Marian Grynberg, wybitny polski fizyk, urodził się 11 kwietnia 1940 roku w Warszawie, a zmarł 19 listopada 2017 roku na Zanzibarze. Jego kariera naukowa była ściśle związana z dziedziną fizyki ciała stałego oraz fizyki półprzewodników, co czyniło go ekspertem w tych wymagających specjalizacjach.
W ciągu swojego życia, Marian Grynberg pełnił funkcję profesora nauk fizycznych oraz był wieloletnim nauczycielem akademickim na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie miał znaczący wpływ na edukację i rozwój przyszłych pokoleń fizyków.
Życiorys
Marian Grynberg przyszedł na świat w Warszawie w żydowskiej rodzinie, której głową był lekarz Zygmunt (1903–1995) oraz jego żona Rita ze Szlosbergów (1900–1977). Już jako małe dziecko, wspólnie z rodzicami, trafił do warszawskiego getta. W drugiej połowie 1942 roku zdołali oni uciec na aryjską stronę, gdzie przez okres do upadku powstania warszawskiego ukrywali się pod przybranym nazwiskiem Jastrzębscy. Po zakończeniu walk znaleźli schronienie w Izabelinie, w domu Klary Neugebauer, gdzie pozostali aż do stycznia 1945, a następnie wrócili do Warszawy.
W 1962 roku Marian Grynberg ukończył studia na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie rozpoczął pracę w Instytucie Fizyki Doświadczalnej UW, a w latach 1976–1980 pełnił funkcję wicedyrektora, a następnie dyrektora w latach 1981−1984. W 1966 roku uzyskał doktorat, w 1973 habilitację, a w 1980 roku tytuł profesora nadzwyczajnego, by w 1989 roku stać się profesorem zwyczajnym.
W swojej karierze brał udział w wielu stażach naukowych, w tym na Sorbonie w latach 1971–1972 oraz 1980–1981, a także na Université Joseph Fourier w Grenoble od 1987 do 1988 roku. W 1982 roku wstąpił do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (TNW), a od 1984 roku był członkiem oraz w latach 1987–1993 sekretarzem Komisji Fizyki Półprzewodników w Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej (IUPAP). W latach 1990–1996 przewodniczył Zespołowi Ekspertów ds. Nauk Ścisłych Ministerstwa Edukacji Narodowej, a między 1992 a 2005 rokiem piastował urząd wiceprezesa Zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Współredagował Encyklopedię fizyki współczesnej, która została wydana przez PWN w 1983 roku. Od 1990 roku był jednym z edytorów czasopisma Solid State Communications oraz członkiem zespołu redakcyjnego czasopisma Materials Science & Engineering B Solid State Materials for Advanced Technology. Przez wiele lat był także promotorem oraz recenzentem wielu prac doktorskich i habilitacyjnych.
Jego żoną była projektantka Daniela z Gutermanów (1940–2002), z którą doczekał się dwóch synów: Mikołaja oraz Marcina.
Marian Grynberg zmarł 30 listopada 2017 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (sektor 2a-8-30).
Wybrane publikacje
Marian Grynberg jest znanym specjalistą w dziedzinie fizyki. W swojej bogatej karierze naukowej przygotował wiele wartościowych publikacji. Jedną z ważnych prac jest:
- 1975: dynamiczna funkcja dielektryczna w półprzewodnikach z zerową przerwą energetyczną.
Ordery i odznaczenia
Marian Grynberg został odznaczony szeregiem prestiżowych wyróżnień. Wśród najważniejszych znajdują się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 15 czerwca 2005 roku,
- Honorowe Odznaczenie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Przypisy
- Żegnamy prof. Grynberga [dostęp 22.02.2024 r.]
- Fizykoteka - Wirtualne Muzeum Wydziału Fizyki UW. [dostęp 13.02.2024 r.]
- Miejsca spoczynku osób związanych z Wydziałem Fizyki UW [dostęp 22.02.2024 r.]
- Marian Grynberg [online], geni_family_tree, 09.11.2020 r. [dostęp 22.02.2024 r.]
- HK: A Survivor’s appeal – prof. Marian Grynberg meets with students. sprawiedliwi.org.pl, 13.03.2009 r. [dostęp 20.11.2017 r.] (ang.).
- Marian Grynberg. ifpan.edu.pl. [dostęp 20.11.2017 r.]
- Prof. dr hab. Marian Grynberg, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 01.05.2011 r.]
- M.P. z 2005 r. nr 67, poz. 933 „za wybitne zasługi dla rozwoju nauki, za osiągnięcia w pracy badawczej, za działalność społeczną”.
- Laureaci Honorowego Odznaczenia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej [dostęp 22.02.2024 r.]
- Grób Danieli Grynberg w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Krzysztof Jaworowski | Zbigniew Szpetulski | Adam Henryk Toruńczyk | Helena Csorba | Ludwik Straszewicz (ekonomista) | Ludwik Silberstein | Andrzej Rottermund | Jan Madey | Piotr Wawrzeniuk | Józef Rostafiński | Aleksander Jackowski | Małgorzata Królikowska-Sołtan | Andrzej Jerzmanowski | Radosław Radwan-Dębski | Szymon Dickstein | Zygmunt Gogolewski | Anna Lewicka-Morawska | Jan Dąbrowski (archeolog) | Alina Myrcha | Gabriela PiankoOceń: Marian Grynberg