Jan Budkiewicz

---

Życiorys

Jan Budkiewicz to postać o bogatym dorobku artystycznym i społecznym. Był synem Bronisława i Wiktorii. W latach 1952–1956 kształcił się na Wydziale DziennikarstwaUniwersytetu Warszawskiego, gdzie specjalizował się w krytyce filmowej. Następnie, w okresie od 1958 do 1963, kontynuował naukę w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera, uzyskując dyplom w 1966 roku. W trakcie studiów filmowych stworzył osiem etiud, w tym znane Wiślane teatrum z 1961 oraz Opowiadanie niemoralne z 1963, które zyskały uznanie na festiwalu etiud PWSFTviT w 1964.

W swoim życiu aktywnie działał w Związku Młodzieży Polskiej oraz Zrzeszeniu Studentów Polskich. To on zainicjował powstanie i był przewodniczącym pierwszego w Polsce Dyskusyjnego Klubu Filmowego Po prostu (Zygzakiem). Dodatkowo, był jednym z założycieli Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Jako krytyk filmowy oraz publicysta kulturalny współpracował z takimi czasopismami jak „Nowa Wieś”, „Sztuka Filmowa”, „Głos Pracy” oraz „Ekran”.

Debiut jako reżyser filmów dokumentalnych miał w 1965 roku, natomiast pierwszy film fabularny wyreżyserował w 1971 roku. Tworzył wiele filmów fabularnych, zarówno dla telewizji, jak i w kinach, szczególnie w latach 70. i 80. Jego najbardziej rozpoznawalnym dziełem jest Dekameron 40, czyli cudowne przytrafienie pewnego nieboszczyka, w którym wystąpili aktorzy z Polski oraz Bułgarii, między innymi Hanna Skarżanka.

Budkiewicz pracował w Przedsiębiorstwie Realizacji Filmów „Zespoły Filmowe” od 1964 roku. Udzielał się wśród wielu znanych reżyserów, takich jak Janusz Nasfeter, Aleksander Ford, Jerzy Gruza, Andrzej Wajda oraz Siergiej Bondarczuk, gdzie często pełnił rolę drugiego reżysera. W latach 1978–1980 pełnił funkcję sekretarza rady reżyserów w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich.

W 1981 roku Budkiewicz został przewodniczącym związku, a trzy lata później przewodniczącym Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki, która była zrzeszona w Ogólnopolskim Porozumieniu Związków Zawodowych. W jego działalności znalazło się także członkostwo w radzie oraz prezydium OPZZ, a także pracy w komisji kultury Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W latach 1984-1990 był członkiem Narodowej Rady Kultury.

Od 1993 do 1997 roku Budkiewicz sprawował mandat posła na Sejm II kadencji, jako bezpartyjny kandydat z listy ogólnopolskiej Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Był aktywnym członkiem w Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. W latach 1998–2002 pełnił również rolę radnego m.st. Warszawy.

Jako współtwórca wielu publikacji, należy wymienić DSS/Wspomnienia o Dziennikarskiej Spółdzielni Satyrycznej (2005) oraz Grzeszni – niezlustrowani. Wspomnienia absolwentów Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (rocznik 1952–1956), wydaną w trzech częściach: 2000, 2003 oraz 2014. Autor takich książek jak Moje posłowanie. Niektóre wystąpienia. Dokumenty (1997) oraz Samolustracja w niedorzeczu Wisły (2019).

Jan Budkiewicz spoczął na cmentarzu w Radości.

Życie prywatne

Jan Budkiewicz urodził się jako syn Bronisława i Wiktorii. W życiu osobistym związał się z Kamilą Balcerską, z którą zawarł związek małżeński. Para ta doczekała się dwójki dzieci, córek Joanny oraz Zofii.

Twórczość

Twórczość Jana Budkiewicza obejmuje różnorodne dzieła, zarówno w obszarze filmów dokumentalnych, fabularnych, jak i w teatrze. Jego praca jest znana i ceniona w polskiej kulturze filmowej oraz teatralnej.

Wśród filmów dokumentalnych znajdziemy:

• 1965: Akademia pana Brzechwy (realizacja),
• 1973: Gilleleje (realizacja i zdjęcia),
• 1974: Trzydziestolatki (scenariusz i reżyseria; wyróżnienie na Festiwalu Filmów Morskich w Szczecinie w 1976),
• 1977: M/S „Kapitan Ledóchowski” (scenariusz i reżyseria; nagroda na międzynarodowym festiwalu filmów morskich w Kartagenie w 1978).

W zakresie filmów fabularnych, jego osiągnięcia z lat 70. i 80. obejmują:

• 1971: Mateo Falcone (scenariusz i reżyseria),
• 1971: Dekameron 40, czyli cudowne przytrafienie pewnego nieboszczyka (scenariusz i reżyseria),
• 1976: Olśnienie (reżyseria),
• 1985: Pobojowisko (scenariusz i reżyseria).

W obszarze teatru jego doświadczenie reżyserskie można zobaczyć w następujących spektaklach:

• 1978: William Saroyan, Zabawa jak nigdy, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach,
• 1979: Ion Druță, Największa świętość, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach,
• 1980: Jacek Stwora, Nadspodziewany początek bankietu, Teatr Ludowy w Krakowie,
• 1983: Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem, Teatr Ludowy w Krakowie.

Każda z tych produkcji przyczyniła się do wzbogacenia polskiej sceny artystycznej i do uznania Jana Budkiewicza jako znaczącej postaci w kulturze narodowej.

Odznaczenia

Jan Budkiewicz, w swoim dorobku, posiada szereg znaczących odznaczeń, które podkreślają jego wkład w rozwój kultury i społeczeństwa.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 2004,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1997,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Pracy – 2010.

---

Oceń: Jan Budkiewicz

---