Andrzej Trepka, urodzony 16 marca 1923 roku w Warszawie, a zmarły 25 marca 2009 roku w Rychłocicach, był postacią wybitną w polskim świecie literackim. Jako pisarz science fiction, dziennikarz oraz popularyzator nauki, Trepka odegrał istotną rolę w rozwoju literatury tego gatunku w Polsce.
Warto zaznaczyć, że był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Astronautycznego oraz aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. Działania Trepki przyczyniły się do szerzenia wiedzy o astronautyce i astronomii, inspirując wiele osób do zainteresowania się tymi dziedzinami.
Wraz z takimi osobami jak Stanisław Lem oraz Krzysztof Boruń, Andrzej Trepka uznawany jest za jednego z pionierów powojennej fantastyki naukowej w Polsce, kształtując nowe nurty i możliwości w literackim uniwersum science fiction.
Życiorys
Andrzej Trepka, jako twórca literacki w gatunku fantastyki, zadebiutował wspólnie z Krzysztofem Boruniem, tworząc trylogię składającą się z książek: „Zagubiona przyszłość”, „Proxima” oraz „Kosmiczni bracia”. Jego twórczość wpisuje się w techniczny oraz optymistyczny nurt science fiction, czerpiąc z klasycznych motywów tego gatunku. Trepka rzadko sięga po aluzję czy parabolę; jego przesłanie jest zbliżone do idei przedstawionych przez Juliusza Verne’a, podkreślając triumf racjonalizmu oraz dominację człowieka nad otaczającym go światem.
W swoich publikacjach autor współpracował z takimi tytułami jak „Argumenty”, „Fakty i Myśli”, „Problemy”, „Zdarzenia”, „Przyjaźń”, „Skrzydlatą Polską” oraz „Perspektywy”. W latach pięćdziesiątych pisał cykl artykułów dotyczących niezidentyfikowanych obiektów latających, które ukazały się w „Wieczorze Wybrzeża” oraz „Gazecie Białostockiej”. Z kolei w latach osiemdziesiątych był stałym współpracownikiem redakcji takich pism jak „Astronautyka”, „Panorama”, „Trybuna Robotnicza” i „Kronika”.
Od 1969 roku Trepka osiedlił się w Wiśle, najpierw w trzech różnych lokalizacjach w Malince, a od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku mieszkał we własnym domu w Nowej Osadzie. W swoich dedykacjach, umieszczonych na kartach tytułowych jego książek w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wiśle, wspomniał, że w Wiśle pisze mu się „lepiej niż gdziekolwiek na świecie”. Jego charakterystyczny wygląd i styl życia budziły zainteresowanie; przez większość roku nosił krótkie spodenki i sandały, a w chłodniejsze dni zwykł był narzucać jedynie prochowiec.
Kiedy nadarzyła się okazja odzyskania rodowego majątku w Rychłocicach koło Wielunia, zdecydował się na przeprowadzkę do tego miejsca. W 1993 roku bez powodzenia kandydował w wyborach parlamentarnych do Sejmu z listy Partii X, uzyskując 1190 głosów. Dwadzieścia lat później, w 2002 roku, opublikował swoje obszerne i bogato ilustrowane „Wspominki z Rychłocic” (ISBN 83-7164-353-5).
Twórczość
Powieści
Andrzej Trepka to autor wielu znaczących dzieł literackich. Jego powieści charakteryzują się wyjątkowym stylem oraz interesującą tematyką. Wśród jego najważniejszych publikacji znajdują się:
- Zagubiona przyszłość (Iskry 1954, wspólnie z Krzysztofem Boruniem),
- Proxima (Iskry 1955, wspólnie z Krzysztofem Boruniem),
- Kosmiczni bracia (Iskry 1959, wspólnie z Krzysztofem Boruniem),
- Atol Trydakny (Śląsk 1974),
- Dwunastu apostołów (Śląsk 1978),
- Totem leśnych ludzi (KAW 1980),
- Rezerwat (KAW 1985),
- Niedzielni goście (Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1997),
- Kominfaun (Slask 2005).
Zbiory opowiadań
W dorobku Trepki znajdują się również zbiory opowiadań, które zyskały uznanie czytelników. Oto niektóre z nich:
- Kosmiczny meldunek (KAW 1980),
- Końcówka (KAW 1983),
- Drzewo życia (Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK 1985),
- Opowiadania Fantastyczne (AD REM Jelenia Góra 2008).
Książki popularnonaukowe i biografie
Trepka jest także autorem książek popularnonaukowych oraz biografii, które zdobyły zainteresowanie wśród miłośników nauki. W tej kategorii znajdują się:
- Wizjoner Kosmosu (Wydawnictwo Śląsk 1974) [biografia Konstantego Ciołkowskiego],
- Życie we Wszechświecie (Śląsk 1976),
- Zwierzęta wychodzą z mórz (Śląsk 1977),
- Benedykt Dybowski (Śląsk 1979) [biografia],
- Fenomeny przyrody (Śląsk 1980),
- Król tasmańskich stepów (Śląsk 1982),
- Biokosmos 1 (KAW 1984),
- Biokosmos 2 (KAW 1984),
- Cierpienia przyrody (Wydawnictwo Lubelskie 1986),
- Opowieści o zwierzętach (Nasza Księgarnia 1987),
- Gawędy o zwierzętach (KAW 1988),
- Przed i po dinozaurach (KAW 1988),
- Zwierzęta, zwierzęta … (Nasza Księgarnia 1989),
- Co kaszalot je na obiad? (Alfa 1991),
- W krainie zwierząt (KAW 1994),
- Dziwne, groźne, tajemnicze (Prasa Beskidzka 1996),
- Jednym słowem? : słowniczek pisowni łącznej i rozdzielnej (Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1997),
- O zwierzętach inaczej (Kurpisz 2000),
- Osobliwości świata zwierząt (Kurpisz 2001),
- Tajemnice zwierząt (Kurpisz 2001),
- Usprawiedliwieni zabójcy (Kurpisz 2001),
- Pod polskim niebem (Kurpisz 2002),
- Wspominki z Rychłocic (Śląsk 2002).
Przypisy
- (drc): Wspomnienie Andrzeja Trepki, w: "Echo Wisły" nr 241, 01.04.2019 r., s. 6
- Smutne wieści. [dostęp 28.09.2012 r.]
- Zmarł Andrzej Trepka. wisla.pl. [dostęp 07.04.2009 r.]
- Władysław Geisler. Pięciolecie Polskiego Towarzystwa Astronautycznego. „Astronautyka”. 8, s. 1-4, 1960.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Anna Chodakowska | Jerzy Kaliszewski | Hanna Brzezińska | Edmund Krüger | Władysław Forbert | Henryk Waghalter | Aleksander Gołębiowski (operator dźwięku) | Magdalena Kozak (pisarka) | Bartłomiej Świderski (pisarz) | Tomasz Turczynowicz | Katarzyna Cichopek | Feliks Gawdzicki | Iwo Zaniewski | Tomasz Sapryk | Andrzej Grąziewicz | Agnieszka Robótka-Michalska | Tadeusz Gajcy | Maria Stauber | Zofia Bohdanowiczowa | Krystyna Marynowska-SianożęckaOceń: Andrzej Trepka