Edmund Krüger

Kultura i sztuka

Edmund Jan Krüger, znany również pod pseudonimami Edmund Jezierski oraz Janusz Kruk, był postacią niezwykle barwną w polskiej historii literatury. Urodził się w listopadzie 1881 roku w Warszawie, gdzie również spędził ostatnie dni swojego życia, odchodząc 11 lipca 1935 roku.

Jako publicysta i prozaik, Krüger miał znaczący wpływ na literacki krajobraz swojej epoki. Pochodził z rodziny związanej z drukarstwem, co z pewnością wpłynęło na jego zainteresowanie słowem pisanym. Samodzielnie zajmował się tym rzemiosłem, co nadawało jego twórczości unikalny wymiar i głębsze zrozumienie mechanizmów komunikacji w społeczeństwie.

Życiorys

Edmund Krüger był synem Józefa Krügera i Ludwiki z Jezierskich. Jego kariera rozpoczęła się w roli pomocnika drukarskiego. W wieku zaledwie 17 lat zadebiutował w czasopiśmie „Bluszcz”, publikując swoje nowele oraz opowiadania. Jego pisarska ścieżka w latach 1904–1905 przebiegała przez współpracę z takimi periodykami jak „Kurier Poranny” oraz „Przyjaciel Dzieci”, po czym objął stanowisko urzędnicze.

W latach 1922–1935 Krüger pracował w Wydziale Prasowym Komisariatu Rządu dla m.st. Warszawy. W ciągu swojej kariery stworzył liczne powieści historyczne, w tym m.in. „Przygody młodego ułana” (1911), „Przez krwawe boje” (1911), „W wąwozach Somosierry” (1912) oraz „Odnowiciel” (1915). Ponadto był autorem powieści współczesnych, których fabuły dotyczyły tematów wojennych, takich jak „W odmęcie wojny” (1915) oraz „Dla ciebie Polsko” (1922).

Edmund Krüger był bliskim przyjacielem żeglarza i założyciela Tatrzańskiego Pogotowia, Mariusza Zaruskiego, a także Józefa Mehoffera, malarza, oraz ilustratora książek Edmunda Bartłomiejczyka.

W dniu 14 października 1903 roku, w parafii św. Aleksandra w Warszawie, poślubił Anielę Paulinę Dobosiewicz. Para miała dwie córki: Halinę oraz Marię Krüger, która również zyskała uznanie jako pisarka.

Edmund Krüger zmarł 11 lipca 1935 roku w Warszawie. Został pochowany we wspólnym grobie razem z żoną i córkami na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 17, rząd 6, miejsce 28 (nr inw. 5709).

Twórczość

Edmund Krüger to uznany autor, który stworzył co najmniej 80 powieści i opowiadań, a także 11 tłumaczeń z języka angielskiego i rosyjskiego. Poza tym, zajmował się także redakcją i opracowaniem różnych dzieł, co niewątpliwie świadczy o jego wszechstronności i zaangażowaniu w literaturę.

Powieści i opowiadania

  • Ofiary. Opowiadanie historyczne z roku 1846 (1910),
  • W roku Grunwaldu. Opowiadanie historyczne (1910),
  • Książę Józef Poniatowski (1911),
  • Kwiat paproci (1911),
  • Przez krwawe boje (1911),
  • Przygody młodego ułana. Opowieść z czasów Księstwa Warszawskiego (1911),
  • Witoldowi synowie (1911),
  • Potomek hetmański (1912),
  • W wąwozach Somosierry. Opowieść historyczna z r. 1809 (1912),
  • Władca przestworzy (M. Arct, 1912, dodatek do „Nowego Świata”),
  • Napoleon. Zdobywca świata (1913),
  • Cuda wyspy tajemniczej (M. Arct, 1913),
  • Przed wiekami (1914),
  • Odnowiciel (1915),
  • W odmęcie wojny (1915),
  • Tadeusz Kościuszko (1917),
  • Litwa z Koroną (1919),
  • Ofiary (1921),
  • Dla ciebie Polsko (1922),
  • Serce Polski. Pamiętnik ucznia (1922),
  • Wyspa elektryczna (E. Wende, 1923),
  • Baśnie wschodnie (1932),
  • Piłsudski (1933),
  • Jan Trzeci Sobieski (1933),
  • Stefan Batory (1934),
  • Nieznani żołnierze,
  • Noc listopadowa. Piotr Wysocki,
  • O skarb Gwajkurów. Opowieść przygód misjonarza w Brazylii,
  • W tundrach Sybiru,
  • Za Wiarę i Ojczyznę. Obrazek prawdziwy z roku 1863.

Utopie

  • Ludzie elektryczni. Powieść fantastyczna (Wyd. „Świat”, 1912) fragment w Śniąc o potędze, także jako E. Kruk (przetłumaczony na j. angielski przez Iana Stephensona, Oozlum Editions 2020 r.),
  • Zwycięzcy bieguna. Powieść fantastyczna (M. Arct, 1912),
  • A gdy komunizm zapanuje. Powieść przyszłości (S. Cukrowski, 1927),
  • Pale Moskwę (S. Cukrowski, 1930),
  • Andrzej Żarycz. Powieść – niestety fantazja (S. Cukrowski, 1930),
  • Wyspa Lenina (S. Cukrowski, W. 1931),
  • Precz z kryzysem. Powieść – niestety utopia (S. Cukrowski, 1934).

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: EDMUND KRUGER JEZIERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 15.05.2020 r.]
  2. Edward Krüger, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 04.05.2020 r.]
  3. a b Profil pisarza w internetowej encyklopedii pisarzy fantasy Wróble Galaktyki.
  4. a b c Notka genealogiczna pisarza w bazie internetowiej Potomkowie Sejmu Wielkiego.
  5. a b Słownik współczesnych pisarzy polskich pod red. Ewy Korzeniewskiej, PWN, Warszawa 1964, tom 2, s. 52–55.

Oceń: Edmund Krüger

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:23