Helena Csorba

---

Życiorys

Helena Csorba była przedstawicielką wykształconej rodziny, córką Teodora i Teresy z Bauerów. W jej wczesnych latach, dzieciństwo upłynęło na Lublinie, gdzie zdobywała podstawową edukację. Ukończyła gimnazjum w 1925 roku, a swoje studia socjologiczne zakończyła w 1929 roku na Uniwersytecie Poznańskim. Jej kariera akademicka nabrała rozpędu, gdy w 1931 roku uzyskała stopień doktora pod okiem prof. Floriana Znanieckiego.

Po uzyskaniu doktoratu przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjęła studia w zakresie pracy społecznej na New York University School of Social Work. Jej wyjazd wsparła prof. Helena Radlińska, znana postać w dziedzinie socjologii, która odegrała kluczową rolę w jej edukacji. Po zakończeniu nauki wróciła do Polski i zatrudniła się na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej, gdzie współpracowała z profesorem Konstantym Krzeczkowskim. Jej zainteresowania obejmowały politykę społeczną oraz metodykę pracy środowiskowej, a także wszechstronnie popularyzowała metodę Mary Richmond. Swoje prace publikowała w takich czasopismach jak Wiedza i Życie oraz Opiekun Społeczny.

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku aktywnie wspierała mieszkańców warszawskiej Pragi, co zostało uhonorowane odznaczeniem Krzyża Walecznych. Jako żona Węgra zmuszona była emigrować na Węgry, gdzie zaangażowała się w życie polonijne i badała społeczność polską na tym terenie. Po wojnie, jej badania nad Polonią przyniosły wiele wartościowych prac socjologicznych.

Wracając do Polski, wraz z mężem Tiborem Csorbą w sierpniu 1945 roku, osiedli w Krakowie, gdzie wykładała socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Oprócz tego prowadziła wykłady na Wyższej Szkole Pedagogicznej i Wyższej Szkole Nauk Społecznych. Od 1953 roku zamieszkała w Warszawie, gdzie kontynuowała pracę badawczą w Instytucie Pedagogiki, analizując warunki życia dzieci i młodzieży na warszawskiej Woli.

W połowie lat 60. XX wieku zaczęła interesować się socjologią medycyny, co miało duży wpływ na jej późniejszą karierę naukową. W 1966 roku została pracownikiem Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz habilitowała się pod przewodnictwem prof. Jana Szczepańskiego, z pracą na temat kliniki internistycznej. Publikowała badania w renomowanych czasopismach takich jak Zdrowie Psychiczne oraz Szpitalnictwo Polskie.

Od 1967 roku pełniła rolę adiunkta w Centrum Kształcenia Medycznego, prowadząc wykłady na Akademii Medycznej w Białymstoku oraz w Lublinie. Jej kariera wykładowcza obejmowała również École des hautes études en santé publique w Rennes. Mimo przejścia na emeryturę w 1977 roku, nie zaprzestała działań naukowych aż do swojej śmierci.

Helena Csorba zmarła w Warszawie i spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 23-10-26), pozostawiając po sobie bogaty dorobek akademicki oraz niezatarte ślady w polskiej socjologii.

Publikacje

Oto wybrane publikacje Heleny Csorba, które miał wpływ na społeczność oraz badania w zakresie opieki nad uchodźcami i zdrowia publicznego:

• Zakład w Henrykowie (1939),
• Uchodźcy polscy na Węgrzech (1945 w Budapeszcie),
• O kształceniu pracowników społecznych (1947),
• Bibliografia poloniców węgierskich (1958, wraz z Ireną Michalak),
• Służba zdrowia i opieka nad uchodźcami polskimi na Węgrzech (1939–1945) (1959),
• Dzieci ocalone od zagłady (1960),
• O kształceniu pracowników społecznych (1960),
• Dwie koncepcje społecznego oddziaływania. Model pomocy i opieki (1961),
• Szpital w oczach socjologa (1961),
• Młodzież polska na Węgrzech (1963),
• Sytuacja chorego w szpitalu (1964),
• Adaptacja chorego do zastanej sytuacji w klinice (1964),
• Medyczne i psychospołeczne cechy zbiorowości polskiej (1965),
• Społeczny aspekt szpitala (1965),
• Ziemia węgierska azylem Polaków (1939–1945) (1985, wraz z mężem, Tiborem Csorbą).

---

Oceń: Helena Csorba

---