Jerzy Kaliszewski

Kultura i sztuka

Jerzy Kaliszewski, ur. 8 czerwca 1912 roku w Warszawie, był nie tylko utalentowanym aktorem, ale również reżyserem oraz pedagogiem, który znacząco wpłynął na polski świat teatralny. Zmarł 31 maja 1990 roku w Warszawie, tam, gdzie się urodził, zamykając pełen pasji rozdział swojego życia.

W ciągu swojej kariery zdobył uznanie zarówno jako aktor teatralny, jak i filmowy, a także pełnił rolę dyrektora teatrów, co dowodzi jego wszechstronności i głębokiego zaangażowania w sztukę.

Życiorys

Jerzy Kaliszewski był absolwentem wybitnych warszawskich uczelni, takich jak Szkoła Główna Handlowa (SGH), Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (PIST) oraz Państwowa Szkoła Teatralna (PWST). W czasie drugiej wojny światowej został uwięziony na Pawiaku, a następnie trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Po wojnie przez pewien czas pracował jako kelner, ale równocześnie angażował się w konspiracyjne życie teatralne.

Artysta zyskał sławę jako aktor na krakowskich scenach, m.in. w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, gdzie występował w latach: 1935-1938, 1945-1947, 1949-1954 oraz 1968-1969. Spośród jego angaży wymienia się także okres spędzony w Starym Teatrze (1954-1959), a także warszawskich scenach, takich jak Teatr Polski (1938-1939), Teatr Klasyczny (1962-1964), gdzie pełnił również funkcję dyrektora, Teatru Narodowego (1969-1970), a także Teatru Ateneum (1965-1968 i 1970-1980).

Poza wymienionymi instytucjami, Kaliszewski był związany także z Teatrem Wojska Polskiego w Łodzi oraz Teatrem Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, gdzie również pełnił rolę dyrektora. Był przez wiele lat wykładowcą zarówno w warszawskiej akademii (1947-1949 oraz 1969-1980), jak i w krakowskiej PWST (1950-1969).

Artysta spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 314-1-27.

Filmografia (wybór)

Filmografia Jerzego Kaliszewskiego obejmuje szereg ważnych ról w polskim kinie, które świadczą o jego talentach aktorskich i różnorodnych umiejętnościach. Poniżej przedstawiamy wybrane osiągnięcia filmowe tego wybitnego aktora:

  • Miasto nieujarzmione (1950) – oficer niemiecki,
  • Młodość Chopina (1951) – Maurycy Mochnacki,
  • Godziny nadziei (1955) – major Woynicz,
  • Stawka większa niż życie (1967) – profesor Fritz Glass (odc. 15. Oblężenie),
  • Bolesław Śmiały (1971) – Stanisław ze Szczepanowa,
  • Polskie drogi (1976) – aptekarz Kudliński, szef komórki AK,
  • Pasja (1977) – ojciec Edwarda Dembowskiego,
  • Żołnierze wolności (1977) – Jan Stanisław Jankowski,
  • Raszyn. 1809 (1977) – Feliks Franciszek Łubieński, minister sprawiedliwości,
  • Sprawa Gorgonowej (1977) – lekarz sądowy Żurawski,
  • Życie na gorąco (1978) – hrabia von Derbich (odc. 1. Budapeszt),
  • Test pilota Pirxa (1978) – twórca „nieliniowca”,
  • Doktor Murek (1979) – ojciec Miki i Wojciecha,
  • Polonia Restituta (1980) – Thomas Woodrow Wilson,
  • Powstanie Listopadowe. 1830–1831 (1980) – generał Karol Otto Kniaziewicz,
  • Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) – wicekanclerz von Posadowski (odc. 12).

Wszystkie te produkcje dowodzą nie tylko talentu Kaliszewskiego, ale również jego zdolności do wcielania się w zróżnicowane postaci historyczne oraz fikcyjne, co czyni go jednym z wybitniejszych aktorów swojego pokolenia.

Odznaczenia

Jerzy Kaliszewski, znany ze swoich zasług i osiągnięć, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w rozwój kraju.

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany w 1974 roku,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1979 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1962 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany w 1956 roku,
  • Krzyż Partyzancki, nadany w 1959 roku,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 28 stycznia 1955 roku.

Nagrody

Jerzy Kaliszewski, wybitny reżyser i aktor, zdobył wiele prestiżowych nagród w swojej karierze teatralnej.

  • III nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za reżyserię spektaklu Wczoraj i przedwczoraj Aleksandra Maliszewskiego w Teatrach Dramatycznych w Krakowie (1951),
  • Nagroda na II Wrocławskim Festiwalu Teatralnym za rolę Tomasza Becketa w spektaklu Becket, czyli honor Boga Jeana Anouilha w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1961),
  • Nagroda na III Wrocławskim Festiwalu Teatralnym za rolę Gubernatora w spektaklu Śmierć gubernatora Leona Kruczkowskiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1962),
  • Nagroda na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (KST) w Kaliszu za rolę Lucyfera-Bukarego w spektaklu Samuel Zborowski Juliusza Słowackiego w Teatrze Klasycznym w Warszawie (1963),
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za pracę dydaktyczno-wychowawczą – dwukrotnie (1967, 1972).

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: KALISZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 07.11.2019 r.]
  2. M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, s. 1655.

Oceń: Jerzy Kaliszewski

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:5