalności. Jego osiągnięcia podkreślają znaczenie jego pracy oraz wpływ na społeczność żeglarską.

  • Nr 2 na liście członków Bractwa Wybrzeża,
  • przynależność do Władz Centralnych Bractwa Wybrzeża (Vigia Internacional),
  • 2000 – Rejs Roku – Srebrny Sekstant,
  • 2007 – Nagroda „Chwała Mórz”, przyznana przez Mesę Kaprów Polskich,
  • 2009 – Nagroda Magazynu Jachting „Żeglarz Polonijny Roku”.

Oceń: Jerzy Knabe

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:13