Henryk Waghalter

---

Życiorys

Henryk Waghalter pochodził z rodziny muzyków, która osiedliła się w Polsce już w XVII wieku. Jego ojciec, Abram Waghalter, był uznawanym trębaczem oraz kontrabasistą. W rodzinie artystycznej znalazł się również jego brat, Ignacy, oraz Władysław. Edukację muzyczną rozpoczął w Konserwatorium Warszawskim, gdzie uczył się od Ladislava Aloiza i Antoniego Cinka w zakresie wiolonczeli, a także pod okiem Zygmunta Noskowskiego w dziedzinie kompozycji.

Dodatkowo, Waghalter pobierał lekcje gry na wiolonczeli u Hugo Beckera i Juliusa Klengla oraz zgłębiał sztukę kompozycji pod kierunkiem Antonína Dvořáka. Po powrocie do swojej ojczyzny podjął się wykładowstwa w Konserwatorium Warszawskim oraz pełnił rolę nauczyciela w Instytucie Głuchoniemych.

Przez długie lata był koncertmistrzem Teatru Wielkiego w Warszawie, a jego talent umożliwił mu występy solo zarówno w Polsce, jak i zagranicą. W czasach II wojny światowej stał się mieszkańcem warszawskiego getta. Po zakończeniu wojny osiedlił się w Częstochowie, gdzie kontynuował swoją działalność pedagogiczną w szkołach muzycznych oraz grał na wiolonczeli w orkiestrze symfonicznej.

Waghalter był także aktywnym członkiem Związku Kompozytorów Polskich, a jego praca nie pozostała niezauważona – został uhonorowany wieloma odznaczeniami, w tym Orderem Odrodzenia Polski, rosyjskim Orderem Świętego Stanisława I i II Klasy, francuskim Orderem Palm Akademickich, a także krzyżem kawalerskim Orderu Korony Rumunii oraz krzyżami kawalerskim i komandorskim Orderu Korony Włoch. Otrzymał również jedno z papieskich odznaczeń.

W trakcie II wojny światowej wiele kompozycji Waghaltera zniknęło, jednak jego dorobek nie ograniczał się jedynie do własnych utworów. Dokonał licznych transkrypcji na wiolonczelę, w tym dzieł Fryderyka Chopina. W 1908 roku w Warszawie opublikował podręcznik pt. „Nauka instrumentacji na orkiestrę symfoniczną i wojskową”, który pomimo braku przykładów nutowych, nie został pozytywnie oceniony przez krytyków.

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych)

Utwory orkiestrowe

• 2 symfonie w tonacjach Es-dur i G-dur,
• Uwertura polska,
• Szkice symfoniczne,
• 2 suity baletowe,
• marsz Evviva l’arte na orkiestrę symfoniczną,
• Marche caractéristique na orkiestrę symfoniczną,
• Koncert wiolonczelowy c-moll,
• Paraphrase de concert na temat „Halki” S. Moniuszki na wiolonczelę i orkiestrę.

Utwory kameralne

• 2 kwartety smyczkowe (D-dur i G-dur),
• Sonata na wiolonczelę i fortepian,
• Concertino na wiolonczelę i fortepian,
• Romanza de la sonate pour violoncelle et piano,
• Gawot na wiolonczelę i fortepian,
• Fantaisie sur les motives de l’opéra „Faust” na skrzypce i fortepian,
• Chanson populaire na skrzypce i fortepian,
• Les perles du violoniste, Oeuvres de Karłowicz na skrzypce i fortepian.

Utwory solowe

• Grande polonaise du concert na fortepian,
• Chansons sans paroles na fortepian,
• Valse lente na fortepian,
• Valse lente „Le désir ardent” na fortepian,
• Morceau de concert na harfę solo.

Pieśni na głos i fortepian

• Krakowiak, słowa Maria Konopnicka,
• Le voyageur triste, słowa Maria Konopnicka,
• Nasz sztandar, słowa Maria Konopnicka,
• Serenada, słowa Kazimierz Tetmajer.

Utwory sceniczne

• baśń sceniczna w 4 aktach Złota rybka,
• komedia muzyczna w 1 akcie Pocałunek,
• balet w 2 aktach W ogrodzie.

---

Oceń: Henryk Waghalter

---