Feliks Parnell, którego pełne dane brzmią Feliks Jan Grzybek, przyszedł na świat 13 grudnia 1898 roku w Warszawie. Swoje życie zakończył 4 kwietnia 1980 roku w Łodzi.
Był to wybitny polski tancerz oraz choreograf, którego kariera odcisnęła znaczące piętno na polskiej scenie tanecznej.
Kariera
Młodość
Feliks Parnell pochodził z rodziny, w której pasja do sztuki była obecna od samego początku. Jego ojciec był ogrodnikiem, a matka kwiaciarką, co bez wątpienia miało wpływ na jego wczesne zainteresowania artystyczne. Już w 1910 roku rozpoczął naukę w szkole baletowej w Warszawie. Jego talent był zauważany od samego początku, co pozwoliło mu na angażowanie ról epizodycznych oraz wstawek baletowych. Po ukończeniu edukacji w 1915 roku, udał się do Odessy, gdzie zaledwie dwa lata później stał się samodzielnym choreografem.
Aktivność artystyczna Parnella obejmowała wiele miast Rosji, gdzie zyskał możliwość spotkania z wybitnymi tancerzami takimi jak Michaił Mordkin i Michaił Fokin, co stało się punktem zwrotnym w jego karierze. Po powrocie do Warszawy w 1921 roku, rozpoczął intensywną karierę artystyczną, która trwała aż do 1962 roku. Przez większość czasu przed II wojną światową, występował w różnych teatrach, scenach baletowych oraz kabaretach stolicy.
W latach 1927–1930 był zarówno choreografem, jak i solistą Teatru Wielkiego, ale równocześnie rozwijał swoje umiejętności w Teatrze Polskim oraz Teatrze im. Bogusławskiego.
Balet Parnella
W 1934 roku Feliks Parnell zrealizował swoje marzenie o stworzeniu własnego zespołu tanecznego, który składał się z dziesięciu tancerzy. Tak powstał Balet Parnella, który na międzynarodowych scenach był znany jako Ballet Polonais de Parnell. Trasy koncertowe jego zespołu obejmowały całą Europę, a występy odbywały się w wielu prestiżowych miastach.
O kunszcie ich tańca dowodził złoty medal, który Balet Parnella zdobył w 1936 roku podczas olimpiady tanecznej w Niemczech, stanowiący świadectwo ich umiejętności i ciężkiej pracy.
Lata II wojny światowej
W sierpniu 1939 roku, w obliczu nadchodzącej wojny, Feliks Parnell zainicjował tworzenie nowego teatru, któremu nadano nazwę Tip-Top. Mimo trudnych warunków wojennych i restrykcji związanych z działalnością artystyczną, teatr mógł funkcjonować jako jawna placówka kultury, zmieniając nazwę na Nowości. Parnell wykorzystał ten czas na nauczanie tańca oraz tworzenie choreografii, nie nawiązując współpracy z okupantem, pozostając wierny swoim artystycznym przekonaniom.
Po 1945
Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945–1946, Parnell ponownie zjednoczył swój baletowy zespół, aby występować na polskich scenach. W 1947 roku objął stanowisko choreografa w Ludowym Teatrze Muzycznym w Warszawie, gdzie wprowadził kontrowersyjny balet inspirowany obozami koncentracyjnymi. Ten występ wywołał wiele emocji. Warto podkreślić, że w tym samym okresie toczył się „proces oświęcimski” w Krakowie, co tworzyło dodatkowe napięcie wokół jego produkcji.
Dwa lata później został dyrektorem artystycznym Opery Wrocławskiej. W kolejnych sezonach jego ścieżka artystyczna prowadziła go przez Poznań i Szczecin, lecz ostatecznie osiedlił się w Łodzi. Tam pracował jako choreograf w Teatrze Wielkim oraz w Teatrze Muzycznym w Łodzi. Mimo to, gościnnie występował również w warszawskim Teatrze Wielkim, gdzie w 1962 roku zaprezentował się w Tańcach Połowieckich, kończąc swoją karierę taneczną.
Mimo przejścia na emeryturę, pozostał aktywny jako choreograf filmowy i twórca układów choreograficznych do różnych przedstawień. W jego filmografii można znaleźć takie tytuły jak „Młodość Chopina” (1951) oraz „Spotkanie na Atlantyku” (1980). Feliks Parnell odszedł z tego świata 4 kwietnia 1980 roku w Łodzi, gdzie został pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.
Życie prywatne
Feliks Parnell był trzykrotnie żonaty. Jego pierwszą wybranką była Rosjanka, Wiera Pawliszczewa, następnie zawarł związek małżeński z Zizi Halama. Ostatnią żoną Parnella została Maria Łapińska.
Warto zaznaczyć, że Feliks jest ojcem realizatorki telewizyjnej Marii Parnell (ur. 1948) oraz operatora Feliksa Parnella (ur. 1953).
Wyróżnienia i odznaczenia
Feliks Parnell, jako uznany artysta, zdobył szereg ważnych wyróżnień i odznaczeń, które potwierdzają jego wkład w rozwój kultury. W jego bogatej karierze znalazły się następujące osiągnięcia:
- złoty Krzyż Zasługi, przyznany 7 sierpnia 1939 roku,
- nagroda Ministra Kultury i Sztuki z 1964 roku,
- nagroda miasta Łodzi za działalność artystyczną w dziedzinie baletu, przyznana w 1979 roku.
Upamiętnienie
Feliks Parnell, wybitny działacz i artysta, jest uhonorowany jako patron Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi. To wyróżnienie podkreśla jego znaczenie w historii sztuki i kultury, a także wpływ, jaki wywarł na rozwój baletu w Polsce.
Przypisy
- a b c d TomaszT. Mościcki TomaszT., Feliks Parnell - Życie i twórczość [online], Culture.pl, 2010 [dostęp 11.07.2023 r.]
- Feliks Parnell [online], FilmPolski [dostęp 15.12.2021 r.]
- a b Feliks Parnell, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 09.04.2021 r.]
- Megan, „Terpsychra w koncentraku”, „Rzeczpospolita”, 16.12.1947 r., nr 343, s. 7.
- M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
- Strona Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi. osblodz.pl.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Sergiusz Żymełka | Michał Dziadosz | Melania Chrzanowska-Jastrzębska | Leon Wójcikowski | Leon Jeannot | Tadeusz Gronowski | Paweł Kowalewski | Edmund Rygier | Maciej Faryna | Wojciech Pokora | Elżbieta Zawadowska-Kittel | Stanisław Dybowski (malarz) | Edward Reszke | Wojciech Plewiński | Włodzimierz Szomański | Stanisław Lentz | Michalina Olszańska | Józef Czajkowski | Bożena Kowalska | Maria NiklińskaOceń: Feliks Parnell